از سكوت دولت ترامپ تا اعتراض نيكي هيلي
رضا شريفي
نيكي هيلي نماينده امريكا در سازمان ملل در واپسين هفته‌هاي حضور در اين جايگاه ديگر به پر سر و صدايي قبل نيست اما همچنان موضع‌گيري‌هايي مي‌كند كه مي‌تواند جرقه سوال‌هايي اساسي در محافل سياسي بين‌المللي شود. به عنوان مثال، خانم هيلي در موضع‌گيري درباره تنش جديد ميان اوكراين و روسيه گفت: «برخورد روسيه راه و روش رفتاري مناسب، براي يك ملت متمدن و قانونمدار نيست.»؛ «مسدود كردن عبور و مرور قانوني اوكراين از تنگه كرچ، تعدي به قوانين بين‌المللي محسوب مي‌شود و عملي متكبرانه است كه جامعه بين‌المللي بايد آن را محكوم كرده و هيچ‌گاه نپذيرد.» اشاره نيكي هيلي به درگيري بين روسيه و اوكراين است. برخوردي در درياي «آزوف» نزديك سواحل شبه جزيره كريمه كه منجر به توقيف سه كشتي اوكرايني به وسيله كشتي‌هاي نظامي روسيه در نزديكي تنگه كرچ شد. اين تنگه طبق پيماني منعقد شده در سال 2003، بين دو كشور روسيه و اوكراين تقسيم شده است.
به گزارش وب‌سايت تحليلي آتلانتيك، نيكي هيلي دوشنبه اين هفته در انتقادي تند و تيز، روسيه را به دليل توقيف سه كشتي اوكرايني در نزديكي سواحل شبه جزيره كريمه هدف قرار داد و با اين عمل، موضع هميشگي خود را به عنوان سرسخت‌ترين عضو كابينه ترامپ در برابر روسيه و تنها منتقد صريح كرملين در بين دولتمردان امروز امريكا به نمايش گذاشت.
نيكي هيلي در پايان سال ميلادي جاري مسووليت خود را به عنوان نماينده ايالات متحده در سازمان ملل ترك مي‌كند، اما سوال اين است كه آيا جانشين آينده او در اين سمت مهم، رويكرد مشابهي در برابر اعمال و رفتار روسيه در پيش خواهد گرفت؟ نيكي هيلي كه امروز اينچنين به علت مناقشه روسيه و اوكراين بر روسيه پوتين مي‌تازد، در گذشته نيز سابقه برخورد با نماينده روسيه را به علت حمايت آنها از بشار اسد، رييس‌جمهور سوريه داشته و البته در موارد ديگري نيز به خاطر دخالت روسيه در درگيري‌هاي شرق اوكراين، اعتراض‌ها و انتقادهايي را به اين كشور وارد دانسته است. به عنوان مثال، زماني كه نيكي هيلي در بحث جنگ سوريه، روسيه را چند بار «رژيم روسيه» خطاب كرد، نماينده روسيه در شوراي امنيت به او صراحتا گفت كه اگر عبارت «رژيم روسيه» را يك بار ديگر تكرار كند، جلسه را تعطيل خواهد كرد!
به گزارش وب‌سايت تحليلي آتلانتيك، ترك كرسي ايالات متحده در سازمان ملل توسط نيكي هيلي، به احتمال زياد خلأيي در درون اين سازمان در مواجهه با روسيه پديد مي‌آورد. روسيه امروز بيش از هر زمان ديگري سرسختانه‌تر در مقابل منافع غرب قد علم كرده است.
نيكي هيلي به عنوان فرماندار سابق كاروليناي جنوبي، زماني كه توسط رييس‌جمهور ترامپ به عنوان نامزد اصلي پست نمايندگي امريكا در سازمان ملل متحده معرفي شد، كمتر مورد توجه و حسن نظر قرار گرفت؛ اگرچه او پس از تصدي اين مقام به سرعت تحسين كارشناسان و مسوولان سياست خارجي ايالات متحده را برانگيخت و توجه آنها را به خود جلب كرد. اين جلب نظر بيشتر به دليل برخورد قاطع نيكي هيلي با روسيه و حمايت‌هاي آشكار او از متحدان امريكا صورت گرفت.
به گزارش آتلانتيك، كاخ سفيد و وزارت امور خارجه ايالات متحده تقريبا در مورد حوادث اين هفته در درياي آزوف سكوت كرده‌اند و اين در حالي است كه نيكي هيلي، نماينده امريكا در سازمان ملل واكنشي تند و تيز و مقتدرانه داشت . موضع‌گيري هيلي در اين باره در حالي صورت گرفت كه او اصولا به عنوان نماينده كشورش در سازمان ملل متحد بايد بيانگر نظرات رسمي ايالات متحده در اين سازمان باشد. اگرچه اين دوگانگي در رويكرد و اعلام مواضع عمومي، در مجموعه دولت ترامپ بي‌سابقه نيست.
به گزارش پولتيكو، در ماه اكتبر امسال نيكي هيلي با اعتراض تلويحي به سخنان بحث برانگيز دونالد ترامپ گفته بود كه رقباي سياسي آنها در ايالات متحده (دموكرات‌ها) شيطان نيستند، اظهارنظري كه در تعارض با گفته‌هاي صريح رييس‌جمهور امريكا بيان شد. اين يكي از موارد مشهوري است كه نيكي هيلي در يك مجلس بزرگداشت، مقابل رييس‌جمهوري ايالات متحده اعلام موضع مي‌كند. با توجه به اين اعلام مواضع صريح رسمي و غير رسمي، در تعارض با نظرات ترامپ و حتي فراتر از آن در تعارض با بخش قابل توجهي از دولت امريكا و با نظر به تصميم ناگهاني نيكي هيلي براي ترك مسووليت نمايندگي امريكا در سازمان ملل، مي‌توان به وجود اختلافات تئوريك و احتمالا عملي بين او و رييس‌جمهوري امريكا در پشت پرده دولت اين كشور پي برد. اختلافاتي كه از زاويه سياستمداران تحصيلكرده و صاحب‌نظران اين كشور بيشتر مبين كم‌مايگي نظرات ترامپ خصوصا در مواجهه با سياست خارجي است.
به گزارش آتلانتيك، از ژانويه 2017 كه ترامپ رسما مسووليت رياست‌جمهوري امريكا را به عهده گرفته موارد متعددي از چند صدايي در حوزه سياست خارجي ايالات متحده مشاهده شده است. براي نمونه گفته‌هاي مايك پمپئو، وزير امور خارجه امريكا و يا سلف وي ركس تيلرسون و همچنين شخصيت‌هاي ديگري مثل جيمز متيس، وزير دفاع ايالات متحده، بارها توسط رييس‌جمهور ترامپ نقض شده است كه البته اين اتفاق عمدتا در توييتر رخ مي‌دهد و متحدان امريكا را در شگفتي و سردرگمي فرو برده است. تاكنون اين مواضع متفاوت و بعضا متناقض، در مواجهه با كشورهايي چون كره شمالي، ايران، قطر و البته بيش از همه روسيه نمود عمومي پيدا كرده است.