سيل با وجود پيش‌بيني‌پذير بودن آن، در كشور تبعات و خسارت‌هاي فراواني داشت. هرچند در روزهاي اخير از سوي نهاد‌هاي مختلف دولت قول مساعدت‌هاي نقدي و غير نقدي فراواني به افراد آسيب ديده، داده شده است. با وجود آنكه داده‌هاي ارايه شده از سوي مسوولان متفاوت است با اين وجود ميانگين برآورد هزينه‌ها به زيرساختها نشان مي‌دهد مجموع اين هزينه‌ها نزديك به 6 هزار ميليارد تومان بوده است.
استاندارد نبودن ساخت و ساز در مناطق روستايي، نبود پل‌هاي مقاوم به شرايط حساس آب و هوايي، و ... امكان ابتكار عمل در بحران‌ها را تقريبا با مشكلات عديده‌اي مواجه كرده است. هرچند كه تاكنون برآوردها بر اساس حدس و گمان بوده و اعداد دقيق پس از فروكش كردن و تخليه آب مشخص مي‌شود. با اين وجود برخي پيش‌بيني‌ها از خسارت حدود يك ميليون دلاري به زيرساختهاي فني، راهي، كشاورزي و... كشور حكايت دارد.
با وجود آنكه ميزان خسارت بيان شده از سوي مديران در حد گمانه زني است و هر گونه اعداد دقيق بعد از اقدامات كارشناسي مشخص مي‌شود اما ارايه تسهيلات و دادن اعتبار به سيل‌زدگان با وجود مشكلات اقتصادي دولت، شرايط در سال جاري كه سال رونق توليد نيز است را بيش از پيش سخت‌تر كرده است. هرچند كه معيشت و وضعيت زندگي افراد به خصوص سيل‌زدگان بايد در اولويت سياست‌هاي اقتصادي قرار گيرد، اما با وجود تنگنا‌هاي اقتصادي جبران خسارت‌هاي اقتصادي سخت‌تر مي‌شود.
12 هزار كيلومتر از راه‌ها، تخريب شدند
راه‌ها و مسكن، بيشترين آسيب در برابر سيل را متحمل شده‌اند. محمد اسلامي، وزير راه و شهرسازي از خسارت هزار و 600 ميليارد توماني به زيرساختهاي راهي كشور خبر داد. هر چند اسلامي معتقد است اين مبلغ غير از هزينه‌هاي ترميم‌هاي اساسي و جايگزيني‌هايي است كه بايد انجام شود و تا بعد از تخليه كامل آب از مناطق سيل زده، نمي‌توان به درستي از هزينه‌هاي وارده سخن گفت. از سويي ديگر، محمد راشد مدرس گرجي، معاون دفتر ابنيه فني سازمان راهداري و حمل و نقل جاده‌اي پيش‌بيني كرد خسارت‌هاي سيل به كشور تا مرز دو هزار و 100 ميليارد تومان افزايش يابد.
هر چند كه حدود 400 شهر و روستا درگير سيل بودند اما ميزان سيل در دو استان گلستان و لرستان بيشتر بوده و قاعدتا آسيب‌هاي بيشتري نيز به اين دو استان وارد شده است. در اين راستا عبدالهاشم حسن‌نيا، معاون وزير راه و شهرسازي، برآورد اوليه‌اي حدود 100 ميليارد تومان از ميزان خسارات وارده به راه‌ها و ابينه فني در محورهاي استان گلستان را ارايه داده است.
هزينه هزار و 600 ميلياردي به راه‌ها
شعبانعلي خاوري، مديركل ابنيه فني سازمان راهداري و حمل‌ونقل جاده‌اي در گفت‌وگو با «اعتماد» گفت: بارندگي‌هاي امسال از 26 فروردين در كشور آغاز شد و 27 استان شاهد نزولات آسماني بودند. از سويي استان‌هاي گلستان، مازندران، خوزستان و لرستان بيشترين حجم بارش‌ها را داشتند. در بارندگي‌هاي نوروزي امسال، نزديك به ۴۰۰ دستگاه از انواع پل‌ها كه عمدتا در راه‌هاي روستايي بودند، تخريب شده و نزديك به ۵ هزار و پانصد دستگاه پل آسيب ديده است كه نياز به مرمت و بازسازي دارد.
وي ادامه داد: همچنين نزديك به ۱2 هزار كيلومتر از راه‌هاي كشور با درصدهاي مختلف تخريب شده‌اند. خاوري در خصوص ميزان ريالي خسارت‌هاي وارده به زيرساختهاي راهي كشور گفت: مجموع خسارتي كه تاكنون تخمين زده شده است، هزار و ۶۰۰ ميليارد تومان است. هر چند كه سهم خسارت برخي استان‌ها مانند لرستان و گلستان بسيار زياد و در استان‌هاي اردبيل و مازندران و خوزستان نيز قابل توجه بوده است.
مديركل ابنيه فني سازمان راهداري و حمل‌ونقل جاده‌اي در خصوص دسترسي به مناطق سيل زده نيز گفت: با وجود تلاش‌هاي صورت گرفته، وضعيت در اغلب شهرها و روستاها پايدار است. اما به‌طور خاص پلدختر و معمولان آسيب‌هاي جدي ديده‌اند به گونه‌اي كه راه‌هاي ارتباطي به اين دو شهر تا ساعت‌ها بعد از ورود سيل، وجود نداشت. در حال حاضر دو محور براي ورود گروه‌هاي امدادي به پلدختر ايجاد شده است. مسير دسترسي به شهر معمولان نيز روز پنجشنبه ايجاد شد و گروه‌هاي امداد برق، آب و گاز توانستند به داخل شهر بروند.
خاوري در خصوص روستاهاي استان لرستان افزود: در اين استان راه‌هاي نزديك به 800 روستا قطع شده بود كه در حال حاضر مسيرها بازگشايي شدند. اما همچنان دسترسي به 300 روستا با سختي همراه است. به جز راه‌هاي روستايي هيچ شهري محصور در آب نداريم.
خاوري حجم كار در استان‌هاي سيل زده به خصوص لرستان را بالا ارزيابي و اظهار اميدواري كرد كه با تمهيدات صورت گرفته، راه‌هاي ارتباط روستايي احيا شود. هر چند به گفته او راه‌هايي كه بازگشايي مي‌شوند از استانداردهاي لازم برخوردار نيستند و صرفا جنبه دسترسي نيروهاي امدادي دارد. او معتقد است تا يك هفته آينده تمام راه‌هاي دسترسي به روستاها بازگشايي مي‌شود.
مديركل ابنيه فني سازمان راهداري و حمل‌ونقل جاده‌اي ميزان خسارت وارده به راه‌هاي ارتباطي پلدختر را بالا ارزيابي كرد. به گونه‌اي كه قسمت‌هاي اعظمي از راه اين شهر به خرم‌آباد از بين رفته و براي احيايش نياز به هزار ميليارد تومان اعتبار دارد. هرچند كه اين بخش دوم كار است و در وهله اول بايد دسترسي به روستاهاي محاصره شده، افزايش يابد.
خيرالله خادمي، رييس شركت ساخت و توسعه زيربناهاي حمل و نقل كشور نيز در گفت‌وگو با «اعتماد» در خصوص وضعيت راه‌هاي استان لرستان گفت: ميزان آسيب ديدگي راه‌ها در استان لرستان به دليل شدت بارندگي و ايجاد سيلاب بسيار بالا است. از سويي ديگر چون بارش‌ها در كل اين استان بوده، زيرساختهاي روستايي به‌شدت تخريب شده‌اند.
خادمي نيز بر تخريب جاده اصلي و ترانزيتي خرم‌آباد به پلدختر به طول 60 كيلومتر تاكيد كرد و گفت: شدت سيلاب به گونه‌اي بوده كه آثاري از جاده باقي نمانده است؛ همچنين سيلاب جسم جاده، پاشنه جاده و حتي شانه خاكي را تخريب كرده است.
معاون وزير راه در خصوص بازسازي محور اصلي خرم‌آباد به پلدختر گفت: در حال آماده‌سازي و بازگشايي موقت اين محور هستيم تا راه روستاهاي مجاور رودخانه كشكان بازگشايي شود. اين اقدام تا اوايل هفته جاري به اتمام مي‌رسد. خادمي از ايجاد طرح‌هايي براي ساخت جاده جايگزين خبر داد. وي همچنين افزود: در برخي از مسير‌هاي ارتباطي شدت تخريب‌ها آنچنان زياد بوده است كه ممكن است بعد از انجام كارشناسي‌ها به اين جمع‌بندي برسيم كه مسير‌هاي تازه‌اي را ايجاد كنيم كه البته با توجه به پيچيدگي و كوهستاني بودن منطقه نياز به احداث تونل‌ها، پل‌ها و ... است.
90 هزار واحد مسكوني تخريب شد
بخش مسكن نيز از ديگر بخش‌هاي بسيار آسيب‌پذير در سيل اخير بود. به دليل بافت روستايي، ميزان واحدهاي تخريب شده يا آسيب ديده، مي‌تواند افزايش يابد. اما آماري كه تاكنون منتشر شده حكايت از آن دارد كه برآوردهاي اوليه از تخريب كامل و جزئي حدود 90 هزار واحد مسكوني تخريب شده. نكته‌اي كه حجت‌الاسلام‌والمسلمين محمدعلي رضايي قائم‌مقام نماينده ولي فقيه در بنياد مسكن در خطبه‌هاي نماز جمعه به آن اشاره كرد. با وجود اينكه اعداد ارايه شده توسط مسوولان تخمين است، اما با تفاوت‌هاي زيادي همراه است. مديركل بازسازي بنياد مسكن در خصوص خسارت وارد شده به منازل مسكوني گفت: بر اساس برآوردهاي اوليه، تاكنون به ۵۰ هزار خانه خسارت وارد شده كه حدود ۳۵ هزار واحد دچار خسارت و
۱۵ هزار واحد تخريب شده است. مجيد جودي ادامه داد: تاكنون براي ۵۰ هزار واحد مسكوني در سراسر كشور كه از سيل اخير دچار خسارت شده‌اند ارزيابي صورت گرفته كه ۱۲ هزار واحد در استان گلستان، ، هفت هزار واحد در فارس، هزار واحد در سمنان و ۲۷۰۰ واحد در خراسان شمالي، 6 هزار واحد در مازندران، سه هزار واحد در لرستان به دليل سيل دچار خسارت شده‌اند. هر چند كه به دليل عدم دسترسي به برخي محورهاي مواصلاتي ارزيابي‌ها متوقف شده است.
هر چند اين رقم، برآورد اوليه از تيم ارزياب وزارت راه در استان‌هاي درگير سيل است اما احداث يا بازسازي همين تعداد مسكن نيز نيازمند حمايت‌هاي گسترده و همه‌جانبه دولت دارد. در اين راستا عبدالناصر همتي، رييس بانك مركزي از تخصيص وام ارزان قيمت و اعتبار 4 هزار ميليارد توماني به سيل‌زدگان خبر داد. همتي در اينستاگرام نوشت: در جلسه هيات وزيران و درحضور رييس‌جمهور، موضوع كمك‌ها و اقدامات دولت براي جبران بخشي از خسارت‌هاي وارده به اموال و دارايي‌ها و فعاليت‌هاي اقتصادي مردم مطرح و مقرر شد علاوه بر كمك‌هاي بلاعوض دولت جهت تعميرات و احداث واحدهاي آسيب ديده شهري و روستايي و نيز بازسازي و احياي اراضي كشاورزي و واحدهاي توليدي، وام و تسهيلات ارزان قيمت اختصاص يابد. رقم اين تسهيلات بيش از 4 هزار ميليارد تومان برآورد مي‌شود. طبعا مابه‌التفاوت نرخ تسهيلات تا نرخ مصوب شوراي پول و اعتبار توسط دولت تقبل و پرداخت خواهد شد.
محمدباقر نوبخت، رييس سازمان برنامه و بودجه نيز از اختصاص 159 ميليارد تومان اعتبار به سيل‌زدگان شمال كشور خبر داده بود. به گفته او اين اعتبارها براي مرمت زيرساختها به ويژه پل‌ها كه موجب قطع ارتباط برخي روستاها با شهر شده مصوب شد.
عليرضا تابش، رييس بنياد مسكن كشور نيز از پرداخت 5 ميليون تومان كمك‌هاي بلاعوض به سيل‌زدگان از 17 فروردين خبر داد.
صيانت از تجهيزات نفتي وظيفه مديران است
بيشترين نگراني از بروز سيل در استان خوزستان، آسيب به زيرساختهاي نفتي و پتروشيمي است. هرچند كه بارها توسط مديران و وزير نفت هر گونه آسيبي به زيرساختها به خصوص دكل‌هاي نفتي آزادگان رد شد، اما با وجود احتمال بارش‌ها طي روزهاي آينده، خطر از بيخ گوش اين استان نگذاشته است. بيژن زنگنه، وزير نفت در نامه‌اي به مديران نفتي كشور ضمن تاكيد بر صيانت و نگهداري از تجهيزات نفتي، حفظ آمادگي در مواجهه با هرگونه اقدام احتمالي در خصوص سيل را خواستار شد.
بيمه بيكاري براي سيل‌زدگان
از آنجايي كه عمده فعاليت استان‌هاي درگير سيل، كشاورزي و دامپروري بوده است، برآورد ميزان خسارت به زير ساخت‌هاي كشاورزي نيز يكي ديگر از نكاتي بود كه مديران و وزارت جهاد كشاورزي نسبت به آن واكنش نشان دادند. طبق آخرين برآوردهاي وزارت جهاد كشاورزي تا تاريخ 11 فروردين، حدود 3 هزار و 850 ميليارد تومان خسارت به 12 استان درگير سيل وارد شده است. از سويي ديگر، سيد محمد موسوي، مديركل دفتر مديريت بحران و كاهش مخاطرات بخش كشاورزي وزارت جهاد كشاورزي، از آسيب حدود 800 هزار هكتار اراضي زراعي و باغي در كشور خبر داد. بيشتر اين اراضي در استان گلستان بودند.
با وجود آسيب به زمين‌هاي كشاورزي و از بين رفتن محصولات، اختصاص بيمه‌هاي بيكاري و تسهيلات براي افراد بيكار شده، از موضوعات مهم به شمار مي‌رود. در اين راستا، حاتم شاكرمي، معاون وزير تعاون، كار و رفاه اجتماعي از پرداخت بيمه بيكاري براي تمام كارگران بيمه شده آسيب ديده در سيلاب لرستان خبر داد.كرمعلي قندالي رييس سازمان امور عشاير ايران
در خصوص تلفات دام‌ها گفت: حدود ۱۵ هزار راس دام عشاير در سيلاب‌هاي اخير در سراسر كشور تلف شد كه عمده آن مربوط به استان گلستان است.
واحدهاي توليد نيز آسيب ديدند
در جريان سيل آق قلا، حدود ۲۰۰ واحد توليدي در شهرك صنعتي آسيب‌ديده و تخريب شدند كه باعث بيكاري ۳ تا ۵ هزار نفر از كارگران اين شهر شد. هرچند كه كريم ياوري، مديركل حمايت از مشاغل و بيمه بيكاري وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي بعد از اين خبر، از اعطاي بيمه بيكاري به كارگران استان گلستان خبر داد و گفت: كارگراني كه كارگاه‌هاي آنها در اثر سيل با تعطيلي موقت اعم از كوتاه و ميان‌مدت قرار گرفته باشند، در صورت بيمه‌پردازي بلا‌فاصله تحت حمايت مقرري بيمه بيكاري قرار مي‌گيرند.
خيرالله خادمي:
ميزان آسيب ديدگي راه‌ها در استان لرستان به دليل شدت بارندگي و ايجاد سيلاب بسيار بالا است. از سويي ديگر چون بارش‌ها در كل اين استان بوده، زيرساختهاي روستايي به‌شدت تخريب شده‌اند.
در برخي از مسير‌هاي ارتباطي شدت تخريب‌ها آنچنان زياد بوده كه ممكن است بعد از انجام كارشناسي‌ها به اين جمع‌بندي برسيم كه مسير‌هاي تازه‌اي را ايجاد كنيم كه البته با توجه به پيچيدگي و كوهستاني بودن منطقه نياز به احداث تونل‌ها، پل‌ها و ... است
شعبانعلي خاوري:
در بارندگي‌هاي نوروزي امسال، نزديك به ۴۰۰ دستگاه از انواع پل‌ها كه عمدتا در راه‌هاي روستايي بودند، تخريب شده و نزديك به ۵ هزار و پانصد دستگاه پل آسيب ديده است كه نياز به مرمت و بازسازي دارد. همچنين نزديك به ۱2 هزار كيلومتر از راه‌هاي كشور با درصدهاي مختلف تخريب شده‌اند.
مجموع خسارتي كه تاكنون تخمين زده شده، هزار و ۶۰۰ ميليارد تومان است. هر چند كه سهم خسارت برخي استان‌ها مانند لرستان و گلستان بسيار زياد بوده است