تيلرسون تور امريكاي لاتين خود را از مكزيك آغاز كرد
حمايت از تغيير رژيم به سبك دولت ترامپ
ركس تيلرسون، وزير خارجه ايالات متحده از روز پنجشنبه يك سفر هفت روزه را به مركز و جنوب قاره امريكا آغاز كرد كه در نخستين مقصد خود روز پنجشنبه وارد مكزيكو‌سيتي پايتخت مكزيك شد. امريكا و مكزيك با چالش‌هاي جدي مواجه هستند كه از جمله مهم‌ترين آنها توافق تجاري نفتا ميان كانادا، امريكا و مكزيك است كه ديپلمات‌هاي مكزيكي در تلاش هستند تا بتوانند به هر نحو ممكن آن را حفظ كنند. اما اختلافات تنها به اين موضوع ختم نمي‌شود. دونالد ترامپ رييس‌جمهوري ايالات متحده عزم جدي را به كار بسته تا ديوار مرزي ميان امريكا و مكزيك را به هر نحو ممكن احداث كند و تعداد زيادي از مهاجران غيرقانوني را نيز اخراج كند. اما بازنگري در توافق تجارت آزاد نفتا خود داستان متفاوتي است كه امريكا به‌شدت دنبال آن است در صورتي كه مكزيك و كانادا نمي‌خواهند اين اتفاق رخ دهد.
ايالات متحده از مهم‌ترين شركاي تجاري مكزيك به شمار مي‌آيد كه تقريبا 80 درصد صادرات اين كشور را تحت پوشش خود قرار مي‌دهد. مكزيك شريك تجاري سوم ايالات متحده و شريك شماره يك بسياري از ايالت‌هاي مختلف امريكا از جمله آريزونا محسوب مي‌شود. طبق برنامه‌ريزي روز جمعه، تيلرسون با همتاي مكزيكي خود لوييس ويدگاري و همچنين وزيرخارجه كانادا كه همزمان در مكزيك حضور دارد ديدار مي‌كنند كه تا زمان تنظيم اين گزارش اين ديدار صورت نگرفته است. با اين وجود بنا نيست مذاكرات در خصوص نفتا در سطح وزراي خارجه برگزار شود.
كارشناسان معتقدند كه هرگونه اتفاقي در تجارت ميان سه كشور مي‌تواند تاثير غيرمنتظره‌اي در ساير موضوعات نيز بگذارد. به عنوان مثال اگر نفتا لغو شود قطعا مكزيك علاقه‌مندي كمتري نسبت به همكاري در مسائل امنيتي يا مهاجرت با امريكا دارد. چالش اصلي هم اين است كه روابط سه كشور فراتر از روابط اقتصادي و سرمايه‌گذاري است و بخش‌هاي ديگري نيز مرتبط با اين موضوع هستند. طبق برنامه ركس تيلرسون بناست كه با رييس‌جمهور مكزيك نيز ديدار داشته باشد و بعد از آن به كشورهاي آرژانتين، كلمبيا، پرو و جاماييكا سفر كند. سفر تيلرسون به مركز و جنوب امريكا از روز يكم فوريه آغاز شد و تا روز هفتم فوريه نيز ادامه دارد.
حاشيه پيش از سفر
تيلرسون اما سفر خود را با يك حاشيه آغاز كرد. او پيش از سفر به مكزيك در دانشگاه تگزاس حاضر شد و در خصوص شرايط ونزوئلا و سياست امريكا در قبال اين كشور سخن گفت. تيلرسون در سخنان خود تاكيد كرد كه ارتش ونزوئلا مي‌تواند تصميم بگيرد كه مادورو را متوقف كند اما تاكيد كرد كه او نمي‌داند آيا اين اتفاق خواهد افتاد يا خير. با اين وجود تيلرسون در سخنراني خود به هر نحو ممكن قصد داشت توجيه كند كه ترامپ از تغيير رژيم در ونزوئلا حمايت نمي‌كند، مگر اينكه مادورو خود انتخاب كند كه مي‌خواهد قدرت را ترك كند.
با اين حال تيلرسون پيش بيني كرد كه در ونزوئلا تغييراتي ايجاد خواهد شد و گفت روابط ايالات متحده بطور پيوسته با كشورهايي كه دولت‌هاي سوسياليستي داشته‌اند بدتر شده است و خواستار آن شد تا يك رابطه مسالمت‌آميز شكل بگيرد. گفتني است نيكولاس مادورو رييس‌جمهوري ونزوئلا محبوبيتش در پايين‌ترين سطح ممكن است و اقتصاد كشور بطور كامل فروپاشيده است و مردم از تورم و سوءتغذيه در كشوري كه خود توليد‌كننده نفت است رنج مي‌برند. اين در حالي است كه مادورو قصد دارد تا پايان ماه آوريل انتخابات رياست‌جمهوري در كشور برگزار كند تا به هر نحو ممكن جايگاه خود را مستحكم كند.
تيلرسون در اين نشست كه به دعوت دانشگاه تگزاس برگزار شد به تعدادي از سوالات نيز پاسخ داد. يكي از حاضران در اين جلسه مطرح كرد كه آيا حذف مادورو براي ايالات متحده ضروري است و در آن نقشي ايفا مي‌كند؟ تيلرسون در پاسخ گفت: ما از تغيير رژيم يا حذف ريس جمهور مادورو حمايت نمي‌كنيم. ما از بازگشت قانون اساسي به كشور حمايت مي‌كنيم. او در ادامه تاكيد كرد كه نيروهاي داخلي مي‌توانند عليه دولت اقدام كنند اما او هيچ شواهدي مبني بر اينكه ايالات متحده اطلاعاتي در اين خصوص در اختيار دارد ارايه نداد. با اين وجود گفت كه ممكن است ارتش عليه مادورو اقدام كند. وزيرخارجه امريكا با اشاره به تاريخ ونزوئلا نيز گفت: در تاريخ ونزوئلا و در تاريخ ساير كشورهاي امريكاي لاتين و امريكاي جنوبي، اغلب اوقات اين نظامي‌ها بودند كه شرايط را مديريت كردند. وي افزود: وقتي كه اتفاقاتي خيلي بد رخ مي‌دهد كه رهبري نظامي هر كشور متوجه مي‌شود كه ديگر نمي‌شود به شهروندان خدمت كرد، آنها يك انتقال قدرت صلح‌آميز را مديريت خواهند كرد. اما نمي‌دانيم كه اين مورد در ونزوئلا رخ مي‌دهد يا نه، اين را نمي‌دانم. گفتني است همواره ايالات متحده و ديگر دولت‌هاي غربي دولت مادورو را به نقض حقوق سياسي و حقوق بشر شهروندان ونزوئلايي متهم مي‌كنند و اين كشور با تحريم‌هاي اقتصادي مواجه است. منتقدان مي‌گويند مادورو با روي كار آمدن در سال 2013 اقتصاد كشور را نابود كرد و سيستم انتخاباتي كشور را به نحوي تغيير داد كه حزب سوسياليست در قدرت باقي بماند. اما دولت مادورو معتقد است كه در حال مبارزه با توطئه‌اي از سوي ايالات متحده است كه به دنبال پايان دادن به سوسياليسم در امريكاي لاتين است. اما اقتصاد ونزوئلا عملا از بين رفته و ثروت نفتي آنها نابود شده است. با اين حال دولت ونزوئلا تا زمان تنظيم اين گزارش واكنشي به اظهارات ركس تيلرسون نشان نداده است.
تيلرسون در ادامه سخنان خود گفت: مادورو بايد به قانون اساسي بازگردد و از آن پيروي كند حتي اگر او توسط مردم دوباره انتخاب نشود او بايد اين كار را انجام دهد. وي در ادامه با كنايه به كوبا گفت: اگر آشپزخانه‌اي نباشد كه براي او كمي گرم شود، مطمئن هستم كه او در كوبا چند دوست دارد كه بتوانند در ساحل به او خدمت كنند و بتواند زندگي خوبي در آنجا داشته باشد. تيلرسون با اشاره به دولت كوبا گفت: آنها مردم‌شان را ناديده مي‌گيرند. تيلرسون تاكيد كرد كه كوبا يك فرصت دارد تا در يك انتقال قدرت از دهه‌ها رژيم كاسترو به يك جهت جديد برود. اين اشاره به يك برنامه رائول كاسترو براي انتقال رياست‌جمهوري به جانشين خود در اواخر امسال است، هرچند كه او تصميم گرفته يك پست موثر در حزب كمونيست را براي خود حفظ كند. لازم به ذكر است تنش‌هاي ميان امريكا و كوبا پس از پايان دوره باراك اوباما در سال گذشته افزايش يافته است.
اما از صحبت‌هاي تيلرسون يك چيز بر مي‌آيد كه هرچند دولت ترامپ از تغيير رژيم در هيچ كشوري حمايت نمي‌كند اما واقعيت آن است كه آنها تصميم بر اين كار را دارند و مخالفت با آن بيشتر شبيه يك ژست سياسي است.