هدف رييس‌جمهور از اين «صراحت»
مرتضي حاجي٭
بعد از قرائت متني كه به عنوان بيانيه مطبوعاتي نشست لوزان مطرح شد، صحبت‌هاي زيادي در اين خصوص هم از سوي مخالفان و هم از سوي موافقان توافق هسته‌اي ايران بيان شد. اظهارنظراتي كه مختص به داخل كشور نبوده بلكه در ساير كشورها از جمله كشورهاي عضو گروه 1+5 نيز واكنش‌هايي را دربرداشت. اما اين واكنش‌ها در ايران و ايالات متحده امريكا بيش از ساير كشورها بود. در ايران نگراني‌هايي هرچند بحق از سوي برخي كه منافع ملي را در ادامه مذاكرات در خطر مي‌بينند و دليل عمده آن را بي‌اعتمادي چندين ساله به طرف غربي مي‌دانند و از سوي غربي‌ها كه اين روزها بحث معضلي به نام سنا و كنگره را به ميان مي‌آورند. اما آنچه شايد در موقع مناسبي روي داد سخنان رييس‌جمهور كشورمان است. حسن روحاني اين‌بار نيز با صراحت لهجه بيشتري از گذشته از توافق گفت و از مواردي نام برد كه آن را از شروط اصلي توافق نهايي دانست. شروطي كه تمامي آنها جزو خواسته‌هاي تمام ايرانيان است.
اينكه وي با ادبيات جديدي در اين حدفاصل زماني تا رسيدن به توافق نهايي سخن مي‌گويد جاي شگفت نيست. سخناني كه بعيد مي‌دانم حسن روحاني تنها به دليل جلب رضايت افرادي كه با دولت يازدهم مخالف هستند و گهگاه تلاش دارند با بدگويي‌هايي كه از دولت مي‌كنند زحمت تيم دولت را ناديده جلوه دهند اين مطالب را بيان كرده باشد. بعد از صحبت‌هاي مقام معظم رهبري و مشخص شدن مواردي كه در مذاكره و همچنين در توافق نهايي بايد مورد نظر قرار بگيرد از جانب ايشان و تاكيد روي نوعي راستي‌آزمايي از طرف‌هاي مذاكره‌كننده در ايجاد تعهدات براي قابل بررسي بودن زمينه‌هاي همكاري، نمي‌توان سخناني غير از اين را از رييس دولت يازدهم انتظار داشت. طبعا دولت هم به لحاظ اينكه خود را مقيد مي‌داند و بايد عقايد خود را در اين جهت دنبال كند و تيم مذاكره‌كننده نيز به اين موارد پايبند باشند و در مذاكره به طرف‌هاي مقابل بقبولانند كه به عنوان شرط جدي از خواسته‌هاي ايران و برنامه‌ها دفاع كند. لذا اين يك پايه در سياست خارجي در رسيدن به توافق و بيان بيشتر خواسته‌هاي شفاف و روشن است. هرچند كساني كه احساس نگراني مي‌كردند كه فكر مي‌كردند كه طرف‌هاي غربي خواسته‌هاي جديدي را مورد عنايت قرار دهند از اين صراحت بيشترين نفع را برده و بايد از اين صداقت استفاده كنند تا نگراني‌ها رفع شود. هرچند اين بيانات صريح براي آنهايي كه صادقانه ابراز نگراني مي‌كردند مي‌تواند پاسخ قابل قبولي باشد اما براي كساني كه تعهد دارند كه اقدام دولت را غلط بپندارند تاثيرات خاصي نخواهد گذاشت.
اكنون كه بعد از ماراتن نفسگير تيم مذاكره‌كننده هسته‌اي، راه براي رسيدن به توافق جامع باز شده است، شايد بهترين فرصت براي سخنان حسن روحاني باشد. وي با بيان اينكه طرف مذاكره ما مجالس امريكا نيست بلكه اعضاي 1+5 است و هر كدام از طرفين مذاكره مسائل را خود حل كنند و توافق را اجرايي كنند به نقطه پنهاني اشاره نكرده است اما چون طرف مقابل مانور سياسي مي‌دهد و سنا را به عنوان بزرگ‌ترين چالش خود در ادامه مسير توافق هسته‌اي مطرح مي‌كند بيان اين نظرات ضروري است. سخناني كه نشان مي‌دهد مسووليت توجيه اركان داخلي هر كشور بر عهده مسوولان داخلي آن كشورهاست. با توجه به چارچوب‌ها و نقشه راهي كه دو طرف ايران و گروه 1+5 پذيرفته‌اند بسيار جاي اميدواري است كه توافق حاصل شود. اما اين به معناي اينكه تيم مذاكره‌كننده ايران از مواضع خود كوتاه بيايد، نيست.