تقلاي وليعهد سعودي براي جلب نظر ترامپ

عربستان سعودي و ايالات متحده سخت مشغول نهايي كردن توافقي براي خريد و فروش سلاح و سرمايه‌گذاري‌هاي مالي در جريان افزايش همكاري‌هاي اقتصادي و امنيتي دو كشور هستند. اين توافق را مي‌توان نخستين توافق ميان واشنگتن و رياض پس از چندسال تنش در رابطه به دليل توافق هسته‌اي با ايران دانست. توافق درحال انجام همزمان با رسيدن دونالد ترامپ به رياض در روز 19 ماه مه ميان دو كشور نهايي خواهد شد. در اين توافق سيستم دفاعي موشكي و همچنين تسليحات سنگين كه باراك اوباما رييس‌جمهور پيشين يا از فروش آنها به رياض سرباز زده بود يا به دليل نگراني از نقش رياض در مناقشه يمن فروش آنها را معلق كرده بود، نيز به چشم مي‌خورد. وال استريت ژورنال در اين باره مي‌نويسد: درحالي كه دونالد ترامپ با انتقادهايي در مورد تلاش براي برقراري رابطه گرم و شخصي با برخي از رهبران جهان و همچنين باز كردن درهاي كاخ سفيد به روي اعضاي خانواده خود روبه‌رو شده است اما اين رويكردها و نگاه‌هاي وي مورد استقبال خاندان سعودي در رياض قرار گرفته است. اين رسانه امريكايي در ادامه گزارش خود مي‌نويسد: توافق نظامي احتمالي ميان دو كشور در حالي صورت مي‌گيرد كه سكاندار جديد كاخ سفيد قصد دارد با اين حركت‌ها، به متحد خاورميانه‌اي خود نقش ژنرال تامين‌كننده امنيت منطقه‌اي را بدهد و البته مراقب است كه در اين مسير به منافع (رژيم) اسراييل هم آسيبي وارد نكند. بخشي از هدف دونالد ترامپ از اين قرارداد تسليحاتي با عربستان تشويق كردن كشورهاي حوزه خليج فارس به خصوص عربستان سعودي براي كمك به او در مسير پيشبرد صلح خاورميانه است. صلحي كه ترامپ اميدوار است بتواند ميان فلسطين و اسراييل در دوره رياست‌جمهوري خود برقرار كند. ترامپ پس از رياض به تل‌‌آويو سفر خواهد كرد. يك مقام ارشد امريكايي در اين باره به وال استريت ژورنال مي‌گويد: هر سيستمي كه درباره آن با رياض توافق كرده‌ايم در تطابق با سياست هميشگي ما براي حفظ برتري تسليحاتي تل آويو بر همسايگان است. همين منبع ارشد امريكايي تاكيد مي‌كند كه تل آويو اعتراضي به فروش سيستم تاد به عربستان سعودي از سوي امريكا ندارد. مساله‌اي كه نشان مي‌دهد هماهنگي‌هاي جديدي ميان تل‌آويو و رياض در راه است. از سوي ديگر يك مقام كاخ سفيد هم مي‌گويد كه رييس‌جمهور ترامپ دنبال جلب همكاري كامل سعودي در مسير مبارزه با داعش و همچنين مقابله با افزايش نفوذ ايران در منطقه است. درحالي كه هنوز مشخص نيست زمان دقيق اتمام نگارش اين توافق كي باشد اما برخي از منابع كاخ سفيد مي‌گويند كه در جريان سفر ترامپ به رياض بايد منتظر گام‌هاي جدي‌تري در مسير تعميق همكاري‌هاي امنيتي امريكا با كشورهاي حوزه خليج فارس و همچنين كشورهاي عربي- اسلامي بود. با اينهمه گفته مي‌شود كه بحث در مورد توافق فروش سلاح به عربستان از ساير طرح‌هاي اقتصادي كه دو طرف مي‌توانند مشترك بر روي آن كار كنند، پررنگ‌تر است. منابع امنيتي وابسته به كاخ سفيد نيز مي‌گويند بحث در مورد همكاري اقتصادي غيرتسليحاتي ميان واشنگتن و رياض آسان‌ترين بخش كار است و قسمت سخت آن مربوط به توافقنامه‌هايي است كه به نوعي با مسائل امنيتي درهم تنيده شده است. از زمان پيروزي ترامپ در انتخابات، هم رياض و هم واشنگتن تلاش كرده‌اند به نوعي نيازهاي هم را همپوشاني كنند. مقام‌هاي سعودي به امريكا وعده داده‌اند كه مبلغ 200 ميليارد دلار در اين كشور سرمايه‌گذاري خواهند كرد و به ازاي آن نيز چراغ سبز واشنگتن براي فروش سلاح به خود را دريافت كرده‌اند. وال استريت ژورنال ادعا مي‌كند كه جوش‌دهنده‌هاي اين توافق ميان دو كشور از سوي سعودي‌ها محمد بن سلمان 31 ساله جانشين وليعهد و فرزند پادشاه و از سوي واشنگتن هم جراد كوشنر، داماد 36 ساله ترامپ است. كوشنر از نخستين روزهاي حضور در كاخ سفيد كار با شوراي امنيت ملي، وزارت خارجه و پنتاگون را آغاز كرده است. احمد ابراهيم از تجار سعودي كه دستي هم در عالم سياست دارد در اين خصوص به وال استريت ژورنال مي‌گويد: سعودي‌ها مي‌دانند فردي كه مي‌تواند ترامپ را در كنار آنها نگاه دارد، كوشنر است. مردي كه تشنه مسائل خاورميانه است.
طمع ترامپ براي برقراري رابطه شخصي صميمانه با همتايانش از كشورهاي متحد همان رويكردي است كه در باراك اوباما حلقه غايب بود و سعودي‌ها را عصباني مي‌كرد. شايد به دليل همين اميدواري سعودي به تغيير رويكرد در دولت امريكا بود كه ملك سلمان ماه گذشته يكي ديگر از فرزندان خود به نام خالد بن سلمان را به عنوان سفير جديد رياض در امريكا معرفي كرد. پادشاهي سعودي به انتخاب ترامپ به عنوان فرصتي براي احياي رابطه ميان رياض و واشنگتن نگاه مي‌كند. سعودي‌ها از رويكردهاي متفاوت اوباما به خاورميانه به ستوه آمده بودند. رياض در سال‌هاي حضور اوباما در كاخ سفيد احساس مي‌كرد كه واشنگتن با توجه كردن به تهران در حقيقت به رياض خيانت كرده است.
يك تحليلگر مسائل خاورميانه در اين خصوص به وال استريت ژورنال مي‌گويد: نگاه اوباما اين بود كه ايران و عربستان سعودي بايد منطقه را ميان خود قسمت كنند و هم با هم مشكلات را حل كنند و هم از منافع اين منطقه با هم بهره‌مند شوند. اين در حالي است كه براي ترامپ اولويت، ايستادن متحدانش در راس امور منطقه‌اي است. برخي تحليلگران اعتقاد دارند كه سعودي‌ها براي برقراري رابطه مثبت و كارآمد با امريكا حاضر به اعطاي هر امتيازي هستند و به همين دليل اگر ترامپ از سعودي‌ها چيزي بخواهد امتيازهاي بيشتري به نسبت اوباما زماني كه از سعودي‌ها درخواستي داشت، دريافت مي‌كند.
جيمز متيس، وزير دفاع ايالات متحده در سفر اخير خود به عربستان، رويكرد جديد واشنگتن نسبت به رياض را افشا كرد و تاكيد كرد كه دو كشور با روحيه همكاري مي‌توانند بر موانع گذشته غلبه كنند. برخي منابع مي‌گويند كه زماني كه محمد بن سلمان در 14 مارس در كاخ سفيد با ترامپ ديدار كرد 20 اسلايد پاورپوينت را به وي نشان داد كه حكايت از طرح امريكا براي سرمايه‌گذاري 200 ميليارد دلاري عربستان در امريكا داشت. از سوي ديگر گفته مي‌شود كه يكي از پيشنهادهاي اقتصادي سعودي به امريكا اين است كه مي‌تواند فرصت سرمايه‌گذاري‌هاي كلان در خاك عربستان را براي كمپاني‌هاي امريكايي و كارمندان آنها فراهم كند. همچنين رياض در مورد همكاري با دولت جديد واشنگتن در حوزه‌هاي مبارزه با داعش و پيشبرد طرح صلح اسراييل و فلسطين هم وعده‌هايي به مستاجر كاخ سفيد داده است. برخي از منابع آگاه مي‌گويند كه سعودي‌ها براي تهيه ليستي از فرصت‌هاي اقتصادي ميان واشنگتن و رياض با چند كارشناس آشنا به روحيات ترامپ مشورت كرده‌اند. اين ليست به گونه‌اي تنظيم شده بود كه بيشترين اثر را بر روي رييس‌جمهوري بگذارد كه يكي از اصلي‌ترين شعارهاي انتخاباتي‌اش ايجاد اشتغال بوده است. يك مقام حاضر در جلسه ميان محمد بن سلمان و دونالد ترامپ در خصوص جزييات اين نشست مي‌گويد: محمد بن سلمان فرصت‌هاي همكاري متعدد ميان دو كشور را تفكيك كرده بود به عنوان مثال طرح‌ها براي سرمايه‌گذاري در بخش صنعت از بخش انرژي جدا شده بود. وي از روي صندلي برخاسته بود و با ايستادن كنار رييس‌جمهور و هركدام از اعضاي هيات امريكايي دانه به دانه اين فرصت‌ها را براي آنها توضيح مي‌داد و تاكيد مي‌كرد كه چگونه اين فرصت‌ها مي‌تواند به اقتصاد و بازار كار در امريكا كمك كند. وي همچنين پيشنهاد داد كه رياض مي‌تواند به كمپاني‌هاي امريكايي جايي در طرح اقتصادي 2030 مدنظر رياض بدهد. تعميق ارتباط‌هاي تجاري با واشنگتن مي‌تواند مكمل جدي براي طرح استقلال از درآمد نفتي عربستان موسوم به 2030 باشد. يك منبع ديگر حاضر در اتاق مذاكره محمد بن سلمان با ترامپ مي‌گويد كه رييس‌جمهور به جانشين وليعهد سعودي تاكيد كرده كه مايل است بخش بزرگي از سرمايه‌گذاري 200 ميليارد دلاري اين كشور در امريكا در اوهايو، ميشيگان و ويسكانسين باشد. اين سه ايالت بيشترين كمك‌ها به ترامپ را در جريان انتخابات رياست‌جمهوري ماه نوامبر 2016 كرده بودند.