نقدي كوتاه از فيلم سرخ‌پوست
فيلمي كه ايراني نيست
احمد طالبي‌نژاد
«سرخ‌پوست» يك فيلم استاندارد است اما با تاكيد مي‌گويم كه اين فيلم ايراني نيست؛ الگوي اين فيلم و قصه فرار از زندان تاكنون در فيلم‌هاي خارجي زيادي روايت شده است. در واقع تلاش زنداني براي فرار از بازداشتگاه و جست‌وجوي مدير بازداشتگاه براي پيداكردن او با توجه به رويكرد روانكاوانه و حضور يك زن جوان به عنوان مددكار، فرمولي است كه در اين ژانر بارها در سينماي جهان تكرار شده است. حالا چرا نيما جاويدي در دومين فيلم بلند خود (بعد از فيلم بسيار خوب ملبورن) به سراغ اين موضوع رفته به خودش مربوط است و به سليقه و علاقه او برمي‌گردد اما اگر مقصودش اين بوده كه موضوعي امروزي را بر بستر تاريخي همچون دوران پهلوي اول بيان كند از اين جهت او موفق نبوده است براي اينكه مضمون فيلم نمي‌تواند با شرايط امروزي جامعه ارتباط برقرار كند، گرچه باز هم مي‌گويم رهايي از مخمصه از موضوعات طلايي در سينما بوده و خواهد بود چرا كه ميل به رهايي در نهاد انسان وجود دارد و در اين فيلم هم به خوبي از آن استفاده شده است.
شگرد جذاب ديگري كه در اين فيلم استفاده شده است اينكه ما شخص متهم و زنداني را نمي‌بينيم و همين او را قابل تعميم مي‌كند كه هر بيننده‌اي خود را جاي شخص سرخ‌پوست بگذارد و از اين جهت مي‌توان گفت فيلم مضمون جهانشمول دارد و ارزشمند خواهد بود. يعني با مجموعه جغرافياي فرهنگي و سياسي جهان ارتباط برقرار مي‌كند.
از مضمون كه بگذريم از نظر اجرا اين فيلم دومين تجربه سينمايي براي فيلمسازي است كه جوان است و گام بلندي توام با موفقيت براي او به شمار مي‌رود. چنين فيلمي در اين ابعاد مي‌توانست به كاريكاتوري از فيلم‌هاي مشابه تبديل و باعث شكست سازندگان آن شود ولي در نهايت اين‌گونه نمي‌شود. به همين منظور در كارنامه فيلمساز جهش بلندي به سوي آينده خواهد بود كه از اين به بعد همه نگاه‌ها را به خود جذب مي‌كند كه كار بعدي فيلمساز چه خواهد بود مثل فيلمسازاني نظير بهرام توكلي كه با فيلم اول و دوم خود به اين موقعيت رسيدند.
بازي‌هاي فيلم در مجموع قابل‌پذيرش است. نويد محمد‌زاده از قالب هميشگي خود نقش‌هاي جلنبر كروكثيف، درآمده و يك نقش شيك باشخصيت قرص و محكم با جثه كوچك را پر ابهت بازي كرده است و اكت‌هاي او چقدر خوب است. به‌طوري‌كه لباس مامور زندان در تن او زار نمي‌زند. برعكس بعضي بازيگران كه نقش ژنرال در تن‌شان زار مي‌زند اما پريناز ايزديار نسبت به نقش‌هاي پيشينش در اين فيلم امتياز ويژه‌اي كسب نمي‌كند و نقش مددكار براي مخاطب قابل‌باور نيست. يا شايد هم برايش خوب نوشته‌نشده است. به قول ناصر تقوايي در كتاب به روايت ناصر تقوايي تاليف نگارنده اگر نقش خوب نوشته شود بازيگر نمي‌تواند آن را بد بازي كند در مجموع سرخ‌پوست فيلم موفقي است ولي همان‌طور كه در ابتداي يادداشت اشاره كردم سرخ‌پوست فيلم ايراني نيست و با مختصات فرهنگي جامعه ايراني همخواني ندارد ولي مضمونش جهانشمول است.