نشست رهبران كُرد در سليمانيه برگزار شد
آمادگي براي مذاكره
بدون پيششرط
يسرا بخاخ
بعد از پايان مهلت 48 ساعته بغداد به كردستان عراق، برخي منابع خبري ادعا كرده بودند كه بغداد 24 ساعت اضافه به اربيل وقت داده تا از كركوك خارج شوند، اما سعد الحديثي سخنگوي دفتر حيدر العبادي، نخستوزير عراق با حضور در رسانهها اعلام كرد كه عراق چنين مهلتي به نيروهاي پيشمرگه نداده است. وي برگزاري همهپرسي را نقض قانون اساسي عراق دانست و گفت براي مذاكره ابتدا بايد نتايج همهپرسي جدايي كردستان لغو شود. به نظر ميرسد عدم اقدام عملي بغداد عليه نيروهاي پيشمرگه با اين هدف صورت گرفته بود تا به تحركات فواد معصوم، رييسجمهور اين كشور كه به كردستان سفر كرده بود، زمان داده شود. فواد معصوم براي ديدار با رهبران كُرد عازم سليمانيه شده بود و روز يكشنبه در يك نشست مشترك با شماري از چهرههايي كه از عاملان اصلي برگزاري همهپرسي كردستان به شمار ميروند حضور پيدا كرد. با وجود اينكه گزارشها حكايت از انتشار افراد سرخود و شبهنظامي كُرد در خيابانهاي كركوك و ايجاد رعب و وحشت براي مردم داشت، بغداد ترجيح داد منتظر نتيجه نشست سليمانيه بماند.
هيمن هورامي، مشاور سياسي مسعود بارزاني، رييس منطقه كردستان عراق اعلام كرد كه نشست اتحاديه ميهني كردستان و حزب دموكراتيك كه به رياست فواد معصوم، رييسجمهور عراق برگزار شده بود شاهد حضور مسعود بارزاني و رهبران دو حزب بزرگ كردستان از جمله هيرو ابراهيم احمد، نيچروان بارزاني، مسرور طالباني و كوسرت رسول علي بود. هورامي گفته كه دو حزب با هر درخواستي كه خواستار لغو نتايج همهپرسي باشد و هر پيش شرطي براي مذاكره با بغداد مخالفت كردهاند و نشست آنها با پافشاري بر مخالفت با فشارهاي بغداد عليه اربيل به پايان رسيد. هورامي همچنين گفته كه قرار است فواد معصوم، رييسجمهور عراق به بغداد بازگشته و با مسوولان سياسي عراقي ديدار كند و افزود: قرار است معصوم آمادگي همه گروههاي سياسي كُرد را براي مذاكره بدون پيش شرط با بغداد مطرح كند.
در همين راستا ملا بختيار، مسوول هيات اجرايي دفتر سياسي اتحاديه ميهني كردستان عراق اعلام كرده كه در جريان حضور سران احزاب كُردي بر 5 موضوع اتفاقنظر ايجاد شده است كه اين نكات به بغداد ابلاغ خواهد شد. به اين ترتيب او در پايان نشست سليمانيه، در نشست خبري مشترك با نيچروان بارزاني، نخستوزير منطقه كردستان اعلام كرد كه رهبران احزاب كُردي تصميم گرفتهاند كه از همه پرسي تحت فشار عقبنشيني نكنند و پيشنهادهاي خود در خصوص حل و فصل اوضاع كركوك را به افرادي كه با حيدر العبادي، نخستوزير عراق در ارتباط هستند، ابلاغ كردهاند. وي مدعي شده كه حضور نيروهاي الحشدالشعبي در كركوك نقض قانون اساسي و توافقهاي موجود ميان بغداد و اربيل است و افزود: بستن گذرگاههاي مرزي دردي را دوا نخواهد كرد و تصميمات پارلمان عراق عليه كردستان ما را شوكه كرد. به اين ترتيب در اين نشست توافق شده تا ضمن تاكيد بر وحدت قومي كُردها، مذاكراتي بدون پيش شرط و با توجه به منافع بغداد و منافع اربيل و با تكيه بر قانون اساسي شكل بگيرد. ملا بختيار گفت، بهتر است تا نيروهاي سياسي كُرد در روند مذاكره با بغداد حضور داشته باشند و كُردها ضمن رد همه اقدامات دولت عراق عليه كردستان آن را نقض آشكار قانون اساسي ميدانند.
اداره مشترك كركوك
در همين راستا يك منبع آگاه در حزب اتحاديه ميهني كردستان به پايگاه خبري «عين العراق»، گفته كه مسوولان كُرد در نشست سليمانيه توافق كردهاند تا اداره شهر كركوك به صورت مشترك ميان بغداد و اربيل صورت بگيرد و استاندار كركوك كه بنا بر تصميم پارلمان بركنار شده اما هنوز از سمت خود كنارهگيري نكرده است با يكي از اعضاي اتحاديه ميهني كردستان تعويض شود. اين منبع تاكيد كرده كه اداره ميدانهاي نفتي هم به صورت مشترك خواهد بود و توافق شده تا ارتش عراق به پايگاههاي نظامي كه قبل از حمله داعش در كركوك داشته، بازگردد. از طرف ديگر «شوان داودي» نماينده حزب اتحاديه ميهني كردستان عراق اعلام كرد كه امكان بازگشت ارتش عراق به كركوك بنا بر توافقي راهبردي كه با نظارت امريكا پيش از خروج نظاميان امريكايي از عراق امضا شده بود، وجود دارد. وي تاكيد كرد كه اختلافات از راه گفتوگو قابل حل است اما اين اتفاق از راه صفآرايي نظامي محقق نميشود. داودي گفته كه جريانهاي كُرد با اجرايي كردن اين توافق مخالفتي ندارند و تنها مسالهاي كه هنوز بر آن اتفاق نظر صورت نگرفته است ماجراي نحوه اجرايي كردن اين توافق است. او همچنين ديدار جداگانه مسوولان اتحاديه ميهني كردستان با مسوولان ايراني براي بررسي ورود نيروهاي الحشد الشعبي به كركوك را رد كرده و گفته كه مذاكرات ما فقط با طرفهاي عراقي بوده است.
از سوي ديگر روزنامه العربي الجديد در گزارشي اعلام كرده كه نيروهاي پشتيباني ارتش عراق و نيروهاي مقابله با تروريسم و واحدهاي واكنش سريع به استان كركوك رفته تا به باقي نيروهاي نظامي كه در 20 كيلومتري جنوب استان مستقر شدهاند، ملحق شوند. اين در حالي است كه گزارش شده «نيازي معمار اوغلو» يكي از كاركنان پارلمان عراق بعد از يك سوءقصد نافرجام زخمي شده و دستش نيز قطع شده است. اين حمله كه منزل شخصي اين مسوول عراقي را در شهر تركماننشين طوزخورماتو هدف قرار داده بود به گفته نيروهاي پليس به وسيله گروههاي خودسر كُرد صورت گرفته است. پليس عراق اعلام كرده كه اين تنها حملهاي نبوده كه تركمانها و عربهاي اين شهر را هدف قرار داده است. برخي گزارشهاي غيررسمي از درگيري نيروهاي كُرد پيشمرگه با نيروهاي الحشد الشعبي و كشته و زخمي شدن شماري از آنها در اين شهر حكايت دارد. با اين حال يك مسوول ارشد در وزارت دفاع عراق گفته كه حدود 5 هزار نيروي نظامي از ارتش عراق در اطراف كركوك مستقر شدهاند. اين مسوول عراقي به العربي الجديد گفته كه استقرار نيروهاي ارتش عراق در اطراف كركوك در راستاي تلاش دولت براي اعمال حاكميت خود در كركوك و بازگرداندن اوضاع به زمان پيش از حمله داعش به عراق است.
رفتار اربيل اعلام جنگ عليه عراق است
شوراي امنيت ملي دولت عراق با صدور بيانيهاي اعلام كرد كه اقدامات نيروهاي پيشمرگه در خارج از محدوده منطقه كردستان، اعلام جنگ عليه دولت مركزي به شمار ميآيد. دولت عراق اعلام كرد كه حضور عناصر مسلح نظامي خارج از چارچوب امنيتي در استان كركوك اعلام جنگ عليه بغداد است و دولت عراق بر مساله بازگشت آوارگان عراقي از مناطقي كه نيروهاي كُرد به زور آن را اشغال كردهاند، پافشاري ميكند.
دفتر نخستوزير عراق اعلام كرده كه رياست اين جلسه را حيدر العبادي، نخستوزير عراق و فرمانده كل نيروهاي مسلح اين كشور بر عهده داشته است و در اين جلسه تاكيد شده كه اولويت فعلي بغداد مقابله با گروهك تروريستي داعش در سراسر عراق است. در بيانيه دولت عراق آمده است: تلاش گروههاي برگزاركننده همهپرسي غيرقانوني در كردستان عراق فضايي از تنش نظامي را ايجاد كرده است تا ذهن افكار عمومي كُرد را از نتايج خطرناك همهپرسي دور كند و واقعيت اين است كه نتايج همهپرسي به سود مردم كُرد نيست بلكه به سود يك جريان مشخص است. شوراي امنيت ملي و شوراي وزيران عراق تلاشهاي تنشزاي گروههاي مسلح وابسته به منطقه كردستان را در راستاي ايجاد جنگ داخلي در عراق و اجراي اهداف خود مبني بر تجزيه كشور و ايجاد كشوري با ريشه نژادي ميداند. دولت عراق اعلام كرد در حالي كه تلاش ميكنيم صلح در سراسر كشور حاكم باشد اما نيروهاي دولت مركزي عراق از همه شهروندان عراقي حتي شهروندان كُرد و حاكميت و وحدت كشور دفاع خواهد كرد. بغداد همچنين نسبت به اقدام منطقه كردستان براي استفاده از نيروهاي گروهك تروريستي پكك هشدار داده و تاكيد كرده كه اين رويكرد به معناي اعلام جنگ عليه باقي شهروندان عراقي و نيروهاي مسلح كشور به شمار ميرود. بغداد در پايان بيانيه خود تاكيد كرده كه مناطق مورد مناقشه به وسيله نيروهاي پليس اتحاديه و نيروهاي محلي تحت نظارت دولت مركزي اداره خواهد شد.