امتناع وزارت خارجه امريكا از تشديد فشارها بر ميانمار
تحريم براي توقف نسل‌كشي لازم نيست!
سارا معصومي
ركس تيلرسون، وزير خارجه ايالات متحده رسما به پرونده بحران مسلمانان روهينگيا در ميانمار ورود پيدا كرد. در شرايطي كه رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه در تازه‌ترين اظهارات خود گفته بود جز ايران و تركيه كشور مسلماني براي كمك به مسلمانان منطقه راخين در ميانمار وارد ميدان نشده است، امريكايي‌ها از قريب به يك ماه پيش و همزمان با بالاگرفتن انتقاد نهادهاي حقوق بشري از وضعيت وخيم مسلمانان روهينگيا تلاش كردند دولت ميانمار به خصوص ارتش اين كشور را نسبت به تحولات اين منطقه پاسخگو كنند. روز گذشته، ركس تيلرسون تنها چندساعت پس از ديدار با آنگ سان سوچي و برخي از چهره‌هاي ارتش ميانمار و در حالي كه براي سفري يك روزه عازم اين كشور شده بود، اعلام كرد كه بايد تحقيقات مستقلي درباره علت شكل‌گيري بحران عليه مسلمانان روهينگيا شكل بگيرد. در نگاه بين‌المللي ارتش ميانمار عامل اصلي كشتار صدها مسلمان منطقه راخين است. ارتش متهم است كه در اين منطقه دست به پاكسازي قومي زده و با آتش زدن خانه‌هاي محل سكونت مسلمانان كوچ اجباري آنها به خارج از مرزهاي ميانمار به خصوص بنگلادش را رقم زده است. در حالي كه سكوت كر‌كننده جامعه جهاني در قبال اين بحران خشم بسياري را برانگيخته است اما روند فروش سلاح برخي كشورها به ارتش ميانمار همچنان ادامه دارد و البته وزير خارجه امريكا نيز مي‌گويد وضع تحريم در اين شرايط چندان كارساز نخواهد بود. البته ركس تيلرسون تاكيد كرده كه امريكا نگران بحران ميانمار است. در چندماه گذشته با انتشار عكس‌هاي دلخراش كوچ اجباري مسلمانان منطقه راخين از ميان گل و لاي و در حالي كه در پس زمينه فرار آنها، خانه‌هاي محقرشان در حال سوختن در آتش است، فشارهاي جهاني بر آنگ‌سان سوچي براي محكوم كردن اقدام‌هاي ارتش اين كشور عليه مسلمانان افزايش يافته است. سازمان ملل نيز اخيرا و البته بسيار دير به شكل جدي‌تري وارد صحنه شده و اتفاق‌هاي منطقه راخين را نمونه بارز پاكسازي قومي در ميانمار خوانده است. آنگ سان سوچي، رهبري دولت سياسي در ميانمار را برعهده دارد اما مي‌گويد كه اين جايگاه به وي قدرتي براي كنترل ارتش نبخشيده و ارتش كاملا مستقل عمل مي‌كند. بسياري از نهادهاي حقوق بشري يا انديشكده‌هايي كه در چندسال گذشته از اعطاي جايزه صلح نوبل به آنگ سان سوچي، استقبال كرده بودند با امتناع وي از محكوم كردن حملات عليه مسلمانان منطقه راخين، تصاوير وي را از ديوارهاي خود پايين كشيده‌اند و او را به بي‌توجهي به حقوق اقليت روهينگيا متهم كرده‌اند. ركس تيلرسون روز گذشته در جريان مصاحبه مطبوعاتي با آنگ سان سوچي تاكيد كرد كه امريكا نگران درد و رنجي است كه پناهندگان گريخته به بنگلادش متحمل آن شده‌اند. وزير خارجه امريكا در اين باره به خبرنگاران گفت: صحنه‌هاي آنچه اتفاق افتاده بود بسيار دردناك بود. از زمان انتقال قدرت از نظاميان به چهره‌هاي سياسي اين بزرگ‌ترين و وخيم‌ترين بحراني بوده كه ميانمار با آن دست و پنجه نرم كرده است.
به گزارش بي‌بي سي، از آگوست سال جاري تاكنون 600 هزار مسلمان روهينگيا از خانه‌هاي خود گريخته‌اند. ارتش مي‌گويد كه مرحله جديد سركوب مسلمانان اين منطقه پس از آن آغاز شد كه برخي از شبه‌نظاميان منطقه راخين كه مسلمان هستند به ايستگاه‌هاي پليس حمله كردند و تعدادي از نيروهاي امنيتي را كشتند. ركس تيلرسون حمله شبه نظاميان روهينگيا به مقر‌هاي امنيتي را نيز محكوم كرد و تاكيد داشت كه امريكا چنين رفتارهاي خودسرانه‌اي را در هيچ كشوري تحمل نمي‌كند. تيلرسون در حضور آنگ سان سوچي گفت: امريكا به حمايت خود از حركت ميانمار در مسير دموكراسي ادامه مي‌دهد اما من فكر مي‌كنم كه تحريم‌ها نمي‌تواند به حل اين بحران كمكي بكند.
تيلرسون در بخش‌هاي ديگري از سخنانش تاكيد كرد كه امريكا به بنگلادش و ميانمار براي حل و فصل اين بحران انساني كمك خواهد كرد. البته آنگ سان سوچي نيز در اين نشست خبري از عملكرد خود در اين پرونده حمايت كرد. زماني كه خبرنگاران از وي سوال كردند كه چرا در برابر ظلمي كه ارتش به مردم مي‌كند، سكوت اختيار كرده است، وي گفت: دفتر من بيانيه‌هايي در مورد اين وضعيت صادر كرده و شخص من نيز درباره اين بحران بارها صحبت كرده‌ام. من در قبال اين مساله ساكت نبوده‌ام و آنچه مردم مي‌گويند اين است كه فكر مي‌كنند موضع‌گيري‌هاي من در قبال اين مساله چندان براي‌شان جالب نبوده است. در حالي كه عملكرد ارتش در پرونده مسلمانان راخين كاملا مشخص است اما روز سه‌شنبه ميانمار نتيجه يك تحقيقات داخلي در اين خصوص را منتشر كرد و در آن ارتش را از هرگونه دخالت در اين مساله بري دانست. در بيانيه نتيجه اين تحقيقات آمده است كه ارتش هر گونه دخالت در كشتار مسلمانان در روستاهاي‌شان، به آتش كشيدن خانه‌هاي آنها، تجاوز به زنان و كودكان و تخليه اجباري خانه‌هاي آنها را رد مي‌كند.
بي‌بي‌سي در اين باره مي‌نويسد: نتيجه تحقيقات داخلي ميانمار با آنچه ناظران بين‌المللي و حتي خبرنگاران ديده‌اند در تضاد كامل است. همچنين پناهندگاني كه خود را به بنگلادش رسانده‌اند نيز مي‌گويند كه سربازان برمه‌اي با حمايت بودايي‌هاي محلي روستاهاي آنها را به آتش كشيدند و به شهروندان غيرنظامي كه هيچ سلاحي در اختيار نداشتند، حمله كردند. سازمان عفو بين‌الملل نيز اعلام كرده است كه گزارش ارتش كاملا مغرضانه و خلاف واقعيت تنظيم شده است و اين گروه‌هاي حقيقت‌ياب بين‌المللي هستند كه بايد به منطقه اعزام شوند.
رسانه امريكايي سي بي‌اس در اين باره مي‌نويسد: در روزهايي كه گزارش‌هاي جديد حاكي از آن است كه نسل كشي مسلمانان روهينگيا در ميانمار صورت گرفته است، ركس تيلرسون راهي ميانمار شد. رسانه‌ها خبري از ديدار تيلرسون با مقام‌هاي ارشد ارتش را منتشر نكرده‌اند. برخي منابع نزديك به وزارت خارجه امريكا مي‌گويند كه اصلي‌ترين هدف از سفر تيلرسون به ميانمار يافتن راهكاري براي پايان دادن به بحران در منطقه راخين شمالي است و اينكه مسوولان اين كشور بتوانند به اين بحران به وجود آمده ميان ارتش و اقليت مسلمان پايان دهند. در حالي كه تيلرسون نيز در ميانمار بيشتر به اظهارنظرهاي شفاهي پرداخت نهادهاي حقوق بشري تاكيد دارند كه ارتش ميانمار با برخورداري از حق مصونيتي كه براي خود قايل است پيش مي‌رود و جامعه جهاني بايد اين روند محكوميت‌هاي صرف را متوقف كند و در عمل ارتش ميانمار را وادار به توقف حملاتش و پاسخگويي كند. تيلرسون پس از بازگشت از ميانمار اعلام كرد كه روند گفت‌وگو ميان ميانمار و بنگلادش درباره پناهندگان به خوبي پيش رفته و امريكا نيز 47 ميليون دلار براي اين پناهندگان اختصاص داده است. در حالي كه ركس تيلرسون مي‌گويد امريكا گمان نمي‌كند تحريم‌هاي وسيع عليه ميانمار در اين مرحله سودمند باشد اما همزمان پس از بازگشت از اين سفر يك‌روزه تاكيد كرد كه امريكا تحريم‌هاي موردي را عليه افرادي كه مستقيما در كشتار مسلمانان دست داشتند، وضع خواهد كرد.