از قلب تل‌آويو
فرياد ده‌ها هزار اسراييلي
براي صلح با فلسطين
يسرا بخاخ
در آستانه پنجاهمين سالگرد اشغال كرانه باختري رود اردن، هزاران اسراييلي روز شنبه در تل‌آويو تجمع كردند و از طرح صلح فلسطين و اسراييل و تشكيل دو دولت اعلام حمايت كردند. اين تجمع با مديريت جنبش اسراييلي «صلح، حالا» و حزب معارض «كار» و حزب سوسيال دموكرات «مرتص» اسراييل برگزار شد كه از مخالفان سياست‌هاي بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل و اقداماتي چون شهرك‌سازي در كرانه باختري رود اردن و قدس شرقي است.
به گفته رسانه‌ها 15 هزار تا 20 هزار نفر در ميدان رابين در مركز تل‌آويو تجمع كرده بودند، اما نهادي كه اين تظاهرات را به راه انداخته تاكيد كرد كه شمار شركت‌كنندگان در اين تجمع به 30 هزار نفر هم رسيده است. معترضان تراكت و پلاكاردهايي را بالاي سر برده كه روي آن شعار «دو دولت، اميد مشترك» نوشته شده بود و آوي بوسكيلا، رييس جنبش حالا صلح تاكيد كرد كه اين تجمع با هدف مخالفت با نا اميدي در برابر دولتي است كه اشغال، خشونت و نژادپرستي را در دستور كار خود قرار داده است. در جريان اين تجمع پيامي كه از سوي محمود عباس، رييس تشكيلات خودگردان فلسطين ارسال شده بود قرائت شد كه در اين پيام عباس ضمن يادآوري لزوم عقب‌نشيني اسراييل تا مرزهاي 1967 و اجراي راهكار تاسيس دو دولت، گفت: وقت آن رسيده كه با هم در امنيت و ثبات زندگي كنيم، ما در برابر نسل‌هاي آينده وظيفه داريم كه درگيري را پايان داده و صلح دلاوران را رقم بزنيم. رييس تشكيلات خودگردان فلسطين همچنين تاكيد كرد كه اين سازمان به موجوديت اسراييل اعتراف كرده و حالا وقت آن رسيده است تا اسراييل نيز موجوديت فلسطين و تشكيل دولت اين كشور را به رسميت بشناسد و به اشغالگري پايان دهد. در حالي كه برخي اعضاي دولت نتانياهو به صورت آشكار خواستار ادامه شهرك‌سازي هستند؛ اسحاق هرتزوگ، رهبر حزب كار و از مخالفان دولت نتانياهو نيز ضمن درخواست براي اجراي راهكار
دو دولت از سياست‌هاي دولت اسراييل انتقاد كرد. بر اساس اين گزارش كه در روزنامه «تايمز آو اسراييل» منتشر شده هرتزوگ از رهبران حزب «يتش عتيد-آينده آنجاست» و «كولانو-همه ما» خواست لجبازي را كنار گذاشته و با ديگر احزاب مخالف دولت راست‌گراي نتانياهو به يك ائتلاف سياسي واحد بپيوندند تا به عمر حكومت نتانياهو پايان دهند. رهبر حزب كار اسراييل تاكيد كرد كه گفت‌وگوهاي محرمانه‌اي سال گذشته براي به راه انداختن گفت‌وگوهاي صلح صورت گرفت اما به دليل اينكه نتانياهو از امنيت سياسي برخوردار نيست اين تلاش‌ها با شكست مواجه شد و افزود: فقط با هم مي‌توانيم پيروز شويم و قدرت را در دست بگيريم. به گفته او تنها چند ماه پيش اسراييل در برابر فرصتي تاريخي قرار داشت كه امكان از سرگيري گفت‌وگوهاي صلح به صورت بي‌سابقه‌اي فراهم شده بود و ضمن اينكه اين مساله امنيت اسراييل را تضمين مي‌كرد اين رژيم را از انزوا خارج كرده و فرصتي براي ايجاد ائتلاف بين‌المللي بي‌نظيري فراهم شده بود كه به صلح ختم مي‌شد. هرتزوگ گفت: چرا اين فرصت از دست رفت؟ زيرا چيزي كه عامل اصلي تحركات رهبران امروز اسراييل است ترس است؛ ترس از تغيير و ترس از طرح‌هاي صلح و ترس از اميد. زهاوا گالئون، رييس حزب مرتص نيز تاكيد كرد كه نتانياهو 10 سال است كه به همه دروغ مي‌گويد و ادعا مي‌كند كه مي‌تواند درگيري‌هاي فلسطين و اسراييل را اداره كند، گالئون افزود: نتانياهو با اين ادعا كه هيچ راه ديگري وجود ندارد يا هيچ شريك و همپيماني نيست نقش قرباني را بازي مي‌كند، از مسووليت و ريسك‌پذيري فراري است و هيچ ابتكار عمل ديپلماتيكي در خصوص اين مساله ندارد. همه اين دروغ‌ها با يك هدف بيان مي‌شود؛ تضمين بقاي سياسي خودش. به گفته اين سياستمدار اسراييلي با وجود اينكه نخست وزير رژيم صهيونيستي دروغ‌هاي زيادي گفته اما مردم خواستار حل و فصل اين مساله و پايان اشغال و ايجاد دو دولت فلسطيني و اسراييلي هستند. بر اساس اين گزارش آوي بوسكيلا، مديركل سازمان حالا صلح، نيز گفت كه 50 سال سياست‌هاي اشغالگري و تضعيف دموكراسي اسراييلي، آينده اسراييل را تهديد مي‌كند و آرزوي صهيون كه روياي ملت يهود براي تجديد دولت يهود است را به خاك مي‌سپارد. بوسكيلا گفت: چندين سال است كه اجازه داديم رهبري توخالي و بي‌مسووليتي كه قابل كنترل نيست ما را به پرتگاه نابودي بكشاند... امروز ما به اين موضوع پايان مي‌دهيم و به عنوان شهروندان اسراييلي دموكرات از سنگرها خارج مي‌شويم تا از خانه خود دفاع كنيم. وي تاكيد كرد كه وقت آن فرا رسيده تا براي اسراييلي‌ها، فلسطيني‌ها و دنيا اين موضوع روشن شود كه بخش عظيمي از اسراييلي‌ها با سياست‌هاي اشغالگري، مخالف‌اند و به دنبال رسيدن به راهكار دو دولتي هستند. وي افزود: پيام روشني از ميدان رابين منتشر خواهد شد و آن پيام اين است «آري به راهكار دو دولت، نه به اشغالگري، نه به الحاق و آري به آينده‌اي بهتر براي اسراييلي‌ها و فلسطيني‌ها. ايمن عوده، رييس ائتلاف «فهرست مشترك» كه از اعضاي عرب كنست اسراييل هستند نيز در اين تجمع حضور داشت و گفت انتخاب كرده كه در تجمع ميدان رابين حضور داشته باشد زيرا معتقد است بايد كنار يكديگر راهي براي مبارزه ايجاد كرد. وي افزود: امروز مقابل حكومت راست‌گراي افراطي قرار گرفته‌ايم كه خود عامل تحريك و تنش است بايد با توطئه‌هاي الحاق و قانونگذاري نژاد پرستانه و مخالف دموكراسي مقابله كنيم... بايد جبهه‌اي دموكراتيك ايجاد كنيم و به صراحت خواستار پايان دادن به اشغالگري و ايجاد برابري، دموكراسي و عدالت اجتماعي براي همه شهروندان باشيم. عوده گفت براي اينكه همزيستي مسالمت آميز ممكن شود بايد قوميت و هويت ديني شما را بپذيريم و به آن احترام بگذاريم و شما هم بايد قوميت و هويت ديني ما را بپذيريد و به آن احترام بگذاريد و اين مساله فقط با احترام متقابل و پذيرش يكديگر امكان پذير خواهد بود براي ايجاد اين تغيير بايد شجاع باشيم تا براي آينده‌اي كه به آن ايمان داريم مبارزه كنيم. در حالي كه تظاهرات‌كنندگان شعارهايي با عنوان حزب راستگرا براي اسراييل خطرناك است را سر مي‌دادند نيروهاي پليس اسراييل بسياري از خيابان‌هاي تل‌آويو را مسدود كرده و شمار زيادي از نيروهاي امنيتي را در نزديكي معترضان مستقر كرد.
تلاش نتانياهو براي بقا
در همين راستا شبكه دو اسراييل جمعه گذشته خبر داده بود كه پيش از سفر دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا به سرزمين‌هاي اشغالي، بنيامين نتانياهو، نخست وزير رژيم صيهيونيستي تلاش كرده بود تا ائتلاف خود در كنست را گسترش داده و شماري از اعضاي حزب ميانه رو چپ را به ائتلاف خود اضافه كند. بر اساس اين گزارش نتانياهو و هرتزوگ يك شب پيش از سفر ترامپ به سرزمين‌هاي اشغالي در خصوص اين مساله گفت‌وگويي داشته‌اند. هرتزوگ چندين بار در چند روز گذشته بعد از ديدار كوتاهي كه روز سه شنبه با ترامپ داشته اعلام كرده كه اگر نخست‌وزير اسراييل تصميم گرفت پيشرفت جدي در پرونده صلح با فلسطيني‌ها داشته باشد حاضر است به او كمك كند. رسانه اسراييلي ادعا كرد كه اگر قرار باشد گفت‌وگوهاي اسراييلي و فلسطيني دو جانبه از سر گرفته شود، نتانياهو با گسترش ائتلاف خود مي‌خواهد فضايي براي مانور بيشتر داشته باشد. اما يك روز قبل از تظاهرات روز يكشنبه هرتزوگ هرگونه گفت‌وگويي براي پيوستن به ائتلاف حكومت را رد كرد و گفت كه اگر قرار باشد طرحي براي صلح به صورت جدي ارايه شود از من سوال شده كه معارضان از اين طرح حمايت خواهند كرد؟ نه اينكه جزئي از دولت باشيم. اين گزارش همزمان با نظرسنجي جديدي منتشر شده كه نشان مي‌دهد اغلب اسراييلي‌ها با راهكار دو دولت بر اساس مرزهاي قبل از سال 1967 موافق هستند. بر اساس اين نظرسنجي 47 درصد اسراييلي‌ها با راهكار دو دولت موافق‌اند در حالي كه 39 درصد ديگر با اين مساله مخالف هستند و 14 درصد نيز نظر خود را اعلام نكرده‌اند. بر اساس گزارش شبكه دو اسراييل ترامپ بارها در سفرش به خاورميانه گفته بود به دنبال ايجاد توافقي براي صلح ميان اسراييلي‌ها و فلسطيني‌هاست، نتانياهو مدعي شده بود كه در خصوص آمادگي محمود عباس، رييس تشكيلات خودگردان فلسطين ترديد دارد اما به رييس‌جمهور امريكا گفته بود: آقاي رييس‌جمهور براي نخستين بار در طول چند سال گذشته... براي نخستين بار در طول زندگي‌ام اميدي واقعي براي تغيير را احساس مي‌كنم. با توجه به اينكه جرد كوشنر، داماد يهودي ترامپ در كنار جيسون گرينبلات ديگر عضو يهودي دولت او كه مامور شده‌اند پرونده صلح اسراييل و فلسطين را پيش ببرند هفته گذشته و در جريان سفر ترامپ به خاورميانه با رهبر حزب كار اسراييل (حزب مخالف نتانياهو) ديدار كرده و كوشنر به هرتزوگ گفته كه براي رسيدن به روند ديپلماتيكي كه منجر به توافقي در اين پرونده شود اقدامات فوري صورت گرفته است. بر همين اساس وزراي ارشد اسراييلي اعتراف كرده‌اند كه ترامپ اسراييل را تحت فشار قرار داده تا در خصوص پرونده فلسطين عقب‌نشيني كند و بر اساس اين گزارش خوشحالي راست‌هاي افراطي از اينكه ترامپ در جريان سفرش به سرزمين‌هاي اشغالي سخني از ايجاد دولت فلسطيني بر زبان نياورده است يا از پروژه‌هاي شهرك‌سازي انتقاد نكرده كار درستي نيست، يك وزير اسراييلي كه نخواست نامش فاش شود در واكنش به اين مساله گفته: همه روي تايتانيك مي‌رقصيم. بر اساس اين گزارش ترامپ و تيم او در دولت جديد به اين نتيجه رسيده‌اند كه هر اقدام موفقيت آميزي در پرونده نزاع فلسطين و اسراييل يك عنصر مركزي در زمينه پيشرفت در ديگر پرونده‌هاي خاورميانه خواهد بود و تشكيلات خودگردان فلسطين و رييس او كه تاكنون دو بار با ترامپ ديدار كرده است يك شريك راهبردي و مهم به شمار مي‌رود و اين طرز فكر كه نتانياهو با توجه به فشارهايي كه در دولت راست‌گراي خود دارد قادر به عقب‌نشيني نيست طرز فكر غلطي است زيرا جريان چپ ميانه رو آماده است در صورت وجود راهكاري براي صلح از او حمايت كند. روزنامه لبناني الاخبار هم در اين باره نوشته كه تحركات اخير نتانياهو حاكي است كه او مي‌خواهد به دولت جديد امريكا و نهادهاي ميانه روي عربي نشان دهد كه براي قدم گذاشتن در مسير سازش عزم خود را جزم كرده است. بر اساس اين گزارش دعوت نتانياهو از حزب كار براي حضور داشتن در جريان هر سازشي به اين معنا نيست كه قرار است يكي از بخش‌هاي حكومت را حذف كرده و حزب كار را وارد دولت كند بلكه وجود دو جريان مقابل هم در كنارش به او اين فرصت را مي‌دهد كه راحت‌تر مانور بدهد و به اين ترتيب مي‌تواند با تضمين حمايت پارلماني حزب كار، قادر خواهد بود با تهديد‌هاي احتمالي حزب خانه يهودي براي استعفا مقابله كند و به اين ترتيب نفتالي بنيت، رييس اين حزب متوجه خواهد شد كه با استعفا قادر به بر هم زدن دولت نتانياهو نخواهد بود بلكه تاثير حزب خانه يهودي بر تصميم‌گيري‌هاي پيش رو بعد از خروج از دولت كاهش پيدا خواهد كرد. بر اساس اين گزارش يك مسوول ارشد فلسطيني تاكيد كرده كه ترامپ در ديدار با محمود عباس به او اطمينان خاطر داده است كه مي‌خواهد طرحي سياسي با چشم‌انداز صلح اسراييل و عربستان را رهبري كند كه مرحله بعدي آن ايجاد توافقي براي رسيدن به راهكار ايجاد دولت فلسطين مستقل و پايان دادن به نزاع فلسطين و رژيم صهيونيستي باشد. اين در حالي است كه پيشتر گزارش‌هايي منتشر شده بود كه عربستان در پيامي به اسراييل گفته بود در صورتي كه تل‌آويو تشكيل دولت مستقل فلسطيني را به رسميت بشناسد رياض آماده است اسراييل را به رسميت شناخته و روابط ديپلماتيك برقرار كند.