نظام آموزشي اوكراين در يك نگاه
غزل لطفي
مترجم
تحصيلات الزامي در اوكراين از شش سالگي آغاز مي‌شود و 11 سال ادامه دارد به گفته رييس رادا (پارلمان اوكراين) در نوامبر 2009 ميزان بودجه تخصيص يافته براي حوزه آموزش در اين كشور حدود شش درصد از توليد ناخالص داخلي اوكراين است. لازم به ذكر است آموزش كودكان در خانه قانوني و در قانون آموزش و پرورش اوكراين مجاز است.
سيستم آموزشي اوكراين: سيستم آموزشي اوكراين به پنج سطح تقسيم مي‌شود: مهدكودك، ابتدايي، متوسطه، آموزش متوسطه و كارشناسي‌ارشد. طبق آمار سال 2010 در مجموع حدود 56 درصد از كودكان يك تا شش سال از آموزش‌هاي پيش از شروع دبستان استفاده مي‌كرده‌اند در حال حاضر مدرسه در اوكراين شامل مدارس عادي و شبانه‌روزي و بعضي مدارس از راه دور است؛ مدارس عادي در اوكراين در سال 1958 داراي 12 پايه بودند كه در سال 1965 به 10 پايه تبديل شد و همه مدارس بايد تمام سطح آموزشي (ابتدايي، راهنمايي، و متوسطه) را ارايه دهند فقط مدارس از راه دور مي‌تواند دو سطح ابتدايي و راهنمايي كه مورد نياز همه است را ارايه دهد. امروزه دوره آموزشي در اوكراين به سه مقطع ابتدايي (چهار سال) و راهنمايي (پنج سال) و دو سال هم دوره تكميلي تبديل شده است.
سنجش محصلين در سيستم آموزش: محصلين در اوكراين از ابتدا با نمره سنجيده مي‌شوند معيار سنجش از يك تا چهار (ضعيف)، پنج تا 9 (متوسط) و 10تا 12 (عالي) را تشكيل مي‌دهد، هدف از تحصيل در اوكراين به‌طور كلي اين است كه به دانش‌آموز، هنر و علوم مختلف را بياموزند و همچنين چگونگي استفاده از آن را به‌طور عملي ياد بگيرد.
برنامه و محتواي درسي: برنامه درسي شامل كلاس زبان اوكرايني، ادبيات اوكرايني، يك زبان خارجه، ادبيات جهان، تاريخ اوكراين، تاريخ جهان، جغرافيا، جبر، هندسه، زيست‌شناسي، شيمي، فيزيك، تربيت‌بدني، موسيقي و هنر است در برخي مدارس دروس مدني و در برخي از مدارس محيط زيست به عنوان درس فوق برنامه ارايه مي‌شود. تمام دروس تقريبا يك يا دو بار در هفته در برنامه درسي گنجانده شده است با وجود حجم زياد دروس، بخشي از روز در مدرسه به فعاليت‌هايي مثل شطرنج و كاراته اختصاص داده شده است همچنين برنامه‌هايي مثل تمرين نمايشنامه، داستان‌خواني، آموزش ترانه‌هاي محلي و گروه كر مدرسه در برنامه هفتگي گنجانده شده است و موسيقي، فوتبال، هاكي و تنيس نيز به عنوان دروس بعد از ساعت مدرسه ارايه مي‌شود كه دانش‌آموزان مي‌توانند به دلخواه و با توجه به علايق و استعدادهاي‌شان از آنها استفاده كنند.
ورود به دانشگاه: در دو سال آخر تحصيل حدود (15 تا 17 سال) با دريافت نمرات 9 تا 12 به دانش‌آموزان اجازه مي‌دهد بدون آزمون از تحصيلات دانشگاهي استفاده كنند تا سال 2008 نيز سيستم پذيرش بدون آزمون ادامه داشت ولي پس از آن سيستم سنجش از راه آزمون آغاز شد و در سال 2010 تبديل به قانون شد در حال حاضر دانش‌آموزان در دروس زبان و ادبيات اوكرايني، تاريخ اوكراين، رياضي، زيست‌شناسي، فيزيك، شيمي، جغرافيا و يك زبان خارجي به انتخاب دانش‌آموز از بين زبان‌ها انگليسي، آلماني، فرانسوي يا اسپانيايي سنجيده مي‌شوند و با توجه به نتايج حاصل از اين آزمون به موسسات عالي راه پيدا مي‌كنند. آموزش‌عالي در اوكراين: آموزش‌عالي در اوكراين هم دولتي و هم خصوصي است دانش‌آموزاني كه مي‌خواهند از آموزش دولتي استفاده كنند بايد با حداقل نمرات پنج وارد دانشگاه شوند تا بتوانند از بورسيه تحصيلي استفاده كنند. مدرك تحصيلي در دانشگاه‌هاي اوكراين كارشناسي (چهار سال) و كارشناسي‌ارشد حدود (پنج تا شش سال) است و اين‌گونه ارايه مدرك از زمان اتحاد جماهير شوروي تا امروز وجود داشته است
دوره‌هاي ارشد تخصصي: پس از اخذ مدرك كارشناسي‌ارشد يك دانش‌آموخته مي‌تواند وارد تحصيلات تخصصي شود جهت ورود به تحصيلات تخصصي بايد در زمينه‌هاي رشته تخصصي انتخابي، زبان خارجه و فلسفه سنجيده شود همچنين جهت گذراندن دوره تخصصي و دريافت مدرك بايد حدود سه تا پنج مقاله در مجلات تخصصي كارشناسي شده منتشر كرده و پايان‌نامه نوشته و از آن دفاع كند اين درجه تحصيلي معادل دكتراي تخصصي در ايالات متحده است. پس از آن دانش‌آموخته مي‌تواند در دوره‌اي حدود چهار سال جهت دريافت تخصصي شركت كند كه اين دوره با ارايه پايان‌نامه جديد و دفاع از آن پايان مي‌يابد در حال حاضر پزشكان متخصص اوكرايني با توجه به طول زمان تحصيل حدود 40 سال يا بيشتر دارند با توجه به سطح بالاي علمي دانشگاه‌هاي اوكراين از هر چهار نفر يك نفر به دوره فوق تخصصي راه مي‌يابد استادان دانشگاه و همچنين روساي دانشگاه‌هاي اوكراين بايد حداقل مدرك دكترا داشته باشند. وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم اوكراين در نظر دارد مانند بسياري از جمهوري‌ها كه پس از فروپاشي شوروي به تغيير سبك آموزشي پرداخته‌اند به تغييراتي جهت بهينه‌سازي آموزشي دست بزند.