فراكسيون اميد مجلس آماده سومين سال فعاليت خود مي‌شود
سال بلوغ «اميد»
عليرضا كيانپور| سال سوم مجالس، معروف است به سال بلوغ كاري مجالس، و ازقضا سال 97 مصادف است با سومين سالي كه مجلس دهم مشغول فعاليت است. مجلسي كه ابتدا، متصف به صفت اميد، «مجلس اميد» خواندندش و در ادامه راه، آنگاه كه شور و حال و كري‌خواني‌هاي انتخاباتي فروكش كرد و روشن شد كه اصلاح‌طلبان واقعا صاحب اكثريت كرسي‌هاي مجلس نيستند و براي فهم دقيق حقيقت اين مجلس، بايد حساب «ليست اميد» و «فراكسيون اميد» را جدا كنيم، با نگاهي معتدل، از آن به عنوان «مجلس اعتدال» صحبت شد. بعدتر، وقتي با تشكيل فراكسيون فراگير «ولايت» متشكل از حدود 50 تا 70 نماينده معتدل و كمي بيش از اين تعداد نماينده اصولگرا، علي لاريجاني همچون ادوار هشتم و نهم، كرسي رياست مجلس دهم را نيز تصاحب كرد و رياست اكثر كميسيون‌هاي تخصصي هم به نزديكان لاريجاني و ساير اصولگرايان رسيد، حقيقت اين مجلس آشكارتر شد كه هيچ فراكسيوني در اكثريت كامل نيست و ائلاف‌هاي پروژه‌اي مي‌تواند دست يك جريان را بالا ببرد. حقايقي كه البته آشكار شدنش چندان سهل‌الوصول نبود و دست‌كم يك‌سوم از عمر چهارساله اين دوره مجلس مصروف كشف آن شد.
دستوركاري براي يك سال «اميد»
با اين حال، خوب يا بد، اميد يا نااميد، آن‌چه قطعي است، اينكه هفته جاري، نخستين هفته كاري مجلس است و نمايندگان از روز يكشنبه اين هفته، پس از چند هفته تعطيلات نوروزي، نشست‌هاي تخصصي را در كميسيون‌ها و جلسات علني در صحن مجلس ازسرمي‌گيرند. در اين ميان فراكسيون اميد مجلس هم آنچنان كه عليرضا رحيمي عضو هيات رييسه اين فراكسيون در كانال تلگرامش خبر داد، صبح يكشنبه نخستين جلسه هيات رييسه در سال جديد را برگزار خواهد كرد تا اين هيات، نود و پنجمين جلسه خود را از زمان تشكيل فراكسيون برگزار كند. به گفته اين نماينده اصلاح‌طلب مردم تهران، مسائلي همچون پيگيري رفع حصر، موضوع فيلترينگ تلگرام و تلاطم و وضعيت نامساعد بازار ارز محور اصلي مباحث اعضاي هيات رييسه فراكسيون در اين جلسه خواهد بود. رحيمي، تقويت فعاليت‌هاي فراكسيون درجهت پاسخ به مطالبات مردم، مشاركت مستقيم و موثر همه اعضا در فعاليت‌هاي فراكسيوني، گزارش كميته‌هاي هفت‌‌‌‌گانه و كميته‌هاي داوري، تعامل فراكسيون و دولت، رويكرد رسانه‌‌‌اي فراكسيون و تقويت نقش فراكسيون در تعامل با شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان را اهم موضوعاتي اعلام كرد كه در دستور جلسه هيات رييسه فراكسيون قرار دارد.
البته باتوجه به آنكه جلسه صبح روز يكشنبه فراكسيون اميد، حدود يك ساعت پيش از آغاز جلسه علني در ساعت 8 صبح برگزار مي‌شود، بعيد است فرصت به بحث و بررسي تمامي اين سرفصل‌ها و موضوعات مهم برسد و باتوجه به خروجي جلسات اين فراكسيون در دو سال گذشته، مي‌توان اين‌طور برداشت كرد كه آن‌چه ازسوي رحيمي عنوان شده، نه صرفا دستوركار اين يك جلسه هيات رييسه فراكسيون اميد، بلكه احتمالا رئوس كلي و برنامه‌هاي اين فراكسيون در جلسات آتي خواهد بود.
قدرت «اميد» در ماجراي 3 استيضاح
اميدي‌ها كه 2 سال اخير، به‌مراتب بيش از اعضاي دو فراكسيون ديگر مجلس زير ذره‌بين منتقدان بودند، در اين مدت آهسته آهسته خود را در مجلس پيدا كردند و فارغ از توفيقات جسته و گريخته اين 2 سال، نقشي اساسي و موثر در جريان استيضاح 3 وزير در آخرين روزهاي اسفندماه 96 ايفا كردند تا «اميد» تنها فراكسيوني باشد كه با رويه متفاوت از آن محافظه‌كاري معمول، در هر 3 استيضاح رسماً اعلام موضع كرده و علاوه بر آن، در هر 3 فقره نيز نظرش را به كرسي نشاند تا پيروز ماجراي اين 3 استيضاح شود. آن هم در شرايطي كه دو، سه عضو اين فراكسيون همچون محمود صادقي و محمدعلي وكيلي، پايبند به تعهد تشكيلاتي و علقه فراكسيوني، از نظرات شخصي‌شان درمورد استيضاح وزرا گذشته و حاضر نشدند برخلاف نظر فراكسيون كه مخالف استيضاح هر 3 وزير در آن برهه زماني خاص بود، براي استيضاح وزرا تلاش كنند. جالب آنكه اصلاح‌طلبان مجلس كه پيش از اين، عمدتا به‌خاطر عدم تعلق تشكيلاتي اعضا به خواست فراكسيون يا ضعف در اعلام موضع صريح در بزنگاه‌هاي حساس صحن ازسوي طيفي كه بيراه نيست اگر آنان را «منتقدان هميشگي فراكسيون اميد» بناميم، مورد هجمه قرار مي‌گرفتند، اين‌بار به دلائلي يك‌سر متفاوت از هميشه مورد هجمه اين گروه قرار گرفتند، با اين استدلال انتقادي كه نماينده نبايد برخلاف نظرش اقدام كند.
انتقاد اميدي‌ها به «اميد»
همزمان ماجراي اين 3 استيضاح منجر به بروز اختلاف‌نظر ميان برخي اعضاي فراكسيون اميد نيز شد و در اين ميان وكيلي و صادقي باوجود آنكه در عمل مطابق نظر فراكسيون از نطق عليه وزرا خودداري كرده بودند، از بيان انتقادات‌شان عليه فراكسيون صرف‌نظر نكردند. وكيلي در اين رابطه به «اعتماد» گفت: پروتكلي در فراكسيون اميد تدوين شد كه براساس آن بايد استيضاح و تفحص به جمع‌بندي فراكسيون برسد اما اينكه زمان جمع‌بندي فراكسيون چه وقتي خواهد بود، تعيين نشده و همين مساله نيز نيازمند پروتكل است. اين عضو هيات رييسه مجلس همچنين در پاسخ به اين پرسش كه آيا ديگر فراكسيون‌ها چنين پروتكلي را رعايت مي‌كنند، گفته است: البته باقي فراكسيون‌ها هم در مواردي اعضاي خود را به نظرشان متعهد مي‌كنند اما انتقاد بنده اين است كه چرا روزي كه بايد عليه يك وزير سخنراني و از طرح استيضاحش دفاع كنم، من را از سخنراني منع مي‌كنيد. چرا اين نظر را يك هفته يا 10 روز قبل اعلام نكرديد؟
حال آنكه محمود صادقي ديگر نماينده عضو فراكسيون اميد نيز انتقاداتي مشابه را مطرح كرده و به «اعتماد» گفت كه باوجود اينكه خود را متعهد به پيروي از خواست فراكسيون مي‌دانم، معتقدم فراكسيون هم بايد نظرات اعضا را درنظر بگيرد. حال آنكه فراكسيون هيچگاه از بنده به عنوان متقاضي استيضاح يكي از وزرا نپرسيد كه مشكلت چيست و چرا خواستار استيضاحي!
فارغ از اين مسائل اما فراكسيون اميد در اين 2سال گذشته با چالش‌هاي بسياري روبرو بوده است. انتقاداتي كه گاهي نسبت به برخي رويكردهاي بيش از حد محافظه‌كارانه رييس و بعضي اعضاي اين فراكسيون مطرح مي‌شود تا ايرادهايي اساسي‌تر ازجمله اينكه چرا باوجود سپري شدن حدود نيمي از عمر اين دوره مجلس، هنوز حتي يك طرح اصلاح‌طلبانه با امضاي فراكسيون اميد به صحن نيامده است. حال آنكه همين چند روز پيش بود كه فرج‌الله رجبي، نماينده اصلاح‌طلب شيراز دريكي از روزهاي تعطيلات نوروزي، درباره اين رويكرد بيش از محافظه‌كارانه برخي اميدي‌ها هشدار جدي داد و به ايلنا گفت كه فراكسيون اميد بايد در سال سوم روحيه اصلاح‌طلبانه حقيقي خود را احيا كند و وعده داد پيگيري اين مساله را به عنوان يكي از اهداف خود در سال سوم مجلس تعيين كرده است. در اين ميان اما بعضي نمايندگان همچون حميده زرآبادي، نماينده قزوين درباره نوع دوم انتقادها و طرح مسائلي درمورد ضعف فراكسيون در تهيه طرح‌هاي اصلاح‌طلبانه، نظري متفاوت دارد و معتقد است در فضاي مجلس دهم به‌دليل اينكه هيچ طيف و فراكسيوني صاحب اكثريت مطلق نيست، پافشاري بر ارايه طرح‌هاي فراكسيوني نتيجه‌اي جز ايجاد حساسيت‌هاي بي‌مورد و متعاقبا شكست آن طرح‌ها ندارد و بر اين اساس، بهتر است با نگاهي تعاملي و نتيجه‌گرا گام برداشت.
سال بلوغ «اميد»
فراكسيون اميد حالا در حالي وارد سومين سال فعاليت خود مي‌شود كه دو سال نخست كه عمدتا به شناخت دروني ميان اعضاي فراكسيون و درادامه شناخت فضاي كار مجلس و ديگر نهادهاي حاكميتي صرف مي‌شود را پشت سرگذاشته و ازطرفي، تا سال چهارم كه عمدتا به‌دليل نزديك شدن به فضاي انتخابات، بيش از آنكه به امور زيربنايي و اساسي بينجامد، وقت بهره‌برداري و ارايه كارنامه اعمال است، فرصتي مقتضي دارد. يك سال تمام براي آنكه بارقه نور اميد صحن مجلس را روشن كند.