سهم عابران پياده از امنيت در شهر
رباب طايفه تبريزي
در خصوص سهم عابر پياده از محيط‌هاي شهري نمي‌توانيم بر اساس استانداردهاي جهاني صحبت كنيم چون در قالب آنچه ما در كشورمان پياده مي‌كنيم قابل گنجاندن نيست. بگذاريد در مورد اين موضوع بر اساس همان استانداردهاي داخلي خودمان سخن بگوييم. بر اساس همان استانداردهاي حداقلي هم كه در قوانين و حوزه‌هاي شهري داريم، حق عابر پياده هم در زمره حق بشر معنا مي‌شود. به همان ميزان كه خودرو و شهروند سواره بر شهر حق دارد به همان ميزان هم عابر پياده بايد محق محسوب شود.
وقتي خودرويي توليد مي‌كنيم از همان لحظه‌اي كه چرخش بر كف خيابان قرار مي‌گيرد بايد عوارض بپردازد. اما يكي از بخش‌هايي كه بايد در اين عوارض ديده شود، حقي است كه عابر پياده بر اين خودرو دارد كه به هر حال بخشي از حقوق او را در خيابان‌ها تضييع مي‌كند. از عوارضي كه خودرونشينان پرداخت مي‌كنند بايد سهمي هم براي عابران پياده در نظر گرفته شود، هزينه‌اي كه بايد صرف تعريض و تسهيل معابر پيادگان شود، چون آنها هم به مانند سرنشينان خودروها حق اين سهولت و امنيت در رفت‌وآمد را دارند. وقتي كه بحث حقوق عابران پياده را با شهرداري طرح كنيد حتما نخستين چيزي كه به آن اشاره مي‌كنند محل بودجه است و براي همين تاكيد دارم كه عوارضي كه خودروها مي‌پردازند همان محل بودجه مورد نظر است كه مي‌توان بخشي از مشكلات عابران را از طريق آن برطرف كرد. پس از گذر از بحث بودجه است كه مي‌توانيم بگوييم حق بر شهر عابران پياده را هم مي‌توان به نسبت همان استانداردهايي كه در كشورمان داريم، رعايت كرد. اگر حساب كنيد كه مثلا معبر سواره‌رو يا وسايل نقليه عمومي به ميزان عدد ايكس است لااقل يك پنجمش را بايد در خصوص عابران پياده رعايت كنيم. آيا همين تناسب را در شهرمان و در معابرمان مي‌بينيم؟
پس از بارندگي‌هاي روزهاي اخير موضوع عملكرد شهرداري در پاكسازي و ايمن‌سازي خيابان‌ها و معابر مطرح شده است. چه سهمي از اين ايمن‌سازي‌ها عابران پياده را هم در نظر گرفته‌اند؟ هيچ! اولويت شهرداري در اختيار صاحبان خودرو است. يك نمونه از اين نحوه اولويت‌بندي را مي‌توان در شهرك اكباتان ديد، شهركي كه در ميانه دو اتوبان قرار گرفته و وقتي در روزهاي گذشته ما از ناحيه، تقاضاي شن و نمك براي پاكسازي پياده‌روها را كرديم اعلام كردند كه اولويت اول اتوبان است، بعد خيابان‌ها و ديگر وقتي برف تبديل به يك مساله مي‌شود، كسي كاري به عابران پياده ندارد چون عملا در اولويت سوم قرار گرفته‌اند. همين موضوع باعث مي‌شود كه آدم‌ها به دنبال اين باشند كه خودشان را در زمره گروه خودرونشينان قرار دهند. وقتي شما اولويت سوم باشيد ترجيح مي‌دهيد هر كاري كنيد كه در اولويت اول و دوم قرار بگيريد. اين يعني من عابر پياده سعي مي‌كنم به جمع كساني بپيوندم كه با خودروي شخصي در شهر تردد مي‌كنند. كساني كه در اولويت سوم قرار دارند ناچار خودشان بايد دست به كار پاكسازي محل عبور و مرورشان بزنند. مطمئن باشيد اگر پياده‌روهاي تميز و خالي از برف و يخ مي‌بينيد حتما توسط كسبه و ساكنان محل تميز شده است.
مسووليت مستقيم تامين امنيت عابران پياده در معابر شهري به عهده شهرداري است. بر اساس قوانين بيمه تامين اجتماعي شما اگر يك ساعت قبل و بعد از كار براي‌تان اتفاقي بيفتد مسووليت بر عهده مدير محل كار شماست چون شما در حين خدمت بوده‌ايد. شهرداري مدير شهر است و اگر محل عبور عابر پياده پاكسازي نشده باشد و منجر شود به آسيب ديدن شهروندان، اين به معناي اهمال شهرداري به عنوان مدير شهر است اما در واقع من نشنيده‌ام كه كسي بابت اين آسيب‌ها از شهرداري شكايت كند.
وقتي بحث پاكساي معابر توسط ساكنان محلات مطرح مي‌شود بايد توجه كنيم كه معابر پياده‌رو جزو املاك عام هستند، اگر در همان پياده‌روي جلوي خانه‌تان يك گلدان بگذاريد آيا شهرداري به شما اجازه مي‌دهد؟ خير! اولين كسي كه جلوي چنين اقداماتي را مي‌گيرد خود شهرداري است و بنابراين بايد مسووليت تامين امنيت و پاكسازي آن را هم بر عهده بگيرد. شوراياري‌ها به صورت مرتب پيگير وضعيت اين معابر عام هستند اما متاسفانه شهرداري يا تكليف خودش را در اين حوزه نمي‌داند يا مي‌داند و وظيفه‌اش را اجرا نمي‌كند.
در بعد كلان همان‌گونه كه گفته شد شهر همانقدر كه به سواري تعلق دارد به عابران پياده هم تعلق دارد و شايد اگر اين موضوع جا بيفتد كه به ازاي هر 10 متر محل عبور خودروها بايد دو متر هم سهم عابران پياده لحاظ شود، مردم بيشتر از قبل متوجه حق خود بر شهر بشوند. وقتي كه مردم آگاهي بيشتر داشته باشند مي‌توانند بيشتر هم مطالبه كنند و اين مي‌تواند نقطه آغاز تغيير باشد. شهر متعلق به بشر است، اين بشر ممكن است سرنشين خودرو باشد يا عابر پياده، شهر بايد در اختيار همه باشد، چه در زماني كه حرف از سهم محل عبور در ميان است و چه مثل اين روزها كه بارش برف موضوع امنيت فيزيكي را پيش كشيده است.
دبير شوراياري محله اكباتان