از سوي نشر روشنگران
«عشقه» رحمانيان به كتابفروشيها رسيد
ندا آلطيب
محمد رحمانيان هرچند در انتشار نمايشنامه «روز حسين» ناكام ماند اما به تازگي نمايشنامه «عشقه» را منتشر كرده است.
رحمانيان از جمله نمايشنامهنويساني است كه به مضامين مذهبي هم علاقهمند است و با نگارش و اجراي نمايشنامههايي مانند «پل»، «اسبها»، «امير» و... علاقهمندي و دغدغه خود را نسبت به اين مضامين نشان داده و معتقد است موضوعات مذهبي هم ميتواند بستري براي خلق آثار نمايشي باشد.
او سالها پيش نمايشنامه «امير» را نوشت؛ نمايشي كه با كارگرداني هادي مرزبان به صحنه رفت و نكته جالب در اجراي اين نمايش آن بود كه نام نويسنده اجازه انتشار در پوستر و بروشور را نداشت. با اين حال در يكي از شبها بعد از پايان اجرا مرزبان، رحمانيان را روي صحنه دعوت و اعلام كرد كه نويسنده نمايشنامه، محمد رحمانيان است. سالها از آن ماجرا گذشت و رحمانيان در كنار تمام نمايشنامههايي كه در دست نگارش و اجرا داشت بر آن بود تا موضوع مذهبي ديگري را انتخاب كند؛ نمايشنامهاي درباره وقايع عاشورا اما با نگاهي امروزين به نام « روز حسين». اين نمايشنامه مدتها در انتظار اجرا ماند و نويسنده، بعد از برخي اتفاقات اجتماعي در دهه 80 بار ديگر بر آن شد تا تقاضاي اجراي اين نمايش را اينبار در تماشاخانه ايرانشهر ارايه دهد. تمرين نمايش آغاز شد و طبيعتا بازنويسيهايي هم انجام شد اما نمايش هرگز اجازه اجرا پيدا نكرد. «روز حسين» هم در اجرا ناكام ماند و هم در انتشار. قرار بود اين نمايشنامه از سوي نشر «چشمه» به چاپ برسد، اما اجازه انتشار آن داده نشد و نشر «چشمه» هم مدتي از ادامه فعاليت بازماند.
پيش از آن اما رحمانيان نمايشنامههاي ديگري را با درونمايههاي مذهبي نوشت و اجرا كرد. نمايش «پل» كه سال 82 با بازي زندهياد احمد آقالو در تالار چهارسوي تئاتر شهر به صحنه رفت، يكي از آثار موفق رحمانيان در اينگونه نمايش بود. او سال بعد نمايش «اسبها؛ سال 59 هجري» را در تالار اصلي تئاتر شهر روي صحنه برد كه البته موفقيت «پل» را به دست نياورد. با اين حال نمايشي قابل قبول بود. به فاصله 3 سال بعد يعني در سال 86 رحمانيان با اجراي نمايش «عشقه» بار ديگر به مضامين مذهبي بازگشت. او اين نمايش را به سفارش مركز هنرهاي نمايشي در سال پيامبر اعظم(ص) نوشت و آن را در تالار چهارسوي تئاتر شهر به صحنه برد؛ نمايشي كه روايتش به دوران صدر اسلام برميگردد و نمايشي است زنانه كه اتفاقات آن از زاويه ديد هفت زن روايت ميشود و تنها مرد حاضر در اين نمايش علي عمراني بود كه همچنان وفادارانه با رحمانيان كار ميكرد. در اين نمايش نيز رحمانيان همچنان از عناصر و قابليتهاي نمايش ايراني بهره برد و نخستين اجراي آن را در بيست و پنجمين جشنواره تئاتر فجر روي صحنه برد. نام اين نمايش برگرفته از گياهي به نام «عشق» يا «پيچك» است. رحمانيان طرح نمايشنامه «عشقه» را با بهرهگيري از طرح زندگي يكي از جسورترين زنان صدر اسلام «حضرت خديجه» نوشت و همان دوره اعلام كرد در حال تحقيق براي نگارش اين متن بوده است كه ماجراهاي زندگي حضرت خديجه، به تدريج برايش بزرگ شده و خود را به او تحميل كرده است؛ نوع نگاه اين زن به مسائل پيرامونش، نگاهش به دين و مذهب، عاشق شدنش و پذيرش دين تازه بسيار خاص و ويژه است و همه اينها موجب شد تا نمايش «عشقه» شكل بگيرد.
حالا بعد از چند سال رحمانيان، متن اين نمايش را منتشر كرده است. او كه پيشتر قصد داشت انتشار نمايشنامه «روز حسين» خود را به نشر «چشمه» بسپارد، براي چاپ نمايشنامه «عشقه» به شيوه استاد خود بهرام بيضايي عمل كرد و اينچنين بود كه نمايشنامه «عشقه» از سوي انتشارات روشنگران و مطالعات زنان به چاپ رسيده است.