با وجود قيمت‌هاي پايين نفت
اوپك پول بيشتري
پارو مي‌كند
در شرايطي كه ذخاير جهاني نفت با وجود اجراي توافق كاهش توليد، در سطح بالايي مانده و قيمت‌هاي نفت در ماه گذشته حدود يك پنجم كاهش يافت، به نظر مي‌رسد اوپك مبارزه براي متعادل كردن بازار را مي‌بازد. اما يك مبارزه با اهميت ديگر وجود دارد كه اين سازمان صادركننده نفت تاكنون برنده آن بوده است. اعضاي اوپك امسال بيش از سال گذشته درآمد داشته‌اند و دورنماي درآمد بالاتر احتمالا به اوپك انگيزه مي‌دهد تا به توافق كاهش توليد پايبند مانده يا حتي كاهش توليد بيشتري صورت دهد. طبق محاسبات رويترز بر پايه آمار اوپك براي متوسط توليد و قيمت سبد نفتي اوپك تا ۲۰ ژوئن، نخستين كاهش توليد اوپك در هشت سال گذشته از ابتداي سال جاري تاكنون 64/1 ميليارد دلار درآمد در روز براي اين گروه به ارمغان آورده كه بيش از ۱۰ درصد نسبت به نيمه دوم سال ۲۰۱۶ افزايش داشته است. در مقايسه با نيمه اول سال ۲۰۱۶ كه قيمت‌هاي نفت به حدود ۲۷ دلار در هر بشكه (نزديك به پايين‌ترين قيمت ۱۲ سال گذشته) سقوط كرد، با وجود اينكه توليد كشورهاي صادركننده نفت اوپك تغيير چنداني نداشته، افزايش درآمد اوپك ۴۳ درصد بوده است.
اگر همان طور كه اوپك اميدوار است، اشباع عرضه رفع شود، درآمد اوپك ممكن است در ادامه سال افزايش پيدا كند. اوپك به علاوه روسيه و ساير توليدكنندگان خارج از اين سازمان، پس از توافق اوليه براي كاهش توليد در نيمه اول سال ۲۰۱۷، در ۲۵ ماه مه موافقت كردند كاهش توليد را تا مارس سال آينده ادامه دهند.
شكيب خليل، وزير نفت سابق الجزاير در اين باره به رويترز گفت: با وجود اشباع عرضه از سوي كشورهاي غيراوپك كه در اين توافق حضور ندارند و توليد بالاتر از حد انتظار ليبي و نيجريه، انتظار دارم سود اوپك در نيمه دوم سال ۲۰۱۷ به دليل محدود شدن عرضه در بازار در سه ماهه‌هاي سوم و چهارم، بالاتر باشد. وي برآورد كرد درآمد اوپك بدنبال اقدام اين سازمان در پايان سال ۲۰۱۶ براي كاهش توليد به ميزان حدود چهار درصد، حدود 8 درصد در نيمه اول سال ۲۰۱۷ رشد كرده است. به گفته اين وزير سابق، رشد كلي درآمد اوپك حدود ۹ تا ۱۰ درصد براي كل سال ۲۰۱۷ در مقايسه با سال ۲۰۱۶ خواهد بود. تصميم اوپك در اواخر سال ۲۰۱۶ براي بازگشت به سياست عرضه محدود كه با همكاري روسيه و ساير توليدكنندگان غيرعضو صورت گرفت، به يك دوره دو ساله كه طي آن اين اين سازمان صادركننده نفت به رهبري عربستان سعودي براي محدود كردن توليد رقيبان و افزايش سهم بازار، نفت بيشتري عرضه كرد و باعث شد روند كاهش قيمت‌ها شتاب بگيرد، پايان داد.
ديويد فايفي، اقتصاددان ارشد شركت بازرگاني گانوور بر اين باور است كه شدت كاهش درآمدي كه عربستان سعودي در فاصله سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ داشت، سعودي‌ها را مجبور كرد پيش از اينكه بتوانند شيل امريكا و ساير رقيبان غيراوپكي خود را شكست دهند، به پاي ميز اوپك بازگردند. با اين همه توافق كاهش توليد، ضرر درآمدي كه تاكنون داشته‌اند را حداقل متوقف كرده است. محاسبه رويترز بر مبناي آمار آژانس بين‌المللي انرژي و آمار منتشره از سوي اوپك درباره توليد اين سازمان مطابق برآوردهاي شش منبع ثانويه است. رويترز براي قيمت از سبد اوپك كه شاخص گريدهاي نفت فروخته شده از سوي كشورهاي عضو اين سازمان است، استفاده كرد و هدفش ترسيم روند كلي درآمدهاي نفتي بوده و قصد نداشته برآورد دقيقي از درآمدهاي صادرات نفت كشورها ارايه دهد.
اوپك و متحدان خارج از اين سازمان به رهبري روسيه ابتدا موافقت كردند در نيمه اول سال ۲۰۱۷ حدود 8/1 ميليون بشكه در روز از توليدشان را محدود كنند اما پس از اينكه معلوم شد روند كاهش اشباع عرضه آهسته‌تر از حد انتظار است، در ۲۵ ماه مه موافقت كردند اين توافق را تا پايان سه ماهه نخست سال ۲۰۱۸ تمديد كنند. ريزش قيمت‌هاي نفت از آن زمان باعث شده برخي از نمايندگان اوپك كافي بودن اين توافق را مورد پرسش قرار دهند اما اين گروه هيچ شتابي براي كاهش بيشتر توليد ندارند.
توليد رو به رشد امريكا تا حدودي تاثير توافق كاهش توليد را تضعيف كرده است به علاوه ليبي و نيجريه كه دو كشور عضو اوپك هستند اما از محدود كردن توليد معاف شده‌اند، توليدشان را افزايش دادند با اين همه اين افزايش به اندازه‌اي نبوده كه تصوير كلي از توليد كمتر اوپك در مدت شش ماهه را تغيير دهد. بر اساس برآورد شركت مديريت دارايي برنشتاين، در حالي كه كشورهاي اوپك از درآمد بيشتر استقبال خواهند كرد، اما درآمد بالاتر مشكل كسري بودجه‌هاي آنها را برطرف نكرده است. عربستان سعودي براي متعادل كردن حساب‌هاي خود به نفت ۷۵ دلاري نياز دارد. با اين‌همه رييس اقتصاددان گانوور مي‌گويد درآمدهاي بالاتر در طول نيمه اول سال ميلادي جاري احتمالا به توليدكنندگان انگيزه كافي براي ادامه كاهش توليد و حتي در نظر گرفتن تدابير بيشتر مي‌دهد.
اگر نفت دوبي به عنوان قيمت پايه در نظر گرفته شود، قيمت‌ها از ابتداي سال ۲۰۱۷ تاكنون ۲۵ درصد بالاتر از متوسط قيمت ۴۱ دلار در سال گذشته بوده‌اند در حالي كه توليد اوپك در مدت مشابه، دو درصد يا ۷۰۰ هزار بشكه در روز پايين متوسط سال ۲۰۱۶ بوده است. اين ارزيابي‌ها بايد اوپك و روسيه را نسبت به ارزش پايبندي به توافق كاهش توليد متقاعد كند و شايد آنها را تشويق كند براي جبران افزايش توليد ليبي و نيجريه و كسب درآمد بالاتر در سال ۲۰۱۷ توليد بشكه‌هاي بيشتري را كاهش دهند. وزير نفت سابق الجزاير نيز معتقد است اوپك به منظور حمايت از افزايش درآمدي كه امسال داشته است، بايد به محدود كردن عرضه، فراي پايان مدت توافق كنوني ادامه دهد.
=======