سفر سردار باقري به آنكارا بازتاب وسيعي در محافل سياسي منطقه داشت
در انتظار همصدايي بيشتر ايران – تركيه
گروه ديپلماسي| سفر سردار سرلشكر محمدحسين باقري، رييس ستاد كل نيروهاي مسلح به تركيه سر و صداهاي بسياري در رسانههاي منطقهاي به راه انداخته است. وي با اين سفر سه روزه به آنكارا به نخستين مقام ايراني در اين جايگاه بدل شده كه از ابتداي انقلاب اسلامي تاكنون به تركيه سفر كرده است. اين سفر و ديدار سردار باقري با مقامهاي متعدد سياسي و امنيتي در تركيه كه در راس آنها رجب طيب اردوغان، رييسجمهور اين كشور قرار داشت در شرايطي صورت گرفت كه ايران و تركيه از شش سال پيش و با آغاز بحران در سوريه عملا در دو سوي اين ميدان قرار گرفتند و همزمان آنكارا در بحران ميان عربستان سعودي و ايران نيز هرچند ادعا ميكرد كه شرط بيطرفي را حفظ كرده اما موضعگيريها و سخنان اردوغان بعضا به مواضع رياض نزديكتر بود تا به رويكردهاي تهران.
در چنين شرايطي سفر سردار باقري به آنكارا را ميتوان نشانهاي از چرخش رويكرد منطقهاي كشور ميزبان و بسط دادن دامنه همكاريهايش با تهران به حوزه امنيتي – نظامي در منطقه دانست. جزييات گفتوگوها و ديدارهايي كه سردار باقري در مدت زمان سه روز حضور در تركيه در آنها شركت كرده اصولا به دليل جايگاه ايشان در ساختار نظامي و امنيتي ايران چندان به بيرون درز پيدا نميكند اما براساس كلياتي كه به رسانهها درز پيدا كرده ميتوان گفت كه همكاريهاي دو كشور در سوريه و مبارزه مشترك آنها با تروريسم در زمره اصليترين سوژههاي بحث بوده است. رسانههاي تركيه براي پوشش اخبار اين سفر مكررا به يادآوري اين نكته كه اين سفر نخستين سفر رييس ستاد كل نيروهاي مسلح ايران به تركيه پس از انقلاب اسلامي بوده، اشاره كردند. تركيه كه عضو ناتو است رابطه پرتنشي را با اروپا تجربه ميكند و همزمان هم حمايتهاي امريكا از كردها در سوريه به باب اختلافي ميان واشنگتن و آنكارا بدل شده است. در چنين شرايطي ميتوان گفت كه تركيه ميزباني سردار باقري را برعهده گرفت تا نشان دهد كه در حال بسط و توسعه رابطه خود با ايران و روسيه است. تركيه، روسيه و ايران از قريب به يك سال پيش روند مذاكرات آستانه را براي كاستن از بحران سياسي و امنيتي در سوريه آغاز كردهاند كه اين مذاكرات تاكنون توانسته به برقراري و حفظ كم و بيش آتشبس در سوريه و همچنين تشكيل مناطق كاهش تنش در برخي مناطق اين كشور هم منتهي شود.
هرچند كه تركيه و ايران در دو سوي ميدان در سوريه در همه شش سال گذشته قرار گرفته بودند اما به نظر ميرسد كه تطويل بحران و قدرت گرفتن كردها در سوريه و ارتباطهايي كه با كردهاي تركيه برقرار كردهاند، دولت مركزي در آنكارا را دلنگران كرده است. تركيه نگران گسترش ناآرامي در مرزهاي جنوب شرقي خود است كه سالهاست به محلي براي تنش ميان كردهاي پكك و دولت مركزي بدل شده است. همزمان تركيه در ماجراي داعش نيز با بحرانهاي بسياري در چند سال اخير دست و پنجه نرم كرده است و به نظر ميرسد كه اكنون جز همكاري نزديكتر با ايران و روسيه براي حل اين بحرانها راه ديگري ندارد.
برخي از منابع ترك ادعا كردهاند كه سردار باقري را در اين سفر برخي نيروهاي زميني سپاه پاسداران انقلاب اسلامي هم همراهي ميكردند كه همين مساله بر اهميت رايزنيهاي ايران و تركيه در زمينه امنيتي و نظامي افزوده است. به نظر ميرسد كه دوطرف در ديدارهاي خود علاوه بر مساله جنگ در سوريه و راهكارهاي موجود براي پايان دادن به آن در مورد وضعيت سياسي و امنيتي در عراق، چگونگي مواجهه با جريانهاي كردي نظامي و امنيت در مرز ايران و تركيه هم رايزنيهايي داشتهاند. تركيه اخيرا در داخل خاك خود اقدام به ساخت ديوار مرزي با ايران با توضيح تامين امنيت بيشتر كرده است كه همين مساله نيز در گفتوگوهاي سردار باقري با همتاهاي وي در آنكارا مورد بحث و بررسي قرار گرفت. تركيه، ايران و روسيه در ماه مه براي تشكيل مناطق كاهش تنش در سوريه توافق كردند و يكي از بخشهايي كه سه طرف براي تامين امنيت و آتشبس كامل در آن تلاش ميكنند بخشهاي شمالي استان ادلب است. منطقهاي كه مرز مشترك با تركيه دارد و تروريستهايي كه سابق بر اين با القاعده نيز پيوندهايي داشتند در آن فعاليت ميكنند. مذاكرات ايران، روسيه و تركيه در مورد استقرار اين منطقه همچنان ادامه دارد و البته اختلافهايي كه گفته ميشود ميان تهران و آنكارا در اين زمينه وجود دارد هنوز در مسير رسيدن به توافق در اين زمينه سنگاندازيهايي ميكند. همزمان مساله استقلالطلبي كردها در اقليم كردستان عراق نيز به بحراني بدل شده كه تاكنون ايران و تركيه كه اقليتهاي كرد را در داخل خود جا دادهاند نيز مخالفت خود را با آن رسما اعلام كردهاند. پس از رييس ستاد كل نيروهاي مسلح ايران، همتاي روس وي نيز به تركيه سفر خواهد كرد. درحالي كه روسيه سامانههاي دفاعي اس- 300 را سال گذشته به ايران تحويل داد، مقامهاي تركيه نيز اعلام كردهاند كه در چندقدمي تحويل گرفتن سامانه موشكي اس- 400 از روسها هستند.