دخالت اروپا
در امور داخلي ونزوئلا
محمود فاضلي
نتايج انتخابات مجلس موسسان ونزوئلا كه بيش از 41 درصد واجدان شرايط (بيش از 8 ميليون نفر) در آن شركت كردند يكبار ديگر موجب افزايش تنشهاي داخلي در اين كشور شده است. مخالفان بر اين باورند كه مادورو قصد دارد با تشكيل مجلس موسسان و اصلاح قانون اساسي، زمينه لازم براي تثبيت اقتدارگرايي را فراهم كند. به دنبال برگزاري اين انتخابات، مواضع اتحاديه اروپا يكبار ديگر نشان داد كه دخالتهاي آشكار اتحاديه اروپا و كشورهاي عضو آن در امور داخلي ونزوئلا پاياني ندارد. برگزاري اين انتخابات با واكنشهاي دور از انتظار اين اتحاديه و اعضاي آن روبهرو شد. فدريكا موگريني، رييس سياست خارجي و امنيت اتحاديه اروپا در بيانيهاي درباره نتايج انتخابات مجلس موسسان ونزوئلا اعلام كرد انتخابات اخير مجلس موسسان باعث تشديد بحران در ونزوئلا شده است. حتي اين انتخابات ديگر موسسات مشروع مانند مجلس ملي كه توسط قانون اساسي پيشبيني شده را زير سوال برده است. با توجه به شرايطي كه انتخابات اخير در آن برگزار شد شبهههاي بسياري درباره توانايي نمايندگان مجلس موسسان به نمايندگي از مردم ونزوئلا، ايجاد شده است. موگريني از مقامات اين كشور خواست كه تمام زندانيان سياسي از جمله دو چهره شاخص اپوزيسيون را كه اخيرا بازداشت شدند، آزاد كند. اتحاديه همچنين تاكيد كرده است هيچ يك از سفراي كشورهاي عضو اتحاديه در ونزوئلا نيز در مراسم آغاز به كار مجلس موسسان شركت نخواهند كرد.
سخنگوي اين اتحاديه نيز اضافه كرده است اتحاديه اروپا «اقدامات احتمالي» را براي وادار كردن مقامات ونزوئلا به گفتوگو با مخالفان براي خروج از بحران مدنظر دارد اما در اين مرحله قصد ندارد دولت مادورو را تحريم كند. اتحاديه اروپا تمام تلاش خود را به كار ميبندد تا از تنشها در ونزوئلا كاسته شود. ما در تحولات اين كشور راهحل سياسي را ترجيح ميدهيم و براي حمايت بيشتر از تلاشهاي منطقهاي و ميانجيگرانه آمادگي داريم. پارلمان اروپا نيز ضمن محكوم كردن كاراكاس به آنچه اين نهاد آن را نقض گسترده قانون اساسي اين كشور و زير پا گذاشتن حقوق بينالملل ميخواند، نتايج انتخابات شوراي موسسان در اين كشور را رد و از پذيرش آن امتناع كرد. رياست اين پارلمان مدعي شد به عنوان رييس پارلمان اروپا، تنها نهاد اروپايي كه به صورت مستقيم با راي شهروندان اروپا انتخاب ميشود، من حمايت كامل خود را از نمايندگان مردم ونزوئلا اعلام ميكنم. ما اين انتخابات را به رسميت نخواهيم شناخت.
در ميان كشورهاي اروپايي، وزير خارجه انگليس معتقد است ونزوئلا در معرض بروز فاجعه قرار دارد و دولت «نيكلاس مادورو» بايد پيش از آنكه دير شود به كار خود پايان دهد. به ادعاي وي تاكنون بيش از يكصد نفر بر اثر درگيريها كشته شده و دموكراسي و حقوق اوليه مردم در معرض خطر قرار گرفته است. انتخابات مجلس موسسان ونزوئلا، مشكلات اين كشور را عميقتر كرده و تنشها را افزايش داده است. زمان آن فرارسيده تا دولت اين كشور واقعيتها را درك كرده و از طريق همكاري با مخالفانش راهي را پيدا كند كه مردم ونزوئلا را به يكديگر نزديك كند.
دولت آلمان نيز از رييسجمهور اين كشور انتقاد كرده است. به اعتقاد برلين، مادورو دوباره ثابت كرده كه حفظ قدرت براي او مهمتر از رفاه مردمش است. از ديدگاه دولت آلمان، مجمع قانون اساسي نميتواند ادعاي مشروعيت كند. سخنگوي دولت آلمان ضمن انتقاد از دستگيري رهبران اپوزيسيون ونزوئلا خواستار آزادي فوري آنها شده است. در ايتاليا نخستوزير اين كشور صريحا اعلام داشته است كشورش مجلس ملي موسسان ونزوئلا را به رسميت نميشناسد و معتقد است كه شرايط اين كشور نزديك به جنگ داخلي است. اوضاع ونزوئلا در آستانه جنگ داخلي و استقرار يك رژيم ديكتاتوري است. ايتاليا مجلس موسساني را كه رييسجمهوري ونزوئلا ميخواهد، به رسميت نميشناسد.
وزير خارجه اسپانيا نيز به عنوان كشوري كه نقش مهمي در موضعگيري اتحاديه عليه ونزوئلا ايفا كرده در تماس با خانم فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا، از وي خواسته تا پروسه تحريم فردي، گزينش شده و معين براي عاملان وضعيت فعلي ونزوئلا از سوي اتحاديه آغاز شود. البته مادريد مدعي است كشورش طرفدار وضع تحريم اقتصادي عليه ونزوئلا نيست چرا كه چنين تحريمهايي بر مردم ونزوئلا نيز تاثير خواهند گذاشت. فقط مقامات ونزوئلا بايد مورد تحريم فردي قرار بگيرند و مردم اين كشور نبايد تاوان اين وضعيت را بدهند. ما همواره گفتهايم كه مخالف تحريمهايي هستيم كه به مردم آسيب ميزند. مادريد از تحريمهايي حمايت ميكند كه مسوولان شرايط كنوني را هدف قرار دهد.
احزاب سوسياليست و شهروندان اسپانيا نيز صريحا از عدم به رسميت شناختن مجلس موسسان ونزوئلا سخن ميگويند. اما حزب چپگراي «پودموس» كه بيشترين رابطه را با نظام كنوني ونزوئلا داشته از اينكه دولت اسپانيا خواستار وضع تحريم اتحاديه اروپا عليه دولت ونزوئلا شده، انتقاد ميكند. به اعتقاد سخنگوي اين حزب تنها راهحل بحران سياسي، اقتصادي و اجتماعي ونزوئلا «گفتوگو» است، اقدام دولت اسپانيا در دعوت از اتحاديه براي وضع تحريم عليه كشور مذكور «غيرمسوولانه» است. پودموس، دولت اسپانيا و حزب حاكم اين كشور را متهم به تلاش براي بهرهبرداري سياسي از وضعيت كنوني ونزوئلا كرده است. حزب چپ متحد اسپانيا نيز ضمن حمايت از ابتكار دولت ونزوئلا، احزاب اپوزيسيون اسپانيايي مخالف مجلس موسسان ونزوئلا را نيز مورد انتقاد قرار داده است.
خوزه ماريا آسنار، نخستوزير اسبق اسپانيا از دولت كشورش خواست رهبري موضع مشترك اتحاديه اروپا عليه ونزوئلا را بر عهده بگيرد. وي دليل اين توصيه را اقدامات غيردموكراتيك دولت ونزوئلا ميداند كه در حال تبديل شدن به «يك كوباي جديد» است. به باور آسنار، مسووليت دولت اسپانيا در رهبري اين روند عليه دولت ونزوئلا فراتر از مسووليت اخلاقي است.