اظهارنظر حميدرضا نوربخش درباره حاشيه‌هاي تكراري موسيقي
معيار اصلي در اين مملكت
بايد قانون باشد
گروه فرهنگ و هنر
«حاكميت هيچ‌وقت نگاه صد درصد مثبتي به مسائل مختلف موسيقي نداشته و هميشه در هاله‌اي از ابهام درباره موسيقي صحبت شده است. خود اين موضوع علت بسياري از مسائل كوچك و بزرگي محسوب مي‌شود كه در اين سال‌ها موانع ريز و درشتي را براي اهالي موسيقي به وجود آورده است.» اينها بخشي از صحبت‌هاي حميدرضا نوربخش، مديرعامل خانه موسيقي درباره موسيقي و حاشيه‌هايي است كه اين حوزه در طول اين سال‌ها تجربه كرده است.
او در اين گفت‌وگوي مفصل از موارد ديگري هم صحبت كرده است؛ از كنسرت‌هاي موسيقي گرفته تا حاشيه‌هايي كه دو دوره اخير جشنواره موسيقي فجر شاهد آن بوده است يا وضعيت خانه موسيقي و حتي بحث دوباره داغ شده اين‌روزهاي موسيقي يعني محمدرضا شجريان. مديرعامل خانه موسيقي در گفت‌وگويش با ايلنا از مناظره‌هاي دوازدهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري شروع مي‌كند و انتظاراتي كه اهالي موسيقي در طول اين سال‌ها داشته‌اند را فهرست مي‌كند: «ما انتظارمان اين بود كه بيشتر و جزيي‌‌تر در حوزه موسيقي اظهارنظر كنند. توقع داشتيم در برنامه‌ها و مناظره‌ها، تنگناهاي موسيقي و مسائل ريز و درشتي كه براي جامعه موسيقي وجود داشته و دارد؛ مورد بحث قرار گيرد تا جامعه هنري و مخاطبان بيشتر بتوانند با مواضع كانديداها در اين مسائل آشنا شوند. مسائل معيشتي هنرمندان چيزي بود كه درباره‌اش صحبت نشد. اگر راجع به مسائل معيشتي مردم و وضعيت حاشيه‌نشين‌ها صحبت مي‌شود بايد درباره مقوله معيشت هنرمندان نيز صحبت شود.
بايد ديد كه آيا آنها وضعيت مناسبي دارند؟ آيا معدل زندگي جامعه هنري در حد قابل قبولي است؟ من به جرات مي‌گويم كه اينگونه نيست.» نوربخش در ادامه بر همان مواردي انگشت گذاشته كه در طول يك سال و چند ماه گذشته در زمينه كنسرت‌هاي موسيقي اتفاق افتاد. لغو كنسرت‌هايي كه از مشهد و چند شهر ديگر استان خراسان شروع شد و بعدها به ديگر استان‌ها از جمله شيراز و اصفهان هم رسيد. تصميمات متفاوتي كه در شهرهاي مختلف كشور درباره اجرا يا عدم اجراي كنسرت‌هاي مجوزدار گرفته مي‌شود در طول اين مدت همواره از جانب اهالي موسيقي با اعتراض روبه‌رو شد و در نهايت اين موضوع مطرح شد كه براي تصميم‌گيري در اين مورد تنها بايد به قانون احترام گذاشت و از تصميمات و نگاه فردي به اين مساله گذشت: «متاسفانه در كشورمان نگاه به فعاليت‌هاي موسيقي نگاه ملوك‌الطوايفي است. در هر اقليمي هر كسي كه خودش را حاكم آنجا مي‌داند به خودش اجازه مي‌دهد مطابق با سليقه و ميل شخصي‌اش عمل كند. البته از نظر ما چنين افرادي حاكم قانوني آن مناطق نيستند. با توجه به اينگونه مسائل انتظار داشتيم در انتخابات، نامزدها مشخصا راهكارهاي‌شان را بگويند.
اين مساله امنيت شغلي و رواني هنرمندان موسيقي را تهديد مي‌كند. وقتي اتفاقي مانند لغو كنسرت براي هنرمندي مي‌افتد آثار زيانبار روحي و رواني‌اش پاك نمي‌شود و در روند كاري او اثر مستقيم مي‌گذارد. » فعاليت زنان در حوزه موسيقي يكي ديگر از مواردي است كه در طول اين سال‌ها مورد مناقشه بوده است. به گفته نوربخش نيمي از فعالان جامعه موسيقي ما زنان هستند و چطور يك موزيسين زن اجازه تحصيل در اين رشته را دارد ولي اجازه كار به او داده نمي‌شود؟ مديرعامل خانه موسيقي به اينكه در بعضي از استان‌هاي كشور اجازه رفتن روي صحنه به خانم‌هاي موزيسين داده نمي‌شود اشاره مي‌كند و دو استان اصفهان و خراسان را مثال مي‌زند: «نمونه چنين برخوردهايي را مي‌توان در استان اصفهان مشاهده كرد؛ در اين مساله البته داستان مشهد ماجراي جداگانه‌اي دارد و مشكل‌اش فراتر از مساله بانوان و غيربانوان است. »
نوربخش در نهايت راهكار اين موضوع را قانون مي‌داند: «اين درست است كه شايد موضوعي با سليقه ما جور درنيايد اما بالاخره بايد معيار اصلي همه در اين مملكت قانون باشد. نمي‌شود يك هنرمند و يك اثر هنري در بخشي از مملكت مجاز باشند و در بقيه مملكت غيرمجاز. اگر موزيسين يا يك اثر هنري مشكل دارد در همه جا مشكل دارد. وقتي نظارت را دولت انجام مي‌دهد چطور امكان دارد در جايي از كشورمان كاري بلامانع باشد و در جاي ديگر اجازه اجرا به آن ندهند؟!» نوربخش از فعاليت‌هاي دولت يازدهم در حوزه موسيقي هم دفاع مي‌كند و مي‌گويد كه نبايد چشم‌ها را رو به كارهايي كه در اين زمينه انجام شده بست. به گفته او دولت تلاشش را در اين زمينه كرده و بعضي مسائل از دست دولت خارج است: «واقعا بايد براي اين وضعيت يك راهكار اساسي انديشيده شود. در قضيه استاد شجريان دولت خيلي تلاش كرد. مجوز كليه آثار ايشان براي انتشار داده شد. كما اينكه يك اثر استاد شجريان سال گذشته منتشر شد و به اثر ديگرشان هم مجوز داده شده كه در حال انتشار است.
اين يعني كليه آثاري كه براي انتشار داده شده بود در اين دولت مجوز انتشار گرفت. در بحث كنسرت استاد شجريان هم اميدواريم حال‌شان بهتر باشد و اين مساله نيز رفع شود. به هر حال پيگيري‌هاي زيادي را من به شخصه شاهد بودم.» او در ادامه به موارد مختلفي اشاره مي‌كند كه در زمينه لغو كنسرت‌ها اتفاق افتاده است: «برخي مواقع يك مقام قضايي نامه مي‌دهد تا كنسرتي را لغو كند.
مقام قضايي به چه استنادي كنسرت را لغو مي‌كند؟ بايد در اين زمينه حتما استنادات حقوقي ارايه شود تا كسي بتواند كنسرتي را لغو كند. هيچ كس بدون ارايه مستندات حقوقي چنين حقي ندارد. بعد از لغو كنسرت شهر چناران مشهد توسط دادستان نامه‌اي براي پيگيري مستندات دادستان اين شهر براي لغو كنسرت نوشتيم و نتيجه‌اش به كاسته شدن از اين گونه لغو كنسرت‌ها انجاميد.» به گفته نوربخش تا قبل از اين نامه در بسياري از نقاط كشور دادستان‌ها جلوي برگزاري كنسرت را مي‌گرفتند: «بعد از اينكه گفتيم استنادات دادستان‌ها براي لغو كنسرت چيست؟ پاسخ دادند دليلش مخالفت امت شهيدپرور است. به آنها گفتيم امت شهيدپرور كجا گفته‌اند يك كنسرت لغو شود؟ اگر ما به شما نشان دهيم در يك كنسرت خانواده شهدا هم نشسته‌اند آن وقت چه مي‌گوييد؟ اينها كه استناد حقوقي نشد. ضمن اينكه اعتراض‌مان را كرديم پيگيري‌هاي لازم را نيز انجام داديم.
اگر ضرورت داشت براي حل چنين ماجراهايي تحصن هم مي‌كرديم. » حميدرضا نوربخش در بخش پاياني صحبت‌هايش به تدوين اساسنامه جشنواره موسيقي فجر هم اشاره مي‌كند. جشنواره موسقي فجر در طول اين سال‌ها بدون اين اساسنامه برگزار مي‌شد و همين موضوع باعث مي‌شد تا هر دوره از جشنواره شاهد تصميمات فردي مديرانش باشد و حاشيه‌هاي مختلفي را تجربه كند. اين اتفاق در دو دوره قبلي جشنواره موسيقي فجر كه با مديريت نوربخش برگزار شد بيشتر از هميشه به چشم آمد. ارديبهشت‌ماه امسال بود كه خبر رسيد سرانجام اساسنامه جشنواره موسيقي فجر بعد از جلسات منتقدان و مسوولان دفتر موسيقي تدوين شده و بعد از تصويب در ارشاد اجرايي شود. نوربخش از تدوين و اجرايي شدن اين اساسنامه استقبال مي‌كند و هدف اصلي را مشاركت بيشتر اهالي موسيقي در جشنواره مي‌داند: «ما تابع قانون هستيم. جشنواره بايد تغيير پيدا كند و متحول و اصلاح شود. هر كاري براي بهتر شدن جشنواره به مشاركت بيشتر اهالي موسيقي كمك مي‌كند و به نفع اهالي موسيقي است. اين كار نياز به مشاركت اهالي موسيقي دارد.
اگر اهالي موسيقي اين جشنواره را متعلق به خودشان ندانند اين كار درست نخواهد شد. ابدا ماجرا من نيستم، ماجرا سازوكار است. بايد سازماني براي اين كار درست شود. » او فعاليت‌هاي خانه موسيقي را هم در همين راستا عنوان كرد و توضيح داد: «هر اتفاقي كه به اين ماجرا كمك مي‌كند حتما به نفع خانه موسيقي هم هست. هر تصميمي كه مصوب و قانون بشود ما تابع آن هستيم.
من موافق شفاف‌سازي هستم و سعي مي‌كنم كاري كنم موزيسين‌ها احساس كنند اين مجموعه متعلق به خودشان است تا بيايند و مشاركت بيشتري انجام بدهند. دنبال اين هستم كه همه دلسوزان اين عرصه بدون هيچ گونه خط‌كشي وارد اين كار شوند. از هر گونه ايده و نظري حتما استقبال مي‌كنيم تا اين جشنواره به سمت بهتر شدن و به سمت تعالي برود. »