روز غرس
تلاش براي پيگيري #اكسيژن_ بكاريم
گروه اجتماعي
احتمالا بيشتر ما از وقتي يادمان مي‌آيد، اسم روز «درختكاري» را شنيده‌ام. قديم‌ترها كه اينترنت و موبايل نبود، برنامه‌هاي خبري پر مي‌شد از تصاوير مسوولاني كه پانزدهم اسفند (روز درختكاري) نهال مي‌كاشتند. حالا هم كه پاي شبكه‌هاي اجتماعي به زندگي‌مان باز شده، كارمان راحت‌تر شده. مي‌ايستيم و با يك دكمه عكس مي‌گيريم و در فضاي مجازي منتشر مي‌كنيم و به لايك‌هاي‌مان مي‌باليم. برخي مسوولان كشور امسال هم طبق روال سال‌هاي گذشته رسم ديرينه كاشت درختان را اجرا كردند. مثلا محمدعلي نجفي، شهردار تهران كه امسال مراسم درختكاري را همراه با روحاني، رييس‌جمهور انجام داد، با انتشار عكسي در اكانت توييتري خود نوشت: «امروز و با حضور رييس‌جمهور روحاني پروژه يك هزار و 200 هكتاري از كمربند سبز تهران افتتاح شد. از روز جمعه اقشار مختلف در برنامه‌هاي مختلف درختكاري كه از سوي شهرداري برگزار شده مشاركت فعال داشتند و اين برنامه‌ها تا پايان هفته، ادامه خواهد داشت.»
محسن هاشمي‌رفسنجاني، رييس شوراي شهر تهران هم در اينستاگرامش عكسي منتشر كرد و نوشت: «درختان ناموس شهرند، پارك‌هاي حاشيه شهر نابودي باغات را جبران نكرد، به دغدغه رهبرمعظم انقلاب بي‌توجهي شد. اين هفته به نام هفته درختكاري نام‌گذاري شده است، در شرايط فعلي درخت براي شهرتهران مفهومي حياتي است، تهران در گذشته‌اي نه چندان دور، به عنوان منطقه‌اي سرسبز و پوشيده از درختان شناخته مي‌شد اما در دهه‌هاي اخير بخش قابل توجهي از باغات وفضاي سبز تهران، براي ساختن برج‌هاي مسكوني و مجتمع‌هاي تجاري ريشه‌كن شده‌اند. اگرچه مرثيه‌سرايي براي باغات تهران مشكلي از شهر را حل نمي‌كند، اما نبايد تصوير ديروز تهران را با سيماي خاكستري، هواي آلوده وطراوت وسرسبزي از دست رفته امروز تهران مقايسه كنيم و راه بازگشت به توسعه پايدار و سازگار با محيط زيست را در مسيري متفاوت بيابيم. شوراي پنجم برخود واجب مي‌داند با نصب العين قرار دادن توصيه رهبرانقلاب در صيانت از فضاي سبز شهري، با هرگونه تخلف و آسيب زدن به محيط زيست به خصوص از ناحيه اشخاص حقيقي و حقوقي متنفذ و پرقدرت مقابله كند و از درختان كه نفس و نفس شهروندان تهراني هستند چون ناموس شهر صيانت كرده و برجاي هر درخت قطع شده كه ثمره سياسي‌كاري سياستمداري يا منفعت جويي زمين‌خواري بوده است، نهالي نو بكارد. جاي مردان سياست بنشانيد درخت كه هوا تازه شود.»
شايد محسن هاشمي درست مي‌گويد. شايد وقت آن رسيده كه «جاي مردان سياست بنشانيم درخت تا هوا تازه شود.» محيط زيست و درختان اين شهر خاطره خوبي از مسوولان ندارند. در دوازده سالي كه قاليباف شهردار تهران بود، بسياري از درختان تهران قطع شد و باغهاي شهر خشك شدند و جاي‌شان را سازه‌هاي سيماني دراز و بدقواره‌اي گرفتند كه نفس شهر را تنگ كرد. هر بار هم كه كسي به اين روند اعتراض كرد، يك بيماري به درختان نسبت دادند و كار را درست و علمي جا زدند.
آيت‌الله جنتي، دبير شوراي نگهبان روز گذشته بعد از غرس كردن نهالي در محوطه شوراي نگهبان به آن تاكيد كرد و گفت: متاسفانه هرروزه از قلع و قمع درختان و جنگل‌ها در جاي جاي كشورمان خبر مي‌رسد كه مسوولان بايد به‌جد مانع نابودي آنها شوند كه در غير اين صورت حيات ما به خطر مي‌افتد. محمود صادقي، نماينده مجلس شوراي اسلامي هم با بازنشر توييت مقام معظم رهبري كه نوشته بودند: « مسوولان بايد مانع از بين رفتن درختان موجود در شهرها شوند. در تهران، باغ‌ها و باغستان‌هايي وجود دارد كه برخي به دنبال دست‌اندازي به آنها هستند اما بايد جلوي اين كار گرفته شود. اجراي اين سياست مي‌تواند از عواملي باشد كه مانع بروز ريزگردها و سيلاب‌ها شود.» به موضوع از بين رفتن درختان اشاره كرد و در ادامه نوشت: «سال گذشته براي شفاف‌سازي فرآيند تغيير كاربري‌ها و تخريب باغ‌ها و بستان‌هاي تهران، تقاضاي تحقيق و تفحص از عملكرد شهرداري تهران را مطرح كردم؛ لابي‌ها و رفيق‌بازي‌ها مانع شد.» برخي مسوولان براي تعيين تكليف باغهاي از بين رفته و درختان قطع شده، تلاش زيادي كردند اما اين تلاش بي‌نتيجه ماند تا ما باز هر سال پانزدهم اسفند درختكاري نمادين كنيم و يك هفته مانده به آن، درختان خيابان وليعصر را به بهانه گرفتن «سرطان رنگي» قطع كنيم.
البته كه زهرا صدراعظم نوري، عضو و رييس كميسيون سلامت شوراي شهر تهران به همراه چند نفر ديگر به خيابان وليعصر رفتند و به جاي چنارهاي تنومند قطع شده، نهال‌هاي كوچك و بي‌جان كاشتند. صدراعظم نوري با انتشار تصاويري از اين درختكاري در اينستاگرامش نوشت: «مراسم درختكاري خيابان وليعصر (عج) و جايگزيني ٧٤٠ اصله درخت چنار آفت زده در هفته منابع طبيعي و درختكاري. روز جمعه ١١اسفند ١٣٩٦. حفظ و صيانت از محيط زيست بر هر شهروندي ضروري است. محيط زيست خود را دوست بداريم و در حفظش بكوشيم.»روز گذشته همزمان با روز درختكاري و آغاز هفته منابع طبيعي با حضور عيسي كلانتري، رييس سازمان حفاظت از محيط زيست و علي‌اصغر پيوندي، رييس جمعيت هلال احمر، 200 نهال توسط اعضاي جمعيت هلال احمر در پارك پرديسان تهران غرس شد. ساختمان سازمان حفاظت از محيط زيست داخل پارك پرديسان است. پارك پرديسان در واقع پارك جنگلي پرديسان است، خود اين پارك پر از درخت است اما رييس سازمان حفاظت از محيط زيست ترجيح داد به جاي كاشت درخت در جايي كه نياز بيشتري به درختكاري و توجه به آن دارد، همان گوشه، كنارهاي ساختمان محل كارش، در پاركي جنگلي 200 نهال بكارد تا آن قسمت تهران سبزتر از قبل شود. معصومه ابتكار، رييس سابق سازمان محيط زيست هم با انتشار تصويري از كاشت نهال در قزوين، در اكانت توييتري‌اش نوشت: «روز درختكاري مبارك باد! ديروز در روستاي اردبيلك و فضاي استانداري قزوين درخت كاشتم.» شايد بتوان اميدوار بود كه كاشت درخت در محوطه استانداري قزوين باعث شود كه اين نهال پا بگيرد و درختي تنومند شود. چرا كه متاسفانه تنها كاري كه همه ما در اين سال‌ها كرده‌ايم، كاشت نمايشي نهال‌ها و عدم مراقبت و نگهداري از آنها بعد از كاشت بوده است. همين هم باعث شده بعد از اين همه سال كاشت درختان، به جاي گم شدن در جنگل‌هاي اطراف، با آلودگي هوا و كم‌آبي و خشكسالي مواجه باشيم.
يكي ديگر از مسوولاني كه روز گذشته از كاشت درخت در شبكه‌هاي اجتماعي تصوير منتشر كرد، محمد باقر نوبخت، سخنگوي دولت بود. او در اكانت توييتري‌اش نوشت: «امروز در تراكم كارهاي پايان سال به اتفاق همكاران سازمان برنامه و بودجه توفيق يافتم يك اصله نهال درخت هميشه سبز سدر غرس كنم. درختكاري و ترويج آن جزو معدود كارهايي است كه حتي اگر كليشه‌اي و تكراري باشد دلچسب و نشاط بخش است.» درختكاري دلچسب و نشاط‌بخش است اما همان‌طور كه خود نوبخت هم گفته، كليشه‌اي و تكراري شده است. درختكاري براي همه ما تبديل به نمايشي تكراري شده كه هر سال تعداد زيادي نهال مي‌كاريم و سال بعد دوباره مي‌رويم، جاي همان نهال سال قبل، يكي ديگر مي‌كاريم. هيچ كس نمي‌پرسد كه بر سر اين همه نهال كاشته شده، چه مي‌آيد؟ چرا اين همه نهال راه به جايي نمي‌برند؟
اما شايد زيباترين پست روز درختكاري را بتوان براي اسحاق جهانگيري، معاون اول رييس‌جمهور دانست. جهانگيري بدون اينكه عكسي از درختكاري كردنش منتشر كند، با گذاشتن عكسي از يك درخت سبز وسط بياباني خشك در اكانت اينستاگرامش نوشت: «براي من كه فرزند كويرم، «درخت» نماد آبادي و سرزندگي است. هرچند درخت و انسان هميشه با هم زيسته‌اند اما امروز و در روزگار توسعه صنعتي كه محيط زيست انسان با مخاطرات جدي روبه‌روست و بازگشت و توجه به طبيعت نه از سر تفنن كه از روي اجبار است، باز هم اين درختانند كه حيات‌بخش‌اند. فرهنگ درختكاري و حفاظت از درختان را توسعه دهيم و نهادينه كنيم. در حقيقت با كاشت نهال‌هاي كوچك درخت، اميد به فردايي بهتر را در دل و جان‌مان زنده مي‌داريم. روز درختكاري گرامي باد.»