آموزش رسمي زبان محلي پيش‌نياز مهم مطبوعات محلي
بهروز قزلباش
چاپ مطبوعات محلي به زبان محلي پيش‌نيازهايي دارد كه در ايران ما فاقد آنها هستيم. اگر قرار بر اين باشد كه روزنامه‌اي به زبان لري، كردي، تركي يا بلوچي منتشر شود، مستلزم اين است كه مردمي كه با اين زبان‌ها صحبت مي‌كنند، بتوانند به زبان مادري خود بنويسند و آن را بخوانند. اما از آنجا كه در آموزش‌هاي رسمي در دوره ابتدايي با وجود تاكيد قانون اساسي، آموزش زبان مادري به دانش‌آموزان مناطق مختلف كشور ارايه نمي‌شود و در مقاطع بالاتر مثل دبيرستان و دانشگاه اين آموزش‌ها وجود ندارد، بسياري از مردم كه گويش محلي دارند، توانايي خواندن و نوشتن به همان زبان را ندارند يا تعداد كساني كه مي‌توانند اين زبان‌ها را بخوانند و بنويسند، بسيار كم است. در ايران فقدان اين پيش‌نياز پراهميت باعث مي‌شود كه دست‌اندركاران مطبوعات در مناطقي كه مردم به زبان‌هاي خاص صحبت مي‌كنند، در بهترين حالت صفحاتي از نشريات خود را به انتشار مطالبي به زبان محلي اختصاص دهند و معمولا علاقه‌مندي‌هاي فرهنگي و آداب و سنن و مسائل فرهنگي و عمومي را در اين صفحات پوشش دهند و به همين مقدار بسنده مي‌كنند و شايد بتوان گفت اين مقدار از كار هم تا حدودي نيازهاي مردم را تامين مي‌كند.
محلي و تخصصي بودن مطبوعات دو مسير موفقي هستند كه مطبوعات جهان طي كرده‌اند. عناوين مطبوعات عمومي محدود اما فراگير هستند و تعداد آنها بسيار كم. در حالي كه مطبوعات محلي از نظر تعداد بسيار زياد هستند و به طور هدفمند حركت مي‌كنند. اگر مطبوعات در ايران به دنبال راهي براي احياي كاركردهاي اجتماعي و وظايف رسانه‌اي خود مثل آگاهي بخشي است، چاره‌اي جز اين ندارد كه به مطبوعات و رسانه‌هاي محلي روي بياورد. در اغلب استان‌ها مجلات و روزنامه‌هايي منتشر مي‌شوند، اما به دليل اينكه مخاطبان آنها عادت به خواندن و نوشتن به زبان محلي ندارند، اين نشريات به زبان رسمي كشور منتشر مي‌شوند. هرچند به دليل اينكه از نظر كيفي يا محتوايي نسبت به نشرياتي كه در مركز منتشر مي‌شوند، ضعف دارند و به عنوان نشريات پيراموني محسوب مي‌شوند، مخاطبان مطبوعات در اين مناطق ترجيح مي‌دهند از رسانه‌هاي سراسري استفاده كنند. اگر وزارت ارشاد به اين فكر كند كه ظرفيت تكنيكي و علمي و قدرت رسانه‌اي مطبوعات را در خدمت پيشرفت و آباداني و موفقيت كشور به كار گيرد، بايد فكري اساسي در اين زمينه كند. در غير اين صورت اگر راه همين باشد كه امروز با آن روبه‌روييم، تلاش‌ها نوعي آب در هاون كوبيدن است.