وندال‌ها و ونداليسم
مرتضي ميرحسيني
روزي كه وندال‌ها شهر رُم را اشغال كردند: در گذر از قرن پنجم ميلادي دولت روم رو به زوال رفت و ناتوان از مقابله با تهاجم پردامنه همسايگان بدوي و نيمه‌بدوي خود تجزيه قلمروي امپراتوري را به تماشا نشست. حتي خاك ايتاليا و بسياري از شهرهاي بزرگ و مهم آن نيز از گزند مهاجمان مصون نماند و وحشت و ناامني براي چند دهه تداوم يافت. در نيمه‌هاي همين قرن بود كه درگيري چند ساله با هون‌ها آغاز شد، آخرين رمق‌هاي امپراتوري را هم گرفت و پس از آن سال‌هاي سقوط فرارسيد. در همين دوره آشوب و بي‌ثباتي، به سال 455 ميلادي در چنين روزي گروهي از قبايل ژرمن كه وندال‌ها خوانده مي‌شدند مرزهاي ايتاليا را زيرپا گذاشتند و شهر رُم را اشغال كردند. كوشش و التماس پاپ براي اقناع آنها به عقب‌نشيني و خروج از شهر فايده‌اي نداشت؛ مهاجمان نه به خواهش‌هاي اوليه پاپ توجهي كردند و نه لعن و نفرين‌هاي بعدي او را درخور اعتنا ديدند. وندال‌ها زماني در شرق اروپا، حوالي شمال مجارستان كنوني ساكن بودند اما در تغيير و تحولات بعدي به سوي سرزمين‌هاي غربي سرازير شدند. آنها پيش از يورش به ايتاليا، بخش‌هايي از اروپاي غربي (فرانسه و اسپانياي كنوني) را هم تسخير و غارت كرده بودند و حتي قبل از ورود به رم به تخريب‌گري و توحش شناخته مي‌شدند. دو هفته در رم ماندند، آنچه را كه غارت‌شدني بود به يغما بردند و بسياري از ساختمان‌ها و مجسمه‌ها و آثار هنري شهر را هم تخريب كردند. از آنها هراس و تباهي به يادگار ماند و نام‌شان به عنوان مردمي دلبسته ويرانگري در تاريخ ثبت و ماندگار شد. ناگفته نماند كه اصطلاح ونداليسم هم كه امروزه براي تعريف نوعي بزه‌كاري شهري و ناهنجاري اجتماعي به كار مي‌رود تداعي‌كننده نام همين قوم است. همچنين: انفجار يك معدن زغال‌سنگ در شمال ژاپن به مرگ 236 معدنچي منجر شد؛ اين فاجعه تلخ يكي از نمونه‌هايي است كه بعدها بارها در سخنراني‌ها و دوره‌هاي آموزش ايمني مثال زده مي‌شد. زيرا مجري كار، دم‌دستي‌ترين و ابتدايي‌ترين اصول ايمني را هم در آن رعايت نكرده بود (1965)؛ آغاز به كار شبكه تلويزيوني سي‌ان‌ان؛ اين شبكه نخستين شبكه تلويزيوني بود كه سراسر بيست و چهار ساعت شبانه‌روز را به پخش اخبار اختصاص مي‌داد (1980)؛ مرگ راج‌كاپور، هنرمند بسيار محبوب كشور هند؛ او كارنامه‌اي با نزديك به چهل فيلم و ده‌ها جايزه معتبر ملي و چند جايزه جهاني از خود به جاي گذاشت (1988)؛ اكران فيلم سينمايي «انجمن شاعران مُرده» در امريكا؛ اين فيلم از روي رماني به همين نام ساخته شد و جايزه اسكار بهترين فيلمنامه را دريافت كرد. (1989)