اهميت درنورديدن مرزها از نگاه رييس سازمان سينمايي
حيدريان: سينمايي كه در منطقه خود گرفتار شود تاثيرگذار نيست
الهام نداف
سه‌شنبه 29 فروردين روز پر كاري براي محمد مهدي حيدريان، رييس سازمان سينمايي بود. او در اين روز سري به موسسه رسانه‌هاي تصويري زد و از آخرين فعاليت‌هاي انجام شده در زمينه VODو سينما سيار بازديد كرد. حيدريان همچنين در ديدار با مديران بنياد سينمايي فارابي، مقابل عليرضا تابش، رييس اين بنياد نشست و با مرور فعاليت‌هاي بنياد فارابي، بر پر رنگ شدن نقش آن در سينما تاكيد كرد.
او در جلسه مشتركي با مديران اين بنياد در سال 96، به نقش بي‌بديل و غير قابل انكار اين نهاد سينمايي اشاره كرد. معاون وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در اين ديدار از دوراني گفت كه سيد محمد بهشتي سكان اين مسووليت را عهده‌دار بود: «كارهايي در فارابي صورت گرفته كه مي‌توان گفت بدون آنها، سينما در چنين شرايطي نبود، عملكرد بنياد سينمايي فارابي باعث شد تا در سال‌هاي آغازين انقلاب صاحب سينما شويم كه اين يك اصل و اساس است. »
در همان ابتدا رييس سازمان سينمايي لزوم تغيير در سياست‌ها و ساختار اين موسسه و ساير موسسات زير مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي را يادآور شد. به عقيده حيدريان، هر كدام از اين مجموعه‌ها چنانچه مدتي در حوزه وظايف و ساختاري كه انجام مي‌دهند ثابت باشند يقينا ضعفي دارند، چرا كه سينما امر ثابتي نيست و اگر چنين نبود تاكنون مضمحل شده بود: «سينما يك خاصيت ذاتي و توانايي دروني دارد، مرتب مشغول باز توليد و باز تعريف خود است، با مختصات جديد و متفاوت‌تر از قبل تعريف مي‌شود، در جامعه به حيات خود ادامه مي‌دهد و مانند خيلي از صنعت‌ها كه ماندگاري آنها در نيازسازي است و به سرعت با توجه به ارتباطي كه با مخاطبش برقرار مي‌كند، نيازهاي متفاوت و جديدي را تعريف مي‌كند و سپس دست به تامين آن مي‌زند.» با توجه به اين خصوصيت سينما و به گفته حيدريان، «مديريت سينما بايد درك كافي از اين حوزه داشته باشد و همگام با اين تغييرات پيش رود.»
با وجود اين اظهارات بايد ديد جايگاه و نقش بنياد سينمايي فارابي بعد از سه دهه در سينماي ايران كجا قرار گرفته است؟ رييس سازمان سينمايي در پاسخ به اين سوال، اهميت اين بخش سينما را نفي نكرد: «به زعم من بنياد سينمايي فارابي همچنان نقش حياتي و جدي را بايد ايفا كند و در حركت رو به جلو و متناسب با حركت جهاني سينما، تاثيرگذار باشد، به همين دليل ضروري است با همكاري مديران بنياد و هماهنگ با ساير موسسات و بخش‌هاي سازمان سينمايي، مسووليت بنياد فارابي باز تعريف شود. »
حيدريان تاكيد كرد كه بنياد فارابي در دوران جديد بايد نسبت خودش را با انجمن سينماي جوانان، يا سينماشهر، يا مدرسه ملي سينما يا موسسه رسانه‌هاي تصويري و ساير موسسه‌ها تعريف كند، اتفاقي كه تا امروز نيفتاده و ناشي از نواقص و اشكالات در برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده است. حالا رييس سازمان سينمايي بنياد فارابي را مكلف مي‌داند تا در مدت زمان باقي مانده از استقرار دولت يازدهم، تقويت‌كننده بخش خصوصي باشد: «نقش بنياد سينمايي فارابي در جهت كمك به استقرار سينماي حرفه‌اي در بخش خصوصي در نسبت با گذشته بايد پر رنگ‌تر شود، همچنين بنياد فارابي در شناسايي بخش خصوصي توانمند و حمايت از آن ايفاي نقش مي‌كند و نيز براي موفقيت بخش خصوصي سينما تلاش بيشتري خواهد شد. »
حيدريان در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود ضعف اصلي سينما را گرفتار شدن در بن بست مرزها دانست. ضعفي كه از ديد مديران سينمايي دولت نهم و دهم به عنوان نقطه قوت و يكي از افتخارآفريني‌هاي سينماي ايران قلمداد مي‌شد. با اين همه رييس سازمان سينمايي دولت يازدهم معتقد است بايد زمينه كافي را براي حيات طبيعي رو به جلوي سينما فراهم كرد: «سينما براي اينكه به پيشرفت‌هاي لازم برسد بايد بين‌المللي شود. سينما اگر در منطقه خود گرفتار شود نه در محيط خود و نه در مخاطبين بالفعل سينما تاثيرگذار نخواهد بود. در اين مقطع، اصلي‌ترين ستون‌ها و بخش‌هاي ايجاد سينماي جديد و پويا بايد پي‌ريزي شود و در بيرون بردن سينما از بن‌بستي كه در آن گرفتار است تلاش خواهيم كرد. بخش عمده‌اي از شناسايي راهكار و برنامه‌ريزي براي عبور سينماي حرفه‌اي از اين وضعيت، بر عهده بنياد فارابي خواهد بود. »
به تعبير معاون وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي اگر سينمايي مطابق با استانداردهاي تكنولوژيكي، زيبايي شناسانه و فرهنگ ملي داشته باشيم، خروج از اين بن‌بست آسان‌تر است پس بايد در تعامل حرفه‌اي با سينماي دنيا و همكاري به شكل مشاركتي و همچنين استفاده از مزيت‌هاي يكديگر در شبكه بين‌المللي توليد و پخش سينما قرار بگيريم. يكي از راه‌هاي عرضه هنر و محصول سينماي ايران، جشنواره‌هاي بين‌المللي است. حيدريان اما معتقد است اين جشنواره‌ها نبايد مقصد فيلمسازان ما باشد: «جشنواره‌هاي بين‌المللي معبر فيلمسازان براي ورود به بازارهاي جديد است؛ براي خروج از بن‌بست‌ها نيازمند حضور در جشنواره‌هاي جهاني هستيم، ولي با اين هدف كه حضور در جشنواره بايد به عنوان يك معبر و ايستگاه بين راه كه بايد از آن عبور كنيم تلقي شود كه در ادامه به حضور در بازار و ديده شدن توسط مردم دنيا منتهي شود. » او در صحبت‌هاي خود جشنواره‌هاي بين‌المللي را به عنوان وسايل كمك‌كننده‌اي توصيف كرد كه به ايران و ديگر كشورها كمك مي‌كنند تا به هدف مورد نظر-يعني گرفتن سهم بيشتر از نياز تصويري دنيا- برسند: «بنياد فارابي نيز با تعريف هدف و بعد استخراج برنامه و پروژه‌هايي كه خواهد داشت از همين جمله «گرفتن سهم از نياز تصويري دنيا» آغاز مي‌كند و از اين پس هر فعاليتي پيش از آنكه در بخش سينماي حرفه‌اي عملياتي شود بايد با اين رويكرد در بنياد فارابي بررسي شود. »
بنياد سينمايي فارابي از جمله موسسات نجات‌دهنده سينما بود كه اوايل دهه 60 زيرنظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و به عنوان بازوي اجرايي وزارتخانه در زمينه سياست‌ها و جهت‌گيري‌هاي فرهنگي و هنري شكل گرفت و در طول 34 سال فعاليت خود، 11 مدير را به خود ديده است. وظايف اين بنياد با رونق گرفتن بخش خصوصي در حوزه سينما، در سال‌هاي اخير به بازتعريفي اساسي نياز داشت. حالا ديگر بنياد سينمايي فارابي با اتكا به تامين بخشي از سرمايه فيلم‌هاي سينمايي، نمي‌تواند به فعاليت خود ادامه دهد و بازتعريف لازمه حيات اين موسسه سينمايي است.