اگر از خوانندگان ثابت روزنامه باشيد مي دانيد كه از ماه‌هاي پاياني سال گذشته به‌صورت دنباله‌دار، خاطرات آيت‌الله هاشمي را در اين ستون چاپ كرده‌ايم و چاپ و انتشار قسمت‌هاي بعدي‌اش ادامه دارد. آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني در شماره قبلي، از خاطرات خود در مردادماه 42 تا فروردين 43 و فعاليت‌هاي تشكيلاتي و مخفي عليه رژيم شاه مي‌گويد. درشماره امروز ادامه اين بحث را مي‌خوانيم.
طومارهاي مفصل براي آزادي حضرت امام چگونه تهيه مي‌شد؟
طومارها، يعني خط دادن به جاها كه طومار تهيه كنند، بفرستند. البته يك خطي كه مي‌داديم ديگر خودش راه مي‌افتاد و ديگر از دست ما در مي‌رفت. به صور مختلف خود طلبه‌ها؛ طلبه‌هاي جوان بودند كه خالص‌ترين افراد و مطمئن‌ترين افراد و خوب هم كار مي‌كردند. اين قضيه كاپيتولاسيون كه راه افتاد يعني مساله شد و بعد امام مبارزه جديدي شروع كردند. من مامور شدم آمدم تهران از طرف امام، شايد دو سه نفر ايشان فرستاده باشند، من يكي از آن افراد بودم. آمدم تهران رفتم پيش آقاي بهبهاني آقاجعفر، پيغام امام را به او دادم گفتم ما اخبار پشت پرده اين را مي‌خواهيم. قوم و خويش اينها آقاي سجادي نامي گويا داماد آقاي بهبهاني بود يا سجاديان در مجلس شوراي ملي بود. او مذاكرات مجلس را متن مذاكرات و آن جزوه كنوانسيون ملل را داد به ما. من يكي دو روز ماندم آنجا آن را تهيه كردم. پيش توليت هم رفتم آن هم طرق ديگري داشت، چيزهاي ديگري داد كه مجموعه اخبار را پيش از اينكه امام اعلاميه بدهند اينها تهيه شد و آورديم خدمت ايشان و بعد هم ستادي تشكيل داديم براي اينكه اين مبارزه حول اين محور را اداره بكنيم كه خب، كار عمده‌اش اين بود كه امام دو سه كار شروع كردند، حرف مي‌زدند، نامه مي‌نوشتند به علما، به اطراف نامه مي‌نوشتند كه علما را با نامه آماده كنند. اعلاميه مي‌دادند و آن گروه ما هم قضايا را اداره مي‌كرد در همين جريانات.
در نشريه بعثت يا انتقام غير روحانيون هم كسي شركت داشت، آيا از هيات موتلفه نقشي داشتند؟
بله. نقش داشتند. هم نقش مالي داشتند هم توزيعي. يكي از سوالاتي كه از ما شده بود، بعدا كه البته اين را ما هيچ‌وقت قبول نكرديم تا آخر هم قبول نكرديم اينها را كه در اين جريان بوديم. روي همين مسائل بود كه چه كسي چاپ مي‌كرد، چه كسي پخش مي‌كرد اينها، گفتم ما چاپ مي‌كرديم، آقاي دعايي و... يك علي هم‌گيرنده‌اي مي‌نوشتند، يك كسي كه آنها مي‌دانستند مي‌آمدند مي‌گرفتند مي‌بردند. مالي آن هم چيزي نمي‌شد. يك نشريه سيصد چهارصد تومان شايد چهارصد، پونصد تومان مي‌شد هر شماره‌اي. وضع مالي‌مان، در مضيقه نبوديم هيچ‌وقت. هم از بيت امام هم از خودمان هم عموما اجازه داشتيم مي‌توانستيم پول بگيريم. هر وقت كم مي‌آورديم بهمان آنها پول مي‌دادند، چون آنها مي‌دانستند يعني مثل آقا مهدي عراقي كه حالا ايشان زندان بود بعد...
هنوز زندان نبود؟
ايشان بعدا كه در قضيه منصور رفت زندان. آن موقع ايشان مي‌دانست افرادي از اينها مي‌دانستند ما هم بيشتر با آقاي توكلي و با آقاي عراقي و آقاي بهادران و اينها چيز بوديم. آن گروه اول‌شان، ده نفر اول‌شان بيشتر با آنها...
در بعضي كتاب‌ها نوشتند كه هيات موتلفه در نشر اين انتقام نقش داشته يعني از جهت تهيه مقاله و اين مسائل؟
تهيه مقاله و در نشرش نقش داشت، پخش‌كردنش. مقالاتش را، چيزي نبود كه حالا قم نشود تهيه كرد. زياد براي انتقام نمي‌دانم الان يادم نيست كه مثلا آقاي مصباح مقالات را همه را خودش مي‌نوشت يا چه كسي مي‌نوشت. گاهي از ما چيزي مي‌گرفتند احتمال دارد كه همين طور كه شما مي‌گوييد باشد ولي در بعثت كه ما خودمان متصدي چاپش بوديم، من يادم نيست كه از آنها مقاله مي‌گرفتم ممكن بود خبري مي‌دادند، به ما سوژه‌اي مي‌دادند.
مطلبي كه در اينجا گفته مي‌شود، مي‌گويند بعثت از آنجا كه تلفيقي بود از روحانيون وارسته و روحانيون طرفدار شريعتمداري، انتقام براي اين به وجود آمد كه جدا كند مساله را؟
نه. آنجا دليلي كه آورديم همين بود كه يك نشريه ايدئولوژيك داشته باشد. خب، آن موقع كه مثلا آقاي حجتي و آقاي حجتي زندان مي‌رفت ديگر، ما- آقاي حجتي را- قطعنامه را داديم ايشان خواند. آقاي خسروشاهي هم تو كارها بود منتها اين طورنبود كه، آنها با آقاي شريعتمداري رفيق بودند ولي آنها جزو عناصري بودند كه مبارزه مي‌خواستند ديگر، كم‌كم سال‌هاي بعد يك مقدار محافظه‌كاري كردند و الا آن موقع كه داغ بودند من به نظرم نمي‌آيد كه اين دليل باشد.
مساله ديگر، در رابطه با خود هيات موتلفه است حالا هم چند بار اسمش آمد. اصولا تشكيل اين و تشكيل‌دهندگان اين و تاريخ تشكيل اين و آيا روحانيت و شخص امام در تشكيل اين هيات نقش داشتند و انديشه و انگيزه تشكيل هيات چه بود؟
خب، اين را حالا بهتر است از افرادي كه در اين كار بودند مثل آقاي عسگراولادي مثل آقاي بادامچيان، آقاي انواري كه بيشتر از من با اينها اوايل چيز داشت مطرح كنيد. من آنچه مي‌دانم اين بود كه اينها از وقتي كه قرار شد كه مثلا روحانيت متدينين وارد مبارزه بشوند اينها، هيات‌هايي بودند هيات‌هاي سينه‌زني اينها بودند. آمدند گفتند از اينها استفاده بشود، همين‌ها آمدند ائتلاف كردند. بعد خدمت امام گفتند و امام هم موافقت كردند كه تشكيلات باشد. يك پنج نفري را امام تعيين كرده بودند كه رابط باشند از روحانيون پنج نفر يا سه نفر...