امريكا و روسيه براي همكاري بيشتر در مورد آينده سوريه توافق كردند
حمايت ترامپ و پوتين از بيانيه بشار اسد
شهاب شهسواري
هر‌چند عاقبت نشست رسمي ميان روساي جمهوري فدراسيون روسيه و ايالات متحده امريكا در حاشيه اجلاس اپك، برگزار نشد، اما رهبران اين دو قدرت جهاني نهايتا از يكي، دو فرصت پيش‌آمده براي گفت‌وگوي خصوصي استفاده كردند؛ گفت‌وگويي كه هر چند رسمي نبود اما نتايج مهم و كم‌سابقه‌اي داشت. ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه و دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا در حاشيه اجلاس اپك در مورد جهتگيري دو كشور در پرونده سوريه توافق كردند. اين توافق شامل مواردي از جمله تاييد فرآيند سياسي مذاكرات ژنو، ادامه همكاري‌ها براي مبارزه با داعش، باز ماندن كانال‌هاي ارتباطي نيروهاي مسلح دو كشور براي جلوگيري از آسيب رسيدن به نيروهاي متحد امريكا و سوريه در جريان مبارزه با داعش و همچنين تعهد به حفظ آتش‌بس در مناطق كاهش تنش، مي‌شود. همچنين روساي جمهوري امريكا و روسيه در توافق اخير خود، از بيانيه دولت بشار اسد، در تعهد به فرآيند سياسي استقبال كرده‌اند، موضعي بي‌سابقه از ابتداي جنگ داخلي در سوريه از سوي امريكا كه به نوعي تاييد حاكميت بشار اسد بر سوريه تا پيش از آغاز فرآيند سياسي محسوب مي‌شود.
به گفته سخنگوي كاخ كرملين، ديميتري پسكوف، ترامپ و پوتين، توافق كردند كه تا زماني كه داعش كاملا شكست بخورند به همكاري با يكديگر ادامه دهند. بر اساس اين توافق كه در گفت‌وگوي كوتاه پوتين و ترامپ در حاشيه نشست رهبران اپك به دست آمده است، دو كشور كانال‌هاي ارتباطي را ميان مسكو و واشنگتن براي اطمينان از امنيت و سلامت نظاميان روسيه و امريكا، حفظ مي‌كنند تا از رويدادهاي تصادفي كه نيروهاي دو كشور و متحدان‌شان در جنگ عليه داعش به خطر مي‌اندازند، پيشگيري كنند. به گفته پسكوف، ترامپ و پوتين توافق كرده‌اند كه «هيچ راه‌حل نظامي» براي حل بحران سوريه وجود ندارد و راهكار نهايي فقط از طريق فرآيند سياسي بر اساس فرآيند ژنو امكان‌پذير خواهد بود. بر اساس بيانيه كرملين، پوتين و ترامپ از اظهارات اخير بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه مبني بر «تعهد بر فرآيند سياسي ژنو» براي پايان دادن به بحران سوريه استقبال كرده‌اند.
بر اساس بيانيه بشار اسد، دولت سوريه به قطعنامه سازمان ملل متحد براي ايجاد يك فرآيند سياسي براي حل بحران سوريه متعهد است. بر اين اساس بشار اسد متعهد شده است كه «اصلاحات قانون اساسي و برگزاري يك انتخابات آزاد و منصفانه تحت نظارت سازمان ملل متحد» را كه همه شهروندان سوريه، ازجمله آوارگان خارج از مرزهاي سوريه، امكان شركت در آن را داشته باشند، قبول كند. در عين حال ترامپ و پوتين تاكيد كرده‌اند كه بر راه‌حل ايجاد مناطق كاهش تنش در سوريه تعهد دارند. مناطق كاهش تنش از جمله توافق‌هايي است كه با نظارت ايران، تركيه و روسيه در مذاكرات آستانه ايجاد شده‌اند. در عين حال دونالد ترامپ و ولاديمير پوتين در ديدار قبلي خودشان در حاشيه اجلاس G20 در آلمان، ايجاد يك منطقه كاهش تنش با همكاري امريكا و روسيه در جنوب غربي سوريه را نيز تاييد كرده‌بودند. بر اساس توافق ترامپ و پوتين، از كشورهاي عضو سازمان ملل متحد خواسته شده است تا كمك‌هاي بشر‌دوستانه و مشاركت در بازسازي سوريه را شدت بيشتري دهند.
پرونده دخالت در انتخابات
ترامپ روز شنبه همچنين در آستانه ترك شهر دانانگ به مقصد هانوي، تاييد كرد كه گفت‌وگويي دو‌جانبه با ولاديمير پوتين داشته و در اين گفت‌وگو در مورد اتهامات مربوط به دخالت روسيه در انتخابات سال گذشته امريكا صحبت كرده است. ترامپ در جمع خبرنگاران گفت كه در اين گفت‌وگوي كوتاه هر گونه تلاش براي دخالت و اثرگذاري در انتخابات رياست‌جمهوري امريكا را رد كرده است و چنين ادعايي را توهين به خود تلقي مي‌كند. ترامپ تاييد كرد كه در شهر دانانگ و در حاشيه اجلاس همكاري‌هاي اقتصادي آسيا و اقيانوس آرام (APEC) بيش از يك‌بار به صورت كوتاه با پوتين «گفت‌وگوي غيررسمي» داشته است. بر اساس روايت ترامپ از اين گفت‌وگوها، موضوع بحث ميان دو رهبر بيش از هر چيز در رابطه با سوريه بوده است. با اين حال ترامپ گفت كه تلاش كرده است تا به پوتين در مورد ادعاي دخالت در انتخابات امريكا و تلاش براي دستكاري در نتايج آن فشار بياورد. ترامپ در جمع خبرنگاران از قول پوتين گفت: «او به من گفت كه دخالتي نكرده است. من دوباره از او پرسيدم، مي‌توانيد بارها يك سوال را تكرار كنيد، او گفت مطلقا دخالتي در انتخابات ما نداشته. كاري را كه به او نسبت مي‌دهند انجام نداده است.»
سازمان‌هاي اطلاعاتي امريكا ادعا مي‌كنند كه هكرهاي روسي هزاران ايميل از كميته ملي حزب دموكراتيك سرقت كرده‌اند و همچنين براي كمك به دونالد ترامپ در شكست هيلاري كلينتون به تشكيل كارزارهاي اطلاع‌رساني و انتشار خبرهاي غلط و جهت‌دار اقدام كرده‌اند. با اين حال ترامپ مدعي است كه تصور نمي‌كند روس‌ها به صورت فعال از او حمايت كرده‌باشند. در حال حاضر رابرت مولر، رييس پيشين اف‌بي‌آي به عنوان دادستان ويژه در كنار كميته‌هاي مختلف كنگره امريكا در حال تحقيقات در مورد دخالت‌هاي روسيه در انتخابات امريكا هستند و احتمال تباني كارزار انتخاباتي ترامپ با ماموران روسي را بررسي مي‌كنند. مولر به تازگي پل مانافورت، رييس پيشين كارزار انتخاباتي ترامپ را به‌اضافه يك دستيار رده پايين‌تر سياست خارجي در كارزار انتخاباتي را به دادگاه احضار كرده است.
به نوشته واشنگتن‌پست، دونالد ترامپ در هواپيما و در مسير سفر از دانانگ به هانوي، به خبرنگاراني كه همراه او بودند گفت: «هيچ تباني اتفاق نيفتاده؛ همه مي‌دانند كه هيچ ساخت و پاختي وجود ندارد.» رييس‌جمهور امريكا تاكيد كرد كه تصميم قطعي‌اش را گرفته است تا كمك مسكو در جنگ داخلي سوريه قبول كند و روي همكاري مسكو در افزايش فشارها بر كره‌شمالي حساب ويژه‌اي بازكرده است. ترامپ تاكيد كرد تلاش‌ها و تحقيقات براي كشف ارتباط كارزار انتخاباتي او با روسيه مي‌تواند باعث ضربه خوردن به اين تلاش‌ها شود. او تاكيد كرد: «به نظر من شرم‌آور است كه موضوعي به اين اندازه پيش‌پاافتاده باعث شود كه روابط بسيار مهم بالقوه دو كشور بسيار مهم ضربه ببيند.»
ترامپ در جمع خبرنگاران همراهش در مورد پرونده دخالت روسيه در انتخابات تاكيد كرد: «اين يك مانع بسيار مصنوعي است كه در برابر حل مشكلات و مسائل ما و روسيه قرار گرفته است. پوتين خيلي محكم و قاطعانه به من گفت و به نظر مي‌رسيد كه حتي احساس مي‌كند كه به او توهين شده است؛ او گفت كه چنين كاري نكرده است. او خيلي خيلي روي اين مساله قاطع بود كه اصلا چنين كاري نكرده است. الان شما اين مدرك را داريد كه رييس‌جمهور پوتين با قاطعيت تاكيد كرده است كه دست به چنين كاري نزده است و هيچ ربطي به او ندارد.» ترامپ در عين حال در مورد نقش رييس‌جمهور پيشين امريكا، باراك اوباما و تيم سياست خارجي او ازجمله هيلاري كلينتون نيز انتقاد كرد كه قصد داشتند روابط روسيه و امريكا را «از صفر شروع كنند» و تاكيد كرد «آن دكمه خاموش و روشن احمقانه» عمل نكرد. به گفته ترامپ «هيلاري تلاش كرد و نتوانست كاري از پيش ببرد، اما به او اشاره‌اي نمي‌شود. او دكمه خاموش و روشن را فشار داد، اما كارش به يك حكايت طنز تبديل شد. اما تلاش كرد و موفق نشد.»
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا بعد از سفرش به دانانگ و شركت در اجلاس سران اپك، به شهر هانوي، پايتخت ويتنام سفر مي‌كند تا ديدارهاي دوجانبه‌اي با رهبران اين كشور داشته باشد. او در برابر پرسش خبرنگاران مبني بر اينكه آيا حرف پوتين در مورد عدم دخالت در انتخابات را باور كرده است يا نه؟ پاسخي نداد. ترامپ در مورد اظهارات پوتين گفت: «هر بار مرا مي‌بيند به من مي‌گويد كه من اين كار را نكردم. من اما واقعا باور مي‌كنم كه وقتي اين حرف را مي‌زند كاملا منظورش همين است كه مي‌گويد. فكر كنم كه خيلي به او برخورده است كه چنين نسبتي به او مي‌دهيم و اين اصلا چيز خوبي براي كشور ما نيست.»
پيش از اين ترامپ و پوتين در حاشيه اجلاس گروه 20 در آلمان با يكديگر گفت‌وگو كرده‌بودند و در حاشيه مراسم شام آن اجلاس نيز گفت‌وگوهاي مفصلي با يكديگر داشتند. ديدار مذكورتا پيش از اينكه توسط يان برمر، مدير موسسه مشاوره گلوبال ريسك، افشا بشود از سوي كاخ سفيد تاييد نشده بود.