درگذشت پدر معنوي محافظهكاران يونان
محمود فاضلي كارشناس مسائل بينالملل
بعضي از چهرههاي سياسي كشورهاي عضو اتحاديه اروپا در كشورهاي خود از محبوبيت قابل توجهي برخوردار بوده و مرگ آنها علاوه بر صحنه سياسي داخلي، در ميان افكار عمومي نيز تاثيرگذار است. كنستانتين ميچوتاكيس، نخستوزير اسبق يونان در دهه 90 ميلادي از جمله شخصيتهاي تاريخي اين كشور بود كه با مرگش در سن 98 سالگي، پرونده سياسي يكي از قديميترين چهرههاي تاريخي اين كشور بسته شد. مراسم تشييع نخست وزير سابق يونان و پدر رييس فعلي حزب نئودموكراسي در كليساي مركزي آتن، با حضور رييسجمهور، شخصيتهاي سياسي از تمامي گروههاي سياسي، پادشاه سابق يونان و جمع كثيري از مردم برگزار شد.
ميچوتاكيس، نخستوزير اسبق يونان نيم قرن در صحنه سياست يونان فعاليت داشت. وي در سال 1918 در جزيره «كرت» به دنيا آمد و در 28 سالگي وارد پارلمان شد. وي دانشآموخته حقوق و اقتصاد بود و پيش از آنكه در سال 1984 رهبري حزب محافظهكار نئودموكراسي را در دست گيرد، مديريت چند وزارتخانه را بر عهده داشت. در سال 1951 نخستين پست دولتي وي معاون وزارت دارايي بود. ميچوتاكيس از سال 1990 تا 1993 نخست وزير يونان بود. اين سياستمدار يوناني در سال 2004 و پس از 58 سال فعاليت سياسي، كنارهگيري خود از امور سياسي كشور را اعلام كرد ولي كماكان رييس افتخاري حزب نئودموكراسي باقي ماند.
وي نخستين نخست وزير يونان بود كه در راس يك هيات بلند پايه سياسي و اقتصادي در 10 اسفند 1370 يك سفر دو روزه رسمي به ايران داشت و حتي گفته ميشود وي نخستين نخستوزير يك كشور عضو اتحاديه اروپا بود كه پس از پيروزي انقلاب اسلامي و در زمان رياست آيتالله هاشميرفسنجاني به ايران سفر كرد. وي در ديدارش با رياستجمهوري وقت از علاقه دولت و ملت يونان براي بسط و گسترش همكاريهاي دوجانبه در همه زمينههاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي را اعلام داشت. در اين سفر بيانيه مشتركي ميان طرفين به امضا رسيد كه مهمترين بند آن حمايت دو طرف از گزارش دبيركل وقت سازمان ملل متحد در اجراي كامل قطعنامه 598 بود.
پيامهاي تسليت صادره رييسجمهوري، نخستوزير و احزاب سياسي يونان در مرگ وي بيسابقه بوده و هريك با كلمات و واژههاي متفاوتي از نقش برجسته و تاريخي وي در ايجاد دموكراسي در اين كشور سخن گفتند. آقاي پاولوپولوس، رييسجمهوري يونان از وي به عنوان يك رهبر پيشرو سياسي، رهبر سياسي برجسته، متعهد به آرمانهاي دموكراتيك و اصول دموكراسي پارلماني و مدافع سرزمين پدري نام برد.
آناستاسياديس، رييسجمهوري قبرس از وي به عنوان يك «وطن پرست واقع گرا و شجاع»، چيپراس، نخستوزير كنوني يونان از دوران زندگي وي به عنوان يك فصل مهم تاريخ يونان، آنتونيس ساماراس، نخست وزير سابق از وي به عنوان آخرين نسل از سياستمداران تاريخي اين كشور و فعال در مقاومت ملي ياد كرد. كارامانليس، نخستوزير سابق از او به عنوان سياستمدار بزرگ در دوران سخت و دشوار يونان و وفادار به جمهوري و پارلمانتاريسم نام برد. حزب وي (نئودموكراسي) نيز از او به عنوان يك شخصيت بزرگ در زندگي اجتماعي، وطن پرستي سرسخت كه مسير جادههاي بزرگ را براي كشور باز نمود و يك فرد اخلاقي در حرف و عمل و در سياست جلوتر از زمان خود بود و تلاش زيادي براي آشتي ملي داشت، نام ميبرد. رييس پارلمان نيز او را فردي مبارز عليه ديكتاتوري يونان و فعال در جنبش مقاومت خارج از كشور و يك شخصيت سياسي و پارلماني در دوره بحراني كشور ميداند. خانم يني ماتا، رييس حزب سوسيالست نيز از وي به عنوان شخصيتي قوي و وفادار به ديدگاهها و جناحهاي كشور ياد كرد. پاپولياس، رييسجمهور سابق از وي به عنوان زماني كه كشور نياز به سياستمداران با شجاعت و صداقت كه اثر عميق در زندگي عمومي يونانيان داشته است، ياد كرده است.
بي شك وي نماينده جناح محافظهكار كشوري بود كه مجبور به شركت در ائتلافهاي بينالمللي، همكاري با امريكا در تمامي بخشهاي سياسي، اقتصادي و نظامي، ناتو و اتحاديه اروپا بوده است. وي كه روابط نزديكي با خانواده جرج بوشها داشت پرچمدار اصلي جناح راست سنتي يونان بود. وي بارها در ديدار با مقامات عاليرتبه ايراني تلاش داشت بتواند در بحرانهاي بينالمللي به عنوان ميانجيگري بيطرف براي طرف ايراني ايفاي نقش كند.
وي و همفكرانش پايهگذار حزبي شدند كه البته با فراز و نشيبهايي، در چهار دهه اخير مسووليت اصلي اهداف جناح راست در كشوري شدند كه قدرت سياسي در اين كشور 11 ميليوني هميشه بين جناح راست و سوسياليستها دست به دست شده است. حزب نئودموكراسي كه وي يكي از بنيانگذارانش بوده است اگرچه در چهار سال اخير عملا قدرت را به حزب چپگراي اين كشور واگذار كرده است اما با توجه به پيشينه اين حزب، همچنان تهديد اصلي براي چپگرايان اين كشور كه هماكنون قدرت را در اختيار دارند، محسوب ميشود. اين حزب در انتخابات پارلمان يونان كه در 20 سپتامبر 2015 (29 شهريور1394) برگزار شد با كسب 28 درصد (در مقابل 35 درصد حزب حاكم) هماكنون 75 كرسي پارلماني را در اختيار دارد. اما حزب وي كه هماكنون رياست آن را فرزندش برعهده دارد بسيار اميدوار است در انتخابات آتي پارلماني بار ديگر قدرت در اختيار جناح راست قرار گيرد. بر اساس آخرين نتايج نظرسنجي حزب نئودموكراسي با اختلاف 16 درصد از حزب حاكم پيشتاز است. طبق اين نظرسنجي حزب نئودموكراسي 5/32 درصد و حزب حاكم ائتلاف چپ 5/16 درصد محبوبيت افكار عمومي را در اختيار دارند.