ديدار نوروزي تعدادي از معلمان با سارا شريعتي
ديدار نوروزي جمعي از معلمان با خانواده دكتر علي شريعتي و به ويژه همسراو خانم پوران شريعت رضوي برگزار كه در اين ديدار پيرامون نظام آموزشي صحبت‌هايي مطرح شد. منيژه رييسي دبير شوراي مركزي سازمان معلمان ايران در سايت سخن معلم در گزارشي آورده است: طي يك گپ وگفت دوستانه با خانم دكتر سارا شريعتي متوجه شديم كه ايشان به حوزه تعليم و تربيت نه تنها علاقه‌مند بلكه پرداختن به آن را از لوازم ضروري براي پيشبرد تحولات مثبت در كشور مي‌دانند. تواضع و صميميت ايشان در نخستين برخورد با ما سبب شد كه مترصد زمان‌هاي كوتاهي در بين پذيرايي از ميهمانان شويم كه اجازه مي‌داد با ميزبان سخن گوييم، هرچند كوتاه ولي مفيد كه گزيده‌اي از مطالبي كه ايشان مطرح كردند را خدمت علاقه‌مندان به اين وادي تقديم مي‌كنيم:
ساراشريعتي در بخشي از سخنان خود گفته بود: در رويكرد جامعه شناختي نخستين گام، بررسي و شناخت توصيفي descriptive هر پديده در جامعه است تنها پس از اين مرحله هست كه هر كسي مي‌تواند با رويكرد نظري، اعتقادي يا ايدئولوژيك خود، يك الگوي دستوري يا توصيه‌اي perscriptive را تجويز كند در حالي كه غالبا در ايران نخبگان بدون داشتن درك و توصيفي درست از يك وضعيت، يك پديده يا موضوع نظير «مدرسه»، بر اساس اعتقادات و باورهاي خود به «تجويز و توصيه» مي‌پردازند. وي در بخش ديگري گفت: در نگرش به تعليم و تربيت نيز به همين منوال نخستين اولويت، بررسي و شناخت پديده «مدرسه» به عنوان يك «مفهوم» concept است و نه صرفا يك مكان «location»، سپس در گام دوم پرداختن به محتواي تعليم و تربيت، يعني اينكه مثلا در مدرسه چه چيزي را درس مي‌دهيم و گام سوم بررسي مفهوم «اخلاق» در تعليم و تربيت است. شريعتي در ادامه افزود: پس در گام اول بايد به تحولات مفهوم «مدرسه» در ايران پس از انقلاب توجه كرد و يك تيپولوژي مشخص از مدارس يعني انواع مدارس اعم از دولتي- غيردولتي، مذهبي – غير مذهبي، استعدادهاي درخشان، نمونه دولتي، فني و حرفه‌اي و ساير مدارس ارايه داد. بايد مشخص كرد درآمد مدارس چگونه است، هزينه‌ها، شهريه‌ها به چه نحوي است و خلاصه از پديده مدرسه آنگونه كه امروز هست، شكل واضحي ترسيم شود. در اين مورد بايد به عنوان نمونه پاسخ چنين سوالاتي را بيابيم:
آيا براي تاسيس يك نوع مدرسه، الگوها و قوانيني وجود دارد يا اين اقدام يك امر سليقه‌اي و بدون الگوي مشخص است؟ آيا تجربه خصوصي‌سازي مدارس موفق بوده است؟ تجربه مدارس مذهبي چگونه بوده آيا در ارايه دانش‌آموزان مذهبي به جامعه موفق بوده‌اند؟ آثار و نتايج مدارس تخصصي مثل فني و هنري وساير مدارس چه بوده است؟
سارا شريعتي در بخش پاياني خطاب به فرهنگيان گفت: در عين حال در آموزش و پرورش عناصر ديگري هم علاوه بر مدرسه ممكن است نقش داشته باشند بايد فكر كرد و اجزاي اين حوزه را مشخص كنيم و به «مفهوم» تبديل كنيم و براي شناخت آنها تمركز و پژوهش كنيم همان طور كه اشاره شد مدرسه يك «مفهوم» است كه در يك دوره تاريخي در جهان، در برابر ساير نهادهاي اجتماعي شكل گرفته است.
گفتيم در گام بعدي، بايد به مفهوم «تعليم و تربيت» Pedagogy پرداخت يعني توجه به اينكه چه چيزي را در مدرسه درس مي‌دهيم. برخي متفكران از جمله شيخ محمد عبده معتقد بود كه تنها راه رهايي كشورهاي اسلامي، حتي بالاتر از مبارزه فكري و سياسي، تعليم و تربيت است. وي با اين ديدگاه، الهيات تعليم و تربيت را ارايه داد او معتقد بود كه اگر تعليم و تربيت را درست كنيم بقيه مسائل حل شده است نمونه‌اي ديگر از اهميت دادن به نهاد مدرسه، كشور فرانسه است. جمهوريخواهان مي‌گويند ما روي مدرسه سرمايه‌گذاري مي‌كنيم، مدرسه به ما «جمهوريخواه كوچك» تحويل مي‌دهد. مدرسه جمهوريخواه سه ويژگي دارد: اجباري است، همگاني است و مجاني.