تكنيك تبليغ در خدمت خشونت
از آغاز روي كار آمدن پديده داعش با اين موضوع مواجه بوديم كه آنها برخلاف گروه‌هاي تندروي مشابه ديگر، فقط بر شيوه‌هاي نظامي تمركز نداشتند؛ بخش مهمي از تمركز آنها بر فيلمسازي و تبليغات در فضاي مجازي بوده و از اين موضوع به عنوان سلاح جديد استفاده كردند. متفاوت بودن اين ويديوها از همان ابتدا، حتي براي مردم عادي هم قابل تشخيص بود. داعشي‌ها در اوج سادگي و در كمترين زمان و با كيفيت مناسب فيلم مستند اكشن مي‌ساختند؛ گويي سال‌ها براي اين موضوع تمرين كرده بودند. به اين ترتيب اين فرض كه داعشي‌ها يك مشت وحشي عقب‌افتاده جنگجو هستند، به اعتقاد من فرض غلطي است. استراتژي داعش با وجود اينكه از نظر ما محكوم و غيرانساني است، يك استراتژي فوق‌العاده هوشمندانه است. به نظر مي‌رسد كه آنها با آگاهي كامل از روان‌شناسي مخاطب، اين تصاوير خشن را منتشر مي‌كنند. پيامي كه در پس اين خشونت وجود دارد، اگر اسلام‌هراسي باشد كاملا منتقل مي‌شود و اگر پيام جذب گروهي از مسلمانان باشد كه در سرتاسر دنيا به خاطر تحقير مستمر از فرهنگ غرب حس سرخوردگي دارند، باز مي‌شود گفت كه تا اندازه قابل توجهي برانگيزاننده بوده و تا حدودي موفق عمل كرده‌اند، اما از روي تصاويري كه منتشر مي‌كنند مي‌شود اين احتمال را داد كه گروهي از تحصيلكرده‌هاي مدارس سينمايي و حرفه‌اي‌هاي سينما كه با تكنيك‌هاي تبليغات آشنا هستند مديريت بخش فيلمسازي و تبليغات را در گروه داعش در اختيار دارند. ما با ويديوهاي شفاف و با رزولوشن بالا مواجه هستيم كه از مدت زمان مناسبي براي ديده شدن در فضاي مجازي برخوردار هستند. مونتاژ و تصويربرداري در اين ويديوها كاملا حرفه‌اي است؛ كافي است كه با دقت به نحوه كات خوردن پلان‌ها در ويديويي كه اوايل كار، توسط داعش منتشر شده بود و در آن مهاجمين به صورت رندوم به آدم‌ها و خودروهاي درحال حركت در يك جاده تيراندازي مي‌كردند، توجه كنيم. ويديوهاي گروه داعش در موارد زيادي سناريوي از پيش طراحي شده داشتند و گاهي هم از جلوه‌هاي ويژه و گرافيك متحرك برخوردار بودند؛ اوج اين موضوع را مي‌شود در ويديويي كه به بريدن سر مسيحيان مصري اختصاص داشت، ببينيم. ۲۱مصري مسيحي با لباس نارنجي پشت به دريا نشانده شدند و بالاي سر هر نفر يك داعشي قوي‌هيكل با لباس و نقاب مشكي ايستاده. قاب تصوير در تمامي دوربين‌ها از تركيب‌بندي خوبي برخوردار است و ميزانسني كاملا طراحي شده ديده مي‌شود و البته از تجهيزات حركتي سينمايي مثل كرين استفاده شده كه بيننده احساس مي‌كند با يك سكانس پرابهت از يك فيلم سينمايي مواجه است. داعش تا چه ميزان آينده‌نگري دارد، اما به صورت كلي مي‌توانم بگويم كه گروه داعش در زمان حال، دو هدف كلي براي قراردادن اين تصاوير در شبكه‌هاي اجتماعي را دنبال كرده است. هدف آنها ارعاب، ايجاد ترس و وحشت در دل مردم شهرها يا سرزمين‌هايي است كه قصد اشغال آنها را دارند. آنها با انتشار اين ويديوها مردم شهرها را در معرض دو انتخاب قرار مي‌دهند: يا با داعش همراه شوند يا فرار را به قرار ترجيح دهند. روان‌شناسي توده‌ها در طول تاريخ مي‌گويد كه توده مردم، هرگز پشت سر گروهي كه مقتدر نباشد قرار نمي‌گيرند. وقتي مردم احساس كنند كه گروهي كه مي‌خواهند از او حمايت كنند مقتدر هستند احتمال اينكه پشت آن گروه بايستند، بالا مي‌رود و بعد از رفتن پشت آن گروه، با بهانه‌هاي مختلف حقانيت خود را توجيه مي‌كنند، حتي اگر بدترين جنايت‌ها را انجام داده باشند. بعد از به وجود آمدن پديده داعش و به خصوص بعد از انتشار تصاوير خشن مورد بحث، واكنش ديگري هم ديده شد. بسياري از مسلمانان مدني و خشونت‌پرهيز در سراسر دنيا احساس كردند كه بايد واكنشي به اين پديده نشان دهند و رفتار تندروهاي داعشي را محكوم كردند. اين اميد مي‌رود كه در آينده شاهد يك واكنش جدي‌تر، قوي‌تر و موثرتر توسط مسلمان‌ها باشيم كه اگر اين اتفاق بيفتد مثل آفتاب سوزاني كه برف را آب مي‌كند، مي‌تواند پديده داعش را از بين ببرد. ٭تدوين‌گر و مستندساز