نامهنگاريهاي جان آپدايك با طرفدارانش
بهار سرلك
اغلب نويسندهها از شنيدن نام طرفدار فراري هستند تا جايي كه به كنج خلوت خود پناه ميبرند. اما پستچيهاي شهر بورلي در ايالت ماساچوست براي رساندن نامههاي طرفداران جان آپدايك، نويسنده امريكايي، راه خانه او را چشمبسته ميرفتند. آدام بگلي در كتاب زندگينامه نويسنده چندگانه «خرگوش» هشدارهاي مارتا، همسر آپدايك، را نقل كرده است كه ميگفت: «اگر او به ايميل دسترسي داشت، زندگياش را صرف پاسخ به پيامها ميكرد. بنابراين خودش را از ايميل دور نگه ميداشت و به نامههاي پستي اكتفا ميكرد.» آپدايك با نويسندههايي مانند جان بارت، جويس كارول اويتس و ايان مكايوان نامهنگاري ميكرد اما فقط نامهاي بزرگ دنياي ادبيات و دوستان نزديكشگيرنده نامههاي او نبودند؛ جيمز شيف، دانشيار دانشگاه سينسينتي از سال 2016 روي مجموعهاي از نامههاي آپدايك كار ميكند. او به تازگي هزاران نامه، كارت پستال و يادداشت را كشف كرده كه اين نويسنده در جواب به غريبههايي كه براي او نامهاي نوشته بودند، فرستاده است.
شيف ميگويد: «اصلا از تداوم نامهنگاريهاي او با ويراستارها، مترجمان، روابط عموميها، منتقدان، روزنامهنگاران و نويسندهها غافلگير نميشويم؛ از طرفي پاسخهاي گاه به گاه او به نامههاي خوانندگان، طرفداران و غريبهها نكته قابل توجه اين نامهنگاريها است.»
مارتا نيز به نوبه خود با اين خصوصيت همسرش آشنا بود؛ طرفدارانش هر روز از آپدايك درخواست ميكردند كه دستخط، عكس و هديه برايشان بفرستد يا مصاحبه و دعوت آنها به مراسم سخنراني را بپذيرد. اما آن طور كه به نظر ميرسد آپدايك به همه اين درخواستها پاسخ مثبت ميداده است. شيف ميگويد: «وقتي خوانندهاي، چه سال دوم دبيرستان چه بازنشستهاي 85 ساله، براي او داستاني كوتاه يا شعر يا نقد ميفرستاد، آپدايك اغلب به همراه اظهارنظر يا توصيهاي، نامه آنها را پاسخ ميداد. همچنين او پاسخ نامه غريبهاي را داد كه از او خواسته بود در نامهاي پسر 9 سالهاش را كه از بيماري خودايمني پسوريازيس رنج ميبرد، دلگرم كند. (جالب اينكه آپدايك خودش سالها با اين بيماري دستوپنجه نرم كرده بود.)» زماني كه آپدايك نوجواني را پشت سر ميگذاشت مرتب نمونههاي كار محبوبترين كارتونيستهايش را از آنها درخواست ميكرد و شايد همين اتفاق تلاش او را در پاسخ به نامههاي طرفدارانش توضيح بدهد. شيف در اين باره ميگويد: «با توجه به سرعت او در نوشتن نامه و كارت پستال، او بهشدت سخنور بود. اگرچه برخي از نامهها و كارت پستالهاي او پيشپاافتاده و كسلكننده هستند اما اغلب آنها نشاندهنده تلاش او براي خلق جملههاي ظريف، بامزه و هوشمندانه است. نوشتار او در بهترين نامههايش به اندازه ادبياتش خواندني و حقيقي است، همان نگاه را به جزييات، استعدادهاي كلامي و عشق غنايياش به دنياي سطحي را نشان ميدهد. هيچكس جملهاي همانند آپدايك ننوشته است و انتشار اين نامهها بار ديگر نشان ميدهد كه او در سطح بالا اما در ژانر ديگري دستي داشته است.»
شيف قصد دارد كتاب نامههاي آپدايك را در سال 2021 منتشر كند اما بر اين باور است كه هنوز هم نامههايي از آپدايك وجود دارد. او مشتاق است از افرادي كه آپدايك براي آنها نامه نوشته است، خبري بشنود يا آنها را ببيند.
جان آپدايك، نويسنده، شاعر، داستانكوتاهنويس و منتقد ادبي امريكايي و همچنين يكي از سه نويسندهاي است كه بيش از دو بار جايزه پوليتزر را به خانه برده است. او در اغلب آثارش به اغتشاش و فروپاشي اخلاقي جامعه معاصر امريكا ميپردازد. رمان طنزآميز «زوجها» تا آثار تراژيكي همچون چندگانه «خرگوش» و «سنتائور» عرصههاي مختلفي هستند كه تنوع علايق و توجه آپدايك را نشان ميدهند.