به حقوق ما احترام بگذاريد
سهيل معيني
صحنه ورود يك فرد سالمند به اتوبوس يا مترو در شرايطي كه جايي براي نشستن نيست و عدم برخاستن جواناني كه نشسته‌اند و جاي‌شان را به فردي كه حكم پدر يا مادرشان را دارند، چه حسي را در انسان ايجاد مي‌كند؟! ريختن نفت يا هر سوخت ديگري به پاي درختان، پرتاب سنگ يا لگد زدن به سگ يا گربه‌اي در كوچه و خيابان‌ها، عدم پاسخ صبورانه به پرسش‌هاي مكرر كودك‌مان يا داد زدن سر آنها به هنگام بازي و قيل و قال‌هاي كودكانه و عدم رعايت نوبت در صف‌ها، چه احساسي به ما مي‌دهد؟ بله؛ همه اينها ناخوشايند است و همه اينها جلوه‌هايي از عدم احترام به حقوق انسان‌ها يا موجودات زنده است. در جهان افراد معلول هم عدم رعايت ضوابط دسترس‌پذيري محيطي هنگامي كه ساختمان عمومي طراحي يا ساخته مي‌شود، عدم امكان شنيدن توصيف تصاوير يك فيلم براي مخاطبي نابينا، عدم حضور مترجم زبان اشاره سر كلاس دانشگاه و مدرسه براي افرادي كه نمي‌شنوند، شبيه همين صحنه‌هايي است كه نمونه آوردم و مطمئن هستم كه توجه شهروندان را جلب مي‌كند و ديدن‌شان در زندگي روزمره شهري سخت است.
همه نشانه‌ها، حرفي مهم دارند. اين نشانه‌ها از اين پديده فاجعه بار فرهنگي مي‌گويند. اينكه ما ياد نگرفتيم به حقوق ديگران فكر كنيم و اين حقوق را رعايت كنيم. در يك كلام به ديگران به محيط زيست‌مان و به موجودات زنده از گياه و حيوان گرفته به عنوان داشته‌ها و ميراث زيستي جهاني كه محل زندگي ما است، احترام بگذاريد. عدم تحقق نيازها و حقوق افراد معلول، سالمند و هر انساني به طور دائم يا موقت دچار ناتواني و كم‌تواني شده است، در اساس ناشي از نبود قانون يا كمبود
بودجه نيست.
آنچه اين حقوق را بي‌پاسخ مي‌گذارد عدم احترام به ارزش‌هاي پايدار جوامع توسط شهروندان آموزش نديده آن جامعه است. توسعه پايدار به معناي رشد اقتصادي مبتني بر رعايت نيازها و منافع همه انسان‌ها و فراتر از انسان، محيط زيست است. تحقق اين توسعه مبتني بر احترامي است كه بايد از همان سنين كودكي آموخت و ياد گرفت كه يعني احترام به بزرگ‌تر احترام به همسالان با همه تفاوت‌ها؛ چه چاق چه لاغر چه دختر و چه پسر و چه معلول.
آموختن اين حقوق و احترام را از همان سنين كودكي آموزش دهيم كه گياهان هم حقوقي دارند و آموزش اينكه حيوانات شايسته مهرباني و بخشي از ميراث زيستي ما هستند، آموزش رعايت قوانين، آموزش عدم توليد و پخش زباله در محيط، ريشه همان فرهنگي است كه شهروندان يك جامعه در بزرگسالي آن را آموخته‌اند و با رعايت احترام هركس و هر چيز كه شايسته احترام است امكان مي‌دهد زندگي را براي خود و همه انسان‌هاي ديگر زيبا و شايسته زندگي كردن و
عمر طولاني كنيم.
نمي‌توان انتظار تحقق حقوق شهروندان معلول را داشت اما در آن جامعه گذاشتن احترام به حقوق ديگران تمرين نشده و آموزش داده نشده باشد، به دنبال تحقق اين رويا باشيم. واقعا جامعه ما با اين امر خطير چه نسبت و فاصله‌اي دارد؟ اين نسبت و فاصله‌اي است كه تصوير كنوني فرهنگ جامعه ما براي توسعه انساني و پايدار را نمايش مي‌دهد.