«سكوت»، پرچالش‌ترين فيلم براي مارتين اسكورسيزي
بهار سرلك
جديدترين ساخته اسكورسيزي، يكي از گزينه‌هاي پيشنهادي براي تماشا در شب‌هاي بلند پاييز است و به ويژه تعطيلات پيش‌رو فرصتي است مناسب براي همه آنان كه در طول هفته، زمان كافي براي ديدن چنين آثاري را ندارند.
اما تازه‌ترين اثري كه از مارتين اسكورسيزي ديده‌ايم، اقتباسي است از رمان «سكوت» نوشته شوساكو اندو. اين درام تاريخي به نقطه تحول تاريخ مذهب كاتوليك در جهان مي‌پردازد و همچنين پرسش‌هايي را درباره ايمان، شك و سكوت در مواجهه با رنج كه عنوان فيلم نيز برگرفته از آن است، طرح مي‌كند.
فيلم روايت سفر دو مبلغ مسيحي (با بازي آندرو گارفيلد و آدام درايور) قرن هفدهمي است كه براي يافتن و نجات استاد خود (ليام نيسون) از حكومت ضدمسيحي ژاپن به اين كشور سفر مي‌كنند. اما ژاپني‌هاي آن زمان ميزبان‌هاي خوبي براي مسيحيان نيستند و به محض اينكه اين دو مسيحي قدم روي خاك ژاپن مي‌گذارند، ايمان و اخلاق‌شان مورد آزمايش قرار مي‌گيرد. اسكورسيزي با ساخت اين فيلم مفهوم واقعي ايمان را به تصوير كشيده است اما ايمان كاتوليكي كه با آن آشنايي دارد.
فيلم «سكوت» بسياري از ايده‌هايي را كه اسكورسيزي در فيلم‌هاي مذهبي پيشينش واكاوي كرده بود، كنار هم قرار مي‌دهد كه از جمله آنها رنج و معناي آن، وجود خدا، معناي انجام اعمال نيك، غرور وسوسه‌انگيز و... هستند.
روايت دو مبلغ مسيحي و استادشان با مفاهيم مختلفي در هم آميخته است؛ مفهوم معتقد بودن، مسيحي بودن و اينكه فرد به سبب وجود اين عقيده، بايد چه كارهايي انجام دهد و چطور اين اعمال با اميال و ذهنيت‌ها در تضاد است.
همچنين اسكورسيزي پرسش‌هاي مذهبي و فلسفي را به شيوه اينگمار برگمان، كارل تئودور دراير و روبر برسون طرح مي‌كند؛ فيلمسازاني كه به خاطردغدغه‌هاي فلسفي و خداشناسي‌شان مشهور هستند.
اما اسكورسيزي پروژه «سكوت» را پرچالش‌ترين فيلم عمرش مي‌داند چرا كه نزديك به ۲۳ سال سعي داشت اقتباس سينمايي رمان اندو را روي پرده ببرد اما هر بار مانعي سر راه او قرار مي‌گرفت مثل نبود بودجه كافي. بنابراين ساخت فيلم به تعويق مي‌افتاد از طرفي مشكلات متعدد نوشتن فيلمنامه اقتباسي نزديك ۱۰ سال زمان برد و اسكورسيزي با همكار و دوست قديمي‌اش جي كاكس كه پيش‌تر با او در پروژه‌هاي مختلف همكاري كرده بود، فيلمنامه را نوشتند. سرانجام در سال ۲۰۱۵ پروژه بطور رسمي كليد خورد و در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۶ در سالن‌هاي سينما نمايش داده شد.
سال 1989 كارگردان «راننده تاكسي» به دعوت آكيرا كوروساوا، فيلمساز ژاپني به ژاپن مي‌رود تا شخصيت اصلي فيلم «روياها»ي كوروساوا را ايفا كند. در همين زمان رمان «سكوت» نوشته شاسكو اندو را مي‌خواند. اسكورسيزي در گفت‌وگويي با نشريه «امريكا مگازين» در سال 2016 گفته بود وقتي در ژاپن مشغول ايفاي نقش ونسان ون گوگ در فيلم كوروساوا بود و با قطار از توكيو به كيوتو سفر ميكرد، رمان «سكوت» را خواند: « همان موقع بود كه گفتم فيلم جالبي مي‌شود كه بايد آن را بسازم. اوايل اين‌طور فكر نمي‌كردم. ابتداي كار اصلا اين حس را نداشتم. كتاب را كه مي‌خواندم، دنبال اين نبودم كه بفهمم چطور مي‌شود اجرايش كرد و چگونه مي‌توان درام سينمايي از دل آن بيرون كشيد، چون نمي‌دانستم جان كلامِ داستان چيست. در حقيقت اصلا نمي‌توانستم به زبان سينما ترجمه‌اش كنم. به گمانم تمام اين سال‌ها زمان لازم داشت. »