روحاني با معرفي «محمد فرهادي» براي وزارت علوم هواداران و مخالفانش را راضي كرد
پايان بهانهها با گزينه پنجم
او گفته «وزير پيشنهادي علوم بايد به اين موضوع اشاره كند كه موضعش نسبت به آن روزها چيست؛ مجلس نگرانيهايي نسبت به ورود تندروهاي اصلاحطلب به وزارت علوم دارد، همان حلقههاي پشت پردهيي كه اين وزارتخانه را مديريت ميكردند و حتي حاضر شدند آقاي فرجيدانا را قرباني كنند تا اين حلقهها حفظ شوند، ايشان نسبت به اين حلقههاي تندرو اصلاحطلب بايد تكليف خود را روشن كند. » تنها ساعتي بعد از سخنان الياس نادران، خبرگزاري دانشجو متن نامه مد نظر اين نماينده منتقد دولت را روي خروجي خود منتشر كرد و فرهادي را به اتفاقات سال 88 ربط داد. ارتباطي كه اصرار برخي نمايندگان بر آن تا حالا باعث شده كه چهار گزينه دولت از مجلس براي وزارت علوم دست خالي برگردند. مهمتر از سخنان نادران درباره معرفي فرهادي به مجلس، اظهارات ديشب غلامعلي حدادعادل است. جايي كه او گفته «پاسخ دادن درباره نگرش كنوني نمايندگان مجلس به محمد فرهادي وزير پيشنهادي زود است، اما شاهد بوديم كه امروز در زمان اعلام وصول نامه معر في، نمايندگان ديگر واژه «دو دو» نگفتند.» مقايسه اين سخنان با موضعگيريهاي قاطع حدادعادل در مخالفت با گزينههاي قبلي رييسجمهوري براي وزارت علوم ميتواند نشانگر اين باشد كه هنوز طيفهاي منتقد دولت اميدهايي براي پيمودن مسير سه ماه اخير را دارند. عليالخصوص اينكه حدادعادل درباره احتمال رايآوري فرهادي گفته كه «قطعا من قدرت غيبگويي بعضي از نمايندگان را ندارم، از اينرو بايد در اين رابطه صبر كنيم.» در همين حال و در شرايطي كه ديروز موافقت اكثريت نمايندگان با گزينه دولت مشهود بود و خيليها او را پيشاپيش وزير علوم بعدي ميدانستند، رييس فراكسيون اصولگرايان مجلس براي رسيدن به يك جمعبندي مثبت با او تنها به يك ابراز «اميدواري» بسنده كرده است. اين در حالي است كه حتي امير حسين قاضيزاده، سخنگوي جبهه پايداري هم اذعان كرده «به نظر من در روند بررسي صلاحيت وزير پيشنهادي در هفته آينده مشكلي وجود ندارد.» حتي پيشبيني روحالله حسينيان هم اين است كه «به احتمال زياد وزير پيشنهادي راي ميآورد.»
اميدواري مخالفان براي گزينه پنجم
نادران «كسب راي خوب» از بهارستان توسط محمد فرهادي را منوط به «موضع وزير پيشنهادي علوم در قبال فتنه و نحوه اداره اين وزارتخانه» كرده و گفته: «اميدواريم وزير پيشنهادي علوم، تحقيقات و فناوري در صورت كسب رأي اعتماد نمايندگان مجلس طوري رفتار كند كه تجربه آقاي فرجيدانا در قبال ايشان تكرار نشود. » اميدواري اين نماينده منتقد دولت پيام واضحي هم دارد كه روي ديگر سخن اوست. پيامي مبني بر اينكه طيف همسو با نادران حتي در صورت راي آوردن محمد فرهادي هم از موضعگيري و اقدامات خود در قبال وزارت علوم كوتاه نخواهند آمد. با اين حال قاسم جعفري، سخنگوي كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس كه پاي ثابت مخالفت با گزينههاي دولت بود به خبرگزاري فارس گفته كه «فضاي اوليه نسبت به گزينه پيشنهادي براي وزارت علوم خوب بود و واكنش نمايندگان نسبت به گزينه معرفيشده جديد در مقايسه با گزينههاي قبل واكنش مثبتتري بود. » وي تاكيد كرده «نمايندگان وظيفه دارند از روشهاي علمي و منطقي در حوزههاي شخصيتي، سوابق علمي و اجتماعي و توانمنديها بررسيهاي لازم را براي وزير پيشنهادي علوم، انجام دهيم. » وظيفهيي كه حتي خود قاسم جعفري هم در نطقهاي مخالفتش در جلسات استيضاح فرجيدانا و بررسي صلاحيت دانش آشتياني اصلا آن را مد نظر نداشت و مدام از مسائل سياسي براي مخالفتش بهانه آورد. شايد همين رويكرد نشاني از اين باشد كه منتقدان دولت برابر گزينه جديد مثل قبل فضايي مناسب براي مانور دادن روي مسائل سياسي در اختيار ندارند؛ فضايي كه اظهارنظر الياس نادران نشان ميدهد كه رقباي سياسي دولت با وجود واكنش به مرتب مثبتتر خود، همچنان مترصد به دست آوردن آن هم هستند و چندان هم بيعلاقه نيستند كه آن را به دست بياورند.
بازگشت فراكسيون رهروان به موضع واحد
نكته اساسي در ميان معدود اظهارنظرهاي ديروز درباره معرفي فرهادي اين بود كه فراكسيون رهروان نسبت به اين گزينه جديد موضعي مثبت گرفته است. با اين وضعيت امكان دارد اينبار رهروانيها بتوانند بر سر وزير پيشنهادي به توافق برسند و با موضع حمايت از او وارد جلسه بررسي صلاحيتش شوند. چه آنكه صفر نعيمي، سخنگوي اين فراكسيون هم به خبرگزاري فارس گفته كه «بعيد ميدانم موضع فراكسيون رهروان درباره فرهادي منفي باشد. » بهروز نعمتي، سخنگوي هيات رييسه نيز به خبرگزاري ايسنا گفته كه «خوشبختانه با توجه به جو مساعد مجلس و عملكرد مثبت دكتر فرهادي در مقاطع مختلف مسووليت، به نظر ميرسد براي راي اعتماد گرفتن از نمايندگان راه سختي را در پيش نداشته باشد. » او ادامه داده «دكتر فرهادي كسي نيست كه از معاونين مشكلدار استفاده كند و در دورههاي مسووليت خود چه در وزارت و چه در هلال احمر عملكرد مثبت و قابل دفاعي داشته است. اين سوابق به ايشان كمك ميكند، ضمن اينكه در جلسات آينده رهروان نيز اعضاي اين فراكسيون در مورد ايشان نظرات خود را اعلام ميكنند و فكر ميكنم حمايت خوبي از ايشان صورت گيرد.» اما مهمتر از اينها موضع طيف منتقد دولت در فراكسيون رهروان است كه امكان رايآوري فرهادي را در جلسهيي كه روز چهارشنبه هفته آينده برگزار خواهد شد، افزايش داده است. از جمله موسي غضنفرآبادي كه از مخالفان اصلي فرجيدانا، نيلي احمديآبادي و نهايتا دانشآشتياني در ماههاي اخير بود. او حالا درباره گزينه جديد به خبرگزاري ايرنا اينگونه گفته است: «سوابقي كه از دكتر فرهادي وجود دارد فكر ميكنم آدم آرامي است و اگر حاشيهيي نباشد مشكلي براي راي آوردن نخواهند داشت. هر چند سن دكتر فرهادي بالا رفته و انتظار ميرفت فرد جوانتري در اين سمت قرار گيرد اما در مجموع نظر مجلس مثبت است و فكر ميكنم مسائلي كه درباره معرفي وزير علوم به وجود آمده، با انتخاب ايشان تمام شود. » اين سخنان را كسي به زبان آورده كه در جلسه استيضاح فرجي دانا و جلسه بررسي صلاحيت نيلي احمدآبادي به عنوان مخالف وزير و گزينه دولت نطق كرده بود و از طراحان اصلي استيضاح فرجيدانا به شمار ميرفت. موسي غضنفرآبادي از چهرههاي محوري همان جمعي است كه فراكسيون رهروان را بر سر وزارت علوم دچار شكاف كردند و همين شكاف مانع موضعگيري اين فراكسيون در سه ماه گذشته شد. با سخنان ديروز غضنفرآبادي به نظر ميرسد كه بايد منتظر حمايت فراكسيون رهروان از پنجمين گزينه روحاني بود.
فراكسيون اصولگرايان در فكر شاخصهاي علمي
اما در فراكسيون اصولگرايان هم اوضاع فرهادي تنها ساعاتي پس از معرفي به مجلس چندان بد نيست. هر چند چهرههاي محوري اين مجموعه پارلماني منتقد دولت هنوز در اين رابطه لب به سخن نگشودهاند اما در اين ميان صداي موافقت برخي ديگر از اعضاي بدنه اين فراكسيون ميتواند خيال دولت را براي چهارشنبه هفته آينده قدري راحت كند. از جمله سخنان ابراهيم كارخانهيي كه درباره وضعيت فرهادي گفته «فضاي مناسبي در مجلس نسبت به ايشان (فرهادي) وجود دارد و حتما راي ميآورد. » وي در گفتوگو با ايرنا ميافزايد كه انتظار مجلس اين است كه توسعه علم و فناوري را آقاي فرهادي در دستور كار قرار دهد و از مديراني استفاده كند كه دغدغه آنان علم و فناوري و نه مسائل سياسي و جناحي باشد. اين نماينده طوري سخن گفته كه گويا گزينه دولت همين الان راي آورده و سكان هدايت وزارت علوم را در دست گرفته؛ كارخانهيي تاكيد دارد «فرهادي بايد بتواند به جايگاه و رشد علمي كشور كه 13 برابر ميانگين جهاني است شتاب بيشتري بدهد و شاهد باشيم دانشگاه نيروي محرك توسعه ايران اسلامي شود. » اين نخستين بار است كه منتقدان دولت در برابر گزينههاي وزارت علوم از مسائل فني دانشگاه به جاي مسائل سياسي سخن ميگويند و بحث «كارآيي» و «مديريت» را پيش ميكشند. هم سخنان قاسم جعفري و هم ابراهيم كارخانهيي بدون اشاره به اتفاقات سال 88 بيان شده است و اهميت آن در آن است كه همين نمايندگان در ماههاي اخير به جز قرار گرفتن در محور مخالفت با وزراي پيشنهادي علوم از پايههاي اصلي مخالفت با دولت در صحنههايي چون برگزاري همايشهاي «دلواپسان» بودهاند.
شرط و شروط مخالفان در موضع موافق
با همه اين اظهاراتي كه مثبت به نظر ميرسند، نگراني درباره وضعيت فرهادي باز هم به همان شرط و شروطي برميگردد كه در سخنان الياس نادران نهفته بود. اينكه آيا طيف منتقدان ميتوانند بر روي اين شروط به توافق برسند يا نه؟ پيشتر جبهه منتقدان دولت يكپارچهتر به نظر ميرسيد و حرفهاي آنها درباره گزينهها يكدست بود. حالا اما اين تنها الياس نادران است كه به اين موارد اشاره ميكند و سخنان چهرههايي چون كارخانهيي و غضنفرآبادي نشان ميدهد كه آن همگرايي و نظر واحد حتي درباره اين شروط نه چندان جدي هم وجود ندارد. همگرايي كه بدون شك در روزهاي آينده براي آن تلاش خواهد شد ولي اين در شرايطي است كه حالا دولتيها با معرفي پيشبيني نشده محمد فرهادي چند قدمي از منتقدان جلو افتادهاند و ابتكار عمل را به دست گرفتهاند.
شايد از همين رو است كه اكنون برخي مخالفان دولت به روزهاي بعد از وزارت فرهادي ميانديشند و براي آن ايام هشدار ميدهند، از جمله روحالله حسينيان كه گفته است: «وزير پيشنهادي بايد مراقب باشد افرادي را كه حساسيت مجلس را تحت تاثير قرار ميدهند و در فتنه نقش داشتند ازخود دور كند و اين موضوع به نوعي اخطار و اتمام حجت است، زيرا علاقهمند نيستيم كه باز جريان آقاي فرجي دانا در مجلس پيش آيد.» يا الياس نادران كه ابراز اميدواري كرده بود، تجربه فرجيدانا در مورد فرهادي تكرار نشود.