حضور غيرمنتظره ترنس ماليك در جشنواره SXSW
ماليك: نميخواهيم فيلمها شبيه به تئاتر باشند
بهار سرلك
ترنس ماليك مثل هميشه بدون فيلمنامهاي كامل، تازهترين اثرش «ترانه به ترانه» را در چهل روز جلوي دوربين برده است. روزهاي طولاني كه فيلمبرداري از صبح شروع ميشد و عوامل فيلم فقط سي دقيقه براي صرف ناهار استراحت ميكردند. حتي زماني كه بازيگران سوار يك ماشين ميشدند تا از لوكيشني به لوكيشني ديگر بروند، از آنها فيلمبرداري ميشد فقط به اين خاطر كه شايد اين برداشتها هم به كار بيايد. «ترانه به ترانه» ملودرامي از مثلث عشقي تجربي است كه در شهر آستين تگزاس ميگذرد و صحنههاي موسيقي در آن به نمايش درميآيند. ماليك كه خود ساكن آستين است، ساخت «ترانه به ترانه» را در سال 2012 آغاز كرد اما در نهايت اين درام تجربي در نخستين شب افتتاحيه جشنواره فيلم جنوب از جنوبغربي به نمايش درآمد. گرچه اين كارگردان گوشهگير صندلياش را در شب نمايش فيلم خالي گذاشت اما صبح روز بعد با بازيگر مرد اصلي اثرش مايكل فاسبيندر در نشست اين فيلم حاضر شد و در گفتوگويي كه ريچارد لينكليتر آن را اداره ميكرد، شركت كرد. ماليك در اين جشنواره گفت: «با اين دوربينهاي جديد، خيلي زود فيلمهاي خام زيادي جمع ميكنيد. مدت زمان تدوين نخست فيلمها به هشت ساعت ميرسيد. فكر كرديم مينيسريال باشد؟ ميتوانست باشد. زمان زيادي را صرف كاهش زمان فيلم به مدت زماني معقول صرف كرديم.» ماليك به شيوه خود روند غيرقراردادي ساخت فيلمش را روشن كرد. او گفت: «به كار از پيش تعييننشده ادامه داديم.» او گفت كه دوست دارد: «ذرهها و تكههاي زندگي شخصيتهايش را به تصوير بكشد طوري كه مخالف روايتهاي سنتي باشد.» ماليك در اين باره توضيح داد: «كار با چيزهايي كه از پيش تعيينشدهاند مثل استوريبرد، مشكل دارم. وقتي همهچيز آماده ميشود زندگي از آن بيرون ميآيد. هرگز نميداني آخر روز دقيقا چه چيزهايي به دست آوردهاي. كار تدوين بيشتر از حد معمول زمان برد. مجبور بوديم از استوديو يا حاميان مالي بخواهيم صبوري به خرج دهند. گاهي بيشتر از يك بار از آنها درخواست ميكرديم صبر كنند و منتظر بمانند.» ماليك درباره استفاده نكردنش از استوريبورد هم توضيحاتي داد: «اگر تلاش كني اتفاقات روي بدهند، كمكم بيننده احساس ميكند آنها به نمايش درآمدهاند. بازيها و حركات با قصد قبلي و عمدي هستند. كمكم حس تئاتر را به آدم ميدهد كه در نوع خود بينظير است. اما نميخواهيم فيلمها شبيه به تئاتر باشند.» ماليك دهه 1970 با ساخت فيلم مستقل و كالت كلاسيك «زمينهاي لميزرع» و «روزهاي بهشت» وارد صنعت سينما شد اما پيش از آن يك سالي را در موسسه فناوري ماساچوست، فلسفه درس ميداد. او ميگويد: «خيلي زود فهميدم توانايياش را ندارم. نميفهميدم چرا قرار است درس بدهم. احساسي شبيه به اين داشتم كه بايد كار ديگري انجام دهم.» فاسبيندر به نوبه خود ابراز خوشحالي كرد كه بالاخره در فيلمي از ماليك بازي كرده است. از نظر اين بازيگر بهترين امتياز فيلم حفظ نكردن جملهها است كه هميشه زمان زيادي ميبرد: «وقتي ديالوگها را حفظ نميكني احساس آزادي داري. حقيقتا در لحظه به سر ميبري.» عنوان اصلي «ترانه به ترانه»- فيلمي درباره مدير كمپاني موسيقي (با بازي فاسبيندر) است كه درگير روابط عذابآور ميشود- ابتدا براساس نقلقولي از ويرجينيا وولف «بيوزن» بود. تنها و مهمترين راهنمايي كه ماليك به فاسبيندر داد اين بود كه شيطان در «بهشت گمشده» جان ميلتون را در شخصيتش بگنجاند. گاهي در ميان برداشتها كارگردان سر او فرياد ميكشيد و ميگفت طوري نباش كه انگار داري وانمود ميكني. رايان گاسلينگ، ناتالي پورتمن، روني مارا و كيت بلانشت در فيلم حضور دارند. پتي اسميت و وال كيلمر در نقش ستاره راك نيز در اين فيلم بازي ميكنند. ماليك ميگويد: «بيشتر از آنچه استفاده كرديم، فيلم گرفتيم. متاسفيم كه بيشتر از صحنههاي كيلمر استفاده نكرديم. » از سال 2011 ماليك فيلمساز پركاري بوده است؛ او در اين مدت پنج فيلم «درخت زندگي»، «به سوي شگفتي»، «شواليه جامها»، مستند «سفر زمان» و حالا هم «ترانه به ترانه» را ساخته است. اما پيش از اين، ماليك را بيشتر به خاطر كمفعاليتياش ميشناختيم: بين سالهاي 1978 «روزهاي بهشت» تا «درخت زندگي» در سال 2011، اين كارگردان فقط دو فيلم «خط قرمز باريك» (1998) و «جهان تازه» (2005) را روي پرده برد.