سقوط به مثابه نقطه عطف
1- ايران با سرنگوني اين پهپاد نشان داد كه مصمم به دفاع از مرزها و قلمرو خود است و براي اين منظور از قابليت فني و نظامي بالايي برخوردار است. نمايش اين عزم و توان بالا از يك سو موجب غرور و دلگرمي مردم ما است و از سوي ديگر بي‌شك موجب خواهد شد كه امريكا، اسراييل و برخي ديگر در منطقه قبل از گرايش به هر تعرضي عليه ايران خوب فكر كنند.
2- سرنگوني پهپاد امريكايي حقايق جديدي را در مورد ترامپ و تيم امنيتي او به نمايش گذاشت. اظهارات ترامپ در اين مورد و گزارش نيويورك‌تايمز مبني بر تصميم به اقدام نظامي عليه ايران و لغو تصميم توسط ترامپ در آستانه شروع عمليات نظامي نشان داد كه كاخ سفيد تا چه حد در ارتباط با ايران و بسياري از مسائل امنيتي ديگر دچار سردرگمي است. اگر چه هنوز كاملا روشن نيست كه توقف عمليات نظامي به دليل ترديدهاي ترامپ بوده يا دلايل لجستيكي، تاكتيكي و راهبردي داشته و ممكن است تنها به تاخير افتاده باشد، اما كاملا روشن است كه تيم امنيتي ترامپ بيش از هر زمان ديگر دوقطبي شده است: در حالي كه پمپئو و بولتون و هسپل، رييس سيا، موافق اقدام نظامي عليه ايران بوده‌اند، ترامپ و فرماندهان ارتش، در مورد عمليات نظامي ترديد داشته و آن را منشأ ريسك‌هايي براي نظاميان امريكايي در منطقه دانسته‌اند.
3- علاوه بر تعارض در تيم امنيتي ترامپ، اين تحول از اين نظر نيز كه نور بيشتري بر ذهن ترامپ افكنده، مهم بود. او كه درگير قول‌هاي انتخاباتي و غرايز متضاد خويش است، ابتدا ميل به اجتناب از جنگ را با تلاش براي كم‌اهميت جلوه دادن حادثه به نمايش گذاشت و از متهم كردن رهبران ايران خودداري كرد و از اينكه ممكن است «يك آدم خودسر و احمق» در ايران چنين «اشتباه بزرگي» را مرتكب شده باشد، سخن گفت. او ابراز خوشحالي كرد كه شيئي پرنده بدون سرنشين بوده و در غير اين صورت «وضع بسيار بسيار متفاوت» مي‌بود. اين نحوه برخورد ترامپ يادآور تلاش او براي كم‌اهميت جلوه دادن حمله به نفتكش‌ها است. اين در حالي است كه همزمان خودبزرگ بيني يكي از ويژگي‌هاي شخصيتي او است. از سوي ديگر او در اين مقطع مهم درگير تعارض در ارتباط با دو قول متفاوت به مردم نيز هست: قول خارج كردن امريكا از جنگ‌هاي بي‌معني كه در مقاطعي مي‌تواند در تعارض با قول ديگر او يعني «دوباره بزرگ كردن امريكا» باشد. اين تناقضات تاكنون در بسياري موارد موجب شده تا همزمان هم يك جنگ‌طلب مخاصمه‌جو و يك ضدجنگ و صلح‌جو به نظر آيد. راه‌حلي كه ترامپ تاكنون براي حل اين تناقض داشته اين بوده كه ضمن اجتناب از جنگ بكوشد تا با افزايش بودجه نظامي و درشت‌گويي، رقبا و دشمنان را مرعوب كند. اين رويه طبعا كاركرد محدودي مي‌تواند داشته باشد.
4- رياست‌جمهوري ترامپ تاكنون با تناقضاتي از نوع فوق مواجه بوده است. اما سرنگوني پهپاد با ارزش امريكايي او را بر سر يك دو راهي سرنوشت‌ساز قرار داده است. از يك سو اكنون اعتبار و حيثيت او و آينده نفوذ امريكا در منطقه در ميان است و از سوي ديگر سرنوشت مبارزات انتخاباتي كه اتفاقا يك روز قبل از سقوط پهپاد شروع آن را كليد زده بود. روشن است كه اكنون از سوي متحدان منطقه‌اي و در راس آنها اسراييل براي پاسخ به اين اقدام ايران تحت فشار است. آنها پيش از اين «مكث» امريكا را مخرب توصيف كرده‌اند و مدعي‌اند كه ادامه اين «مكث» خسارات جبران‌ناپذيري براي آينده امريكا در منطقه خواهد داشت. از سوي ديگر، او قطعا واقف است كه «قضيه ايران» مي‌تواند نقطه ضعف بزرگي براي او در مبارزات انتخاباتي پيش رو باشد. توصيف شرايط موجود به «فاجعه خودساخته» توسط جو بايدن، رقيب پيشتاز او، گوياي خط مشي رقباي انتخاباتي او در آينده است. بايدن در واقع از اين طريق يادآوري مي‌كند كه خروج بي‌دليل و بي‌معني ترامپ از برجام و «فشار حداكثري» كذايي نمي‌توانست حاصلي جز اين براي او داشته باشد و اين يعني وضعيت دو سر باخت براي ترامپ. به اين معني كه هم قورت دادن اين ضربه و به روي خود نياوردن و هم دست زدن به عمليات نظامي براي ترامپ در روند انتخاباتي زيان بار خواهد بود.
5- با اين حال، آنچه مايه نگراني است اين است كه خطر اشتباه محاسبه از هر دو سو و برخورد تصادفي بسيار بالا است. با صف‌آرايي نيروهاي نظامي در جوار هم و اقدامات نظامي مشكوك و... خطر جنگ هميشه وجود دارد. بايد توجه داشته باشيم كه در آستانه شروع مبارزات انتخاباتي، ترامپ از هر زمان ديگر خطرناك‌تر و غيرقابل پيش‌بيني‌تر است. اين را هم بايد در نظر داشت كه ترامپ هميشه طرفدار مخفي‌كاري و ارسال پيام‌هاي متضاد براي سردرگم كردن دشمن بوده است. به علاوه، بايد توجه داشته باشيم كه سقوط پهپاد امريكايي دست تندروها در دولت ترامپ را تقويت كرده است. در چنين شرايط پر مخاطره‌اي، ضرورت تام دارد كه مقامات ما لحن خود را تعديل كنند و با تكيه بر اين برگ برنده مهم، مثلا از امكان باز كردن درب مذاكره در آينده تحت شرايطي سخن بگويند.