در مذمت پوپوليزم سلبريتي !
چنين اقداماتي مي‌تواند حتي در بلندمدت به كاهش اعتبار اعضاي تاثيرگذار جامعه از جمله هنرمندان، ورزشكاران و ديگر سلبريتي‌هاي معروف منجر شده و زمينه هدررفت سرمايه‌هاي اجتماعي و در نهايت موجبات انشقاق اجتماعي در كشور را فراهم كند. به بياني ديگر، ايجاد گسست ميان توده‌هاي مردم با برخي فعالان موثر جامعه و حتي منتقدين و روشنفكران معتبر مي‌تواند نتايج نامطلوبي را به همراه داشته باشد كه از جمله مهم‌ترين آن، ايجاد حس بي‌اعتمادي و بي‌تفاوتي در شهروندان و به ويژه جوانان خواهد بود. متاسفانه آنچه امروز مشاهده مي‌شود، به نوعي نشان مي‌دهد كه تعدادي از مشاهير جامعه به دلايل مختلفي در دام سطحي نگري و در گير و‌دار نزاع‌هاي بي‌نتيجه و بدفرجام گرفتار شده‌اند ! موضوعي كه علاوه بر زوال سرمايه‌هاي اجتماعي، مي‌تواند به فرصت‌سوزي در استفاده موثر از ظرفيت‌ها و منابع اجتماعي و سياسي منجر شود. البته بايد توجه داشت كه امروز بيش از هر زمان ديگري در تاريخ معاصر ايران، ظرفيت انتقادي جامعه گسترده و عميق شده است اما بايد به اين نكته نيز توجه كرد كه همواره اين خطر وجود دارد كه به‌واسطه عملكرد اشتباه برخي موثران جامعه، بخش‌هايي از جمعيت توده‌ها به حاشيه فضاي انتقادي جامعه كوچ كرده و زمينه افزايش بي‌تفاوتي در ميان جوانان را نيز به وجود آورد! حال، آنچه در اين ميان حائز اهميت است، لزوم ايجاد بستري از همسويي ميان جامعه سلبريتي‌ها با نخبگان، روشنفكران و جريانات انتقادي اثرگذار در جامعه است. به بياني ديگر سلبريتي‌ها زماني قابليت اثرگذاري سياسي و فرهنگي بر اقشار مختلف جامعه ايران را خواهند داشت كه در امتداد خط فكري روشنفكران و اصلاح‌طلبان جامعه به كنشگري خلاق، هدفمند و اصلاحي مورد نياز بپردازند. اين نوع از كنشگري علاوه بر آنكه فرصت آگاهي بخشي و اصلاح نظام اجتماعي را به دست خواهد داد، در نهايت مي‌تواند به بازسازي سرمايه‌هاي اجتماعي و در نهايت به انجام اصلاحات كاربردي در جامعه مدني نيز كمك شاياني كند. اكنون بزرگ‌ترين نقد ممكن به عملكرد برخي سلبريتي‌هاي جامعه، گرايش خواسته يا ناخواسته ايشان به پوپوليزم است. موضوعي كه مي‌تواند حتي در ميان‌مدت زمينه‌ساز بسياري از بحران‌هاي فرهنگي و اجتماعي شود. در واقع كارويژه اينگونه افراد در جامعه بايد به آمادگي و حضور فعال و موثر در مراحل گذار و تحول نظام فكري شهروندان خلاصه شود. چراكه پوپوليزم آفتي است كه مي‌تواند در بازه زماني كوتاهي همه دستاوردهاي مربوط به اصلاحات اجتماعي را از ميان ببرد. اسارت سلبريتي‌ها در دام پوپوليزم و سطحي‌نگري علاوه بر كاهش ميزان اثربخشي ايشان، به افزايش نزاع و درگيري بي‌فرجام در جامعه نيز منجر مي‌شود. مساله‌اي كه مي‌تواند در موارد متعددي نيز به دست جناح مقابل بهانه‌هاي گوناگون داده و زمينه برخورد با فعالان سياسي را نيز افزايش دهد. در ادامه ضروري است كه در اين يادداشت توضيحاتي تكميلي در باب معناشناسي و كاركردشناسي سلبريتي‌ها در فضاي مجازي ارايه كرد. از منظر اجتماعي مي‌توان مهم‌ترين كاركرد اجتماعي، فرهنگي و سياسي اين بخش از جامعه را به فعاليت موثر در حوزه اصلاحات اجتماعي و گسترش فضاي انتقادي و اطلاع‌رساني در جامعه مربوط كرد. اين افراد مي‌توانند در قالب ارايه توليدات هدفمند فرهنگي و اجتماعي (مطابق با حوزه كاري خويش) به كنشگري موثر انتقادي پرداخته و به اصلاح و سامان وضعيت موجود در كشور ياري رسانند. آنچه در اين ميان مهم است، فاصله‌گيري سلبريتي‌ها از احساسات مقطعي و اقداماتي است كه مي‌تواند بدون شك به كاهش جدي ميزان اثربخشي ايشان بر جامعه جوانان بينجامد. حقيقت ماجرا اينجاست كه سلبريتي‌ها علاوه بر همه انتقاداتي كه اين‌روزها متوجه عملكرد ايشان است، اما از جمله معدود منابع اثربخش باقيمانده در فضاي مجازي و رئال جامعه‌اند كه قطعا در صورت مشاركت بهينه در پروژه اصلاحي جامعه مي‌توانند نقش تعيين‌كننده‌اي در ايجاد تسريع در گذار به سطح بالايي از توسعه‌يافتگي فرهنگي، اجتماعي و سياسي داشته باشند. از اين‌رو بسياري از روشنفكران و اصلاح‌طلبان بر اين باورند كه فرصت مذكور هيچگاه نبايد تبديل به تهديد شود. چراكه كاهش اثربخشي در ظرفيت انتقادي سلبريتي‌ها امكان افزايش تقابل سياسي ميان گروه‌هاي مختلف اجتماعي را به وجود آورده و تضاد فرهنگي را نيز گسترش خواهد داد! در پايان بايد افزود كه جاي بسي خوشحالي است كه سلبريتي‌ها و مشاهير مورد اقبال جامعه به موضوعات اجتماعي و فرهنگي شهروندان ورود پيدا كرده‌اند اما همان‌طور كه قبلا بيان شد، آنچه ضروري است، لزوم خروج ايشان از فضاي عملكرد پوپوليستي و پيوستن ايشان به مشاركت در حوزه‌هاي انتقادي اما در امتداد گفتمان اصلاحي جامعه است. ذكر اين نكته نيز مهم است كه سلبريتي‌ها بايد به اين مساله توجه داشته باشند كه ايشان گروهي خودمرجع نيستند. از اين رو اثرگذاري اجتماعي و سياسي ايشان زماني امكان‌پذير خواهد بود كه در خط روشنفكري اصيل و حقيقي جامعه فعاليت داشته باشند، در غير اين‌صورت خطر گسترش پوپوليزم و اخلال در مسير تحول در جامعه همچنان وجود خواهد داشت.