ديدار ترامپ از عربستان آغاز يك تحول تاريخي در خاورميانه

به نظر مي‌رسد ديدار مورخ 21 مه ‌2017 آقاي ترامپ، رييس‌جمهور امريكا از عربستان آن‌طور كه شايسته بود مورد تحليل قرار نگرفت. نبايد تحولاتي كه در اين ملاقات اتفاق افتاد در سايه اتهام زني بي‌پايه به كشور عزيزمان ايران مغفول بماند. ابتدا بايد گفت در اين ملاقات سه تحول عمده اعلام شد كه در راستاي استراتژي ترامپ در ابتداي رياست‌جمهوري بيان شد. 1- امريكا قبول داشت و اعلام كرد كه منشا افراط‌گرايي و تروريسم افراطي در شكل فعلي آن، كشورهاي عربي هستند. چون ترامپ خطاب به سران كشورهاي عربي توصيه كرد كه افراط گرايي را از جامعه خود محو كنند، آنها را از مومنين واقعي جدا كنند، اجازه ندهند ريشه بدوانند و توصيه‌هايي از اين دست. اين توصيه‌ها خطاب به ايران يا كشور ديگري نبود. خطاب به كشورهاي عرب بود. پس امريكا مي‌داند و اعلام كرد ريشه شر در همين كشورهاي عربي به خصوص كشور ميزبان خود است. 2- امريكا عقب‌نشيني سخت افزاري خود از منطقه خليج فارس را رسما اعلام كرد. ترامپ در توجيه قرارداد تسليحاتي خود با عربستان گفت اين تسليحات براي مقابله با تروريسم و خطر ايران است و جمعي تشكيل خواهد شد متشكل از كشورهاي شوراي خليج فارس با رياست مشترك امريكا و عربستان كه با اين خطرات مقابله كند. در واقع امريكا نقش خود را در حد مشاوره تقليل داد و اعلام كرد كه به اعراب اسلحه فروخته است تا از اين به بعد خود به مشكلات خود بپردازند نه امريكا به جاي آنها با ديگران مقابله كند. 3- امريكا از ابتدا اعلام كرده بود كه اعراب انتظار كمك مجاني از امريكا نداشته باشند و خود بايد هزينه‌هاي مقابله با تروريسم را بپردازند. قرارداد 110 ميلياردي فروش اسلحه امريكا به عربستان دقيقا همان هزينه‌اي است كه اعراب به امريكا خواهند پرداخت و امريكا ديگر قرار نيست به آنها سواري مجاني بدهد. در واقع امريكا با تقديم يكسري تعارفات خوشايند زباني بدون هزينه، پوچ و توخالي كلاه گشادي بر سر اعراب گذاشت و اعراب دچار زيان بسيار زيادي شدند كه در آينده بيشتر آن را احساس خواهند كرد. بازنده اين ملاقات و اين ترتيبات نه ايران كه دقيقا عربستان و كشورهاي عربي هستند. زيرا هم هزينه پرداخت كردند، هم امريكا در رياست شوراي همكاري خليج فارس شريك شد بدون كوچك‌ترين هزينه‌اي و هم اينكه امريكا آنها را در عمل همراهي نخواهد كرد. به نظر بنده نگاه ترامپ به اين موضوع نگاه به ايران يا خليج فارس يا سياست خارجي نبود بلكه درست برعكس، او به سياست داخلي نگاه كرد و سعي كرد براي امريكايي‌ها شغل ايجاد كند و از هزينه‌هاي امريكا براي حضور در مناطق مختلف جهان بكاهد. دومين مطلب واكنش ايران در اين زمينه است. مسوولان ايراني در واكنش خود از يك سو سعي مي‌كنند روي افكار عمومي امريكا و جهان در اين رابطه تاثير گذاشته و آنها را تحريك كنند. مواضعي از قبيل اينكه ايران يك كشور دموكراتيك است ولي عربستان نيست، يا يادآوري اينكه عربستان عامل 11 سپتامبر است، يا نشان دادن اين واقعيت كه اين كار ترامپ يك اقدام عليه ارزش‌هاي دموكراتيك و صرفا براي دوشيدن عربستان است، در همين راستا است. اما از سوي ديگر، ما بايد از ديدگاه سياست و امنيت بين‌المللي هم به امريكا معترض باشيم. بايد اين مساله را برجسته كنيم كه امريكا با اين اقدامات خود اولا سعي مي‌كند توازن در خاورميانه را به هم بزند كه ممكن است عواقب خطرناكي داشته باشد و دوم اينكه باعث تشديد رقابت تسليحاتي در خاورميانه مي‌شود كه آن هم خطرناك است. در اين راستا، استمرار اقدامات خوب و ضروري ديپلماتيك از قبيل نامه‌اي كه چندي پيش از سوي نمايندگي كشورمان به شوراي امنيت نوشته شد و اظهارات وزير دفاع سعودي را از ابعاد سياسي و امنيتي برجسته ساخت بايد در دستور كار قرار داشته باشد.