اما و اگر سفر شاهزاده به سرزمين‌هاي اشغال شده
عربستان دست دوستي اسراييل را پس نمي‌زند
يسرا بخاخ
اين روزها ويديويي در فضاي مجازي ميان كاربران كشورهاي عربي دست به دست مي‌شود كه در آن بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي مي‌گويد كه عربستان مانند بسياري از كشورهاي عربي اسراييل را همپيمان خود مي‌داند نه دشمن. دليل اين مساله هم دو تهديد اصلي است كه متوجه عربستان است؛ يكي ايران و ديگري داعش. نتانياهو ادامه مي‌دهد: وقتي كشورهاي عربي به اطراف خود نگاه مي‌كنند و اين پرسش را مطرح مي‌كنند كه چه كسي در اين جنگ مي‌تواند ما را ياري كند؟ بدون شك اسراييل را در جهت مقابل خود نمي‌يابند. با اين اوصاف و با آگاهي به اينكه عربستان براي بهبود روابط خود با اسراييل شروطي گذاشته كه در صورت محقق شدن آن شروط، رياض بدش نمي‌آيد يكي از دشمنان اصلي تهران را در كشمكش‌هاي خاورميانه در كنار خود داشته باشد، راديو صداي اسراييل هفته گذشته از سفر يك شاهزاده سعودي از ديوان پادشاهي اين كشور به سرزمين‌هاي اشغالي خبر داد. براساس اين خبر شاهزاده سعودي كه نامش فاش نشده بود با مسوولان ارشد اسراييلي ديدار كرده و موضوع پيشبرد گفت‌وگوهاي سازش ميان اسراييل و فلسطين را به بحث گذاشته بود. قبل از آن هم گزارش شده بود بنيامين نتانياهو نخست‌وزير رژيم صهيونيستي با چندين شخصيت برجسته كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس ديدار كرده اما هويت اين ميهمان‌ها هم مشخص نشده بود. نتانياهو همچنين در جريان حضورش در مراسم عيد «روش هشانا» جشن سال نو يهودي در ساختمان وزارت خارجه اسراييل در قدس غربي گفته بود كه روابط تل‌آويو با كشورهاي عربي در بهترين وضعيت ممكن خود قرار دارد و اين مساله ركورد و دستاورد بي‌سابقه‌اي در تاريخ روابط اسراييل با كشورهاي عربي به شمار مي‌رود.
حالا چندين خبرنگار اسراييلي و تحليلگران مسائل سياسي اين رژيم تاييد كرده‌اند شاهزاده سعودي كه به اسراييل سفر كرده و با بنيامين نتانياهو ديدار هم كرده است كسي نيست جز محمدبن سلمان وليعهد و وزير دفاع عربستان. روزنامه مكور ريشون روز يكشنبه 10 سپتامبر در گزارشي نوشته بود كه محمد بن سلمان وليعهد عربستان همان شاهزاده سعودي است كه هفته پيش به اسراييل سفر كرده و با بنيامين نتانياهو ديدار كرده است. اريل كاهانا خبرنگار اسراييلي روزنامه مكور ريشون نيز تاكيد كرده است كه هياتي امنيتي و اطلاعاتي در كنار بن سلمان در تل‌آويو بوده و انور عشقي ژنرال بازنشسته عربستاني كه سابقه طولاني در ارتباط با اسراييل دارد و يكي از نقاط وصل رياض و تل‌آويو به شمار مي‌رود هم در اين ديدار حضور داشته است. نوگا تارنوپولسكي خبرنگار اسراييلي كه در سطح بين‌المللي هم مورد اعتماد است با انتشار خبر سفر محرمانه بن‌سلمان به اسراييل گفت كه وليعهد عربستان همان فردي است كه هفته گذشته در سرزمين‌هاي اشغالي حضور داشته است. مجتهد فعال توييتر و افشاگر درباره آل‌سعود كه برخي مي‌گويند به وسيله دو شاهدخت سعودي در لندن اداره مي‌شود در واكنش به اين خبر ضمن بازنشر آن تاكيد كرد كه فكر مي‌كنند ملت‌ها رام شده و آماده هستند تا عادي‌سازي روابط با اسراييل را بپذيرند اما ممكن است آنها (عربستان) از واكنشي كه فكرش را هم نمي‌كنند شوكه و شگفت‌زده شوند. كاربرهاي عرب در توييتر گزارش دادند كه نخستين فردي كه اين خبر را در ميان رسانه‌ها و فعالان عربي منتشر كرده حساب كاربري مربوط به يكي از افسران امنيتي امارات است كه با نام كاربري «بدون سايه» توييت مي‌كند و اطلاعاتي كه تاكنون داده مورد تاييد قرار گرفته است. او در صفحه توييتر خود نوشته كه شاهزاده بن سلمان به همراه ژنرال انور عشقي و يك تيم ديپلماتيك كامل در سفري محرمانه به اسراييل سفر كرده‌اند. يك خبرنگار عرب ديگر در توييتي گفته بود كه اين ديدار در قايق تندرو بن‌سلمان آن هم بيرون از سرزمين‌هاي اشغالي صورت گرفته و خبرنگار اسراييلي ديگري نوشته بود در صورت واقعي بودن اين خبر اين سفر مي‌تواند هم‌طراز سفر انورسادات رييس‌جمهور پيشين مصر به سرزمين‌هاي اشغالي باشد.
در حالي كه هنوز منابع رسمي در اسراييل و عربستان اين خبر را تاييد يا تكذيب نكرده‌اند، بايد به اين نكته اشاره كرد كه حتي در صورت تكذيب اين خبر از سوي مقام‌هاي سعودي همان‌گونه كه نتانياهو گفت وضعيت روابط محرمانه كشورهاي عربي با تل‌آويو در بهترين وضعيت ممكن است. اين نشان مي‌دهد كه نفس وجود رابطه براي دو جريان از وجود روابط رسمي و علني كردن ماجرا مهم‌تر است به همين دليل ممكن است كه مسوولان سعودي با حفظ اصل رابطه براي مصرف داخلي هم شده وجود چنين ديدار و سفري را منكر شوند.
با اين حال به نظر مي‌رسد تنها يك قدم براي علني كردن رابطه رياض و تل‌آويو باقي مانده، دولت دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا بنا دارد پرونده فلسطين كه بزرگ‌ترين چالش چنددهه گذشته در خاورميانه است را هر طور شده حل و فصل كند، طرح مورد قبول اعراب براي حل اين منازعات ابتكار عمل عربي است كه براساس آن بايد راهكار دو دولت اجرا شود و قدس شرقي پايتخت دولت فلسطين باشد. انور عشقي يكسال پيش گفته بود كه اين طرح مورد قبول اسراييل است به شرط اينكه ماجراي قدس و تعيين تكليف اين شهر به پايان مذاكرات صلح موكول شود. وي پيش‌بيني كرده بود كه افكار عمومي جهان عرب تغييراتي را شاهد بوده و گفته بود: حالا با افزايش تنش ميان ايران و عربستان برخي كاربران عرب معتقدند كه اسراييل هرگز دست به اقدامي عليه عربستان نزده و با رياض دشمني نكرده است. با تغيير معادلات منطقه از توافق كشورهاي غربي با ايران بر پرونده هسته‌اي گرفته تا تغيير موازنه قدرت در سوريه در همسايگي سرزمين‌هاي اشغالي، در حالي كه قدرت و اثرگذاري ايران روز به روز در مقابله با تروريسم در خاورميانه بيشتر شده، دشمنان تهران بدون شك براي باقي ماندن در بازي باهم متحد خواهند شد. اما ايران تنها دليل عربستان براي گام برداشتن به سوي تل‌آويو نخواهد بود، روابط تجاري، امنيتي و حتي نظامي مي‌تواند براي دو رژيم مهم باشد، اسراييل مي‌تواند عربستان را به يكي از بازارهاي خوب فروش تسليحات و صنايع نظامي خود تبديل كند. به نظر نمي‌رسد كه رياض چندان در اين زمينه به افكار عمومي هم توجهي نشان دهد. در كشوري كه اصول اوليه دموكراسي براي انتخاب رهبران و مسوولان ارشد آن رعايت نمي‌شود و هر نوع اختلاف نظري با سركوب و حذف مخالفان رو به رو مي‌شود به نظر نمي‌رسد كه رياض با بنگاه‌هاي تبليغاتي گسترده‌اي كه براي توجيه اقدامات خود در اختيار دارد، چندان به افكار عمومي توجهي نشان دهد يا از بيم خشم مردم دست دوستي اسراييل را پس بزند.