گروه اجتماعي|با گذشت يك ماه از شيوع كرونا ويروس و افزايش روزانه مبتلايان و موارد تلفات اين بيماري در چين، بازار اخبار غيررسمي و شايعه‌سازي در ايران به شكل چشمگيري قوت گرفته است. نتيجه انتشار شايعات و اخبار تاييد نشده‌اي درباره شناسايي مبتلايان كرونا ويروس در ايران، پنهانكاري وزارت بهداشت درباره ورود اين ويروس به كشور، موانع امنيتي براي اعلام اخبار ورود ويروس به كشور، ناياب شدن ماسك‌هاي پزشكي در ايران به دليل تداوم صادرات گسترده ماسك پزشكي به چين و هجوم چيني‌هاي مبتلا به ايران كه هيچ يك از طرف وزارت بهداشت تاييد نشده، اين بوده كه ظرف روزهاي گذشته با وجود اطمينان‌بخشي مسوولان وزارتخانه متولي سلامت، تقاضا براي خريد انواع ماسك‌هاي پزشكي در حدي افزايش يافته كه برخي فروشندگان سودجو از اين جو ملتهب سوءاستفاده كرده و نه تنها قيمت ماسك‌هاي پزشكي تاييد شده و استاندارد را افزايش داده‌اند، بلكه ماسك‌هاي پزشكي تاريخ مصرف گذشته يا غيراستاندارد را هم به شهروندان فروخته‌اند. افزايش قيمت و عرضه محصولات تقلبي يا تاريخ مصرف گذشته كه تخلف آشكار محسوب مي‌شود، صرفا ناشي از افزايش تقاضاي كاذب بوده چون از ابتداي انتشار اخبار مربوط به شيوع كرونا ويروس در چين، مسوولان وزارت بهداشت به دفعات در اين باره اطلاع‌رساني كردند كه كرونا ويروس هم مثل آنفلوآنزاي H1N1 صرفا در صورت رعايت نشدن بهداشت فردي و خودمراقبتي پيشگيرانه، باعث ابتلا خواهد شد، ضمن آنكه بنا بر تاكيد اين مسوولان، با وجود آنكه قابليت انتقال كرونا ويروس بسيار بيشتر از ويروس آنفلوآنزاي H1N1 است و حالا به عنوان واگيردارترين بيماري قرن معرفي شده، اما تلفات آنفلوآنزاي فصلي در صورت اپيدمي، بسيار بيشتر از كرونا ويروس خواهد بود و بنابراين، استفاده از ماسك‌هاي پزشكي جز در مواجهه با افراد مشكوك به ابتلا و در مراكز درماني به دليل وجود عفونت‌هاي بيمارستاني فعال، كاملا بي‌دليل است. با اين حال ظرف روزهاي گذشته، موج التهاب كه در جامعه و به‌دليل جوسازي‌هاي مغرضانه شبكه‌هاي اجتماعي فراگير شده، زمينه مساعدي براي سوءاستفاده فروشندگان ماسك‌هاي پزشكي فراهم كرده اما ديروز مودت همايي، سرپرست اداره نظارت و بازرسي اداره كل تجهيزات و ملزومات پزشكي با تاكيد بر ممنوعيت افزايش قيمت ماسك‌هاي پزشكي، خطاب به تمام فروشندگان ماسك‌هاي پزشكي هشدار داد: «با عنايت به رصد سطح عرضه در توزيع و عرضه ماسك‌هاي پزشكي، با تمام متخلفان فروش ماسك‌هاي تقلبي و فاقد اصالت و هرگونه گرانفروشي در اين خصوص برخورد قاطع صورت مي‌گيرد و متخلفان به مراجع قضايي معرفي مي‌شوند. مردم هم مي‌توانند تخلفات را به سامانه ۱۹۰ گزارش كنند.
به دنبال اظهارات اين مقام مسوول، مهدي پرهيزگار، معاون اجرايي مديركل تجهيزات پزشكي سازمان غذا و دارو هم ضمن تاكيد بر استاندارد بودن ماسك‌هاي ۹۵N كه همان ماسك‌هاي جراحي و كاملا استاندارد هستند، به ايلنا خبر داد كه به دليل شيوع كرونا ويروس در جهان و امكان قاچاق معكوس ماسك‌هاي پزشكي توليد داخلي، طبق دستور مدير كل سازمان تجهيزات پزشكي سازمان غذا و دارو، صادرات ماسك تا اطلاع ثانوي ممنوع است مگر آنكه جمعيت هلال احمر در قالب كمك‌هاي بشردوستانه، محموله‌هاي ماسك پزشكي به چين اهدا كند كه اين اقدام هم با صادرات تجهيزات پزشكي كاملا متفاوت است و تا امروز هم جمعيت هلال احمر بنا به وظيفه انساني يك ميليون ماسك پزشكي به چين اهدا كرده و محموله‌هاي بعدي هم ارسال خواهد شد.
حالا با گذشت يك هفته از اعلام آماده‌باش سازمان بهداشت جهاني براي مقابله با كرونا ويروس و در حالي كه هم‌اكنون، تعداد تلفات اين بيماري در چين به 490 نفر و تعداد مبتلايان هم به بيش از 24 هزار نفر رسيده، مقامات ايران هم مانند ساير دولت‌ها، تمهيداتي براي بازگشت اتباع خود به كشور درنظر گرفته‌اند كه بامداد ديروز، اولين گروه هموطنان ايراني مقيم چين، به كشور بازگشتند. خبر بازگشت گروه 50 نفره‌اي كه صبح ديروز وارد كشور شده و از ابتداي ورود، توسط تيم‌هاي مراقبتي به مركز قرنطينه منتقل شدند، توسط عليرضا رييسي، معاون بهداشت وزارت بهداشت و محمدمهدي گويا، رييس مركز مديريت بيماري‌هاي واگير وزارت بهداشت اعلام شد و مقامات وزارت بهداشت در نشست‌هاي خبري جداگانه، اطمينان دادند كه برخلاف شايعات و اخبار غيررسمي درباره كمك دولت ايران به پناهجويي اتباع چيني در كشور و فراهم كردن پروازهاي ويژه براي اتباع چيني به مقصد تهران، از پرواز بامداد چهارشنبه فقط اتباع ايراني پياده شده‌اند كه هيچ‌يك از ايشان هم در معاينات باليني اوليه آلوده به كرونا ويروس نبوده‌اند.
به گفته رييسي، در پرواز بامداد چهارشنبه كه حامل اتباع ايراني ساكن شهر ووهان بود، ۶۵ نفر عراقي، ۲۴ نفر سوري و يك نفر لبناني هم حضور داشتند كه به محض پياده شدن مسافران ايراني از هواپيما، با همان پرواز به كشورهاي خود منتقل شدند.
گويا ديروز هم در يك نشست خبري با تاكيد بر سلامت ايرانيان منتقل شده از شهر ووهان به كشور گفت: «در تمام گلوگاه‌هاي مرزي كشور اعم از هوايي، زميني و دريايي، پايگاه‌هاي بهداشتي با ماموران آموزش ديده و تعليم ديده مستقر هستند و مراقبت‌ها و غربالگري‌ها هنگام ورود به كشور صورت مي‌گيرد. امكانات تشخيصي كرونا ويروس هم به ميزان كافي در كشور موجود است و از نظر تشخيص بيماري نگراني نداريم. علاوه بر اينكه آمادگي تشخيص بيماري افراد مشكوك در كوتاه‌ترين زمان مهياست، هنوز هم هيچ مورد تاييد شده‌اي از بيماري كرونا ويروس در كشور گزارش نشده و 50 ايراني ساكن شهر ووهان هم كه داوطلب بازگشت به ايران بودند با پرواز اختصاصي به كشور منتقل شدند كه من هم ديروز، با تمام مسافران ملاقات كردم و از اين تعداد، جز يك نفر كه علايم نيازمند مراقبت‌هاي بهداشتي داشت، حال باقي هموطنان خوب است ولي با اين حال، اين افراد بايد به مدت 14 روز در قرنطينه بهداشتي بمانند.»
رييس مركز مديريت بيماري‌هاي واگير وزارت بهداشت ضمن درخواست از رسانه‌ها براي پرهيز از تشويش اذهان عمومي، بر لزوم حفظ سلامت روان هموطنان و پررنگ كردن اقدامات پيشگيرانه تاكيد كرد، در عين حال كه ديروز در «سمپوزيوم كرونا ويروس جديد ۲۰۱۹» كه در دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي برگزار شد، ضمن اشاره به علايم شايع اين بيماري شامل تب و مشكلات تنفسي و مشابه علايم ابتلا به آنفلوآنزاي ساده، مرگ ناشي از اين بيماري را ۲,۱درصد عنوان كرد و با تاكيد بر اينكه تاكنون، ۲۳ كشور جهان، ورود ويروس را گزارش كرده اما هنوز درصد زيادي از مبتلايان شناسايي نشده‌اند، خبر داد كه ايران در حال تلاش براي دستيابي به امكان تشخيص سريع با كمك سازمان جهاني بهداشت است آن‌هم در حالي كه اين نهاد بين‌المللي تخمين مي‌زند تا چند هفته آينده بيش از ۱۰۰ هزار نفر از جمعيت جهان به كرونا ويروس جديد مبتلا شوند.
رييسي، علاوه بر اين ديروز در گفت‌وگو با ايرنا در پاسخ به شايعاتي درباره پنهانكاري دولت و وزارت بهداشت به دليل موانع امنيتي براي اعلام وجود ويروس در ايران، ضمن تاكيد بر اينكه هيچ دليلي براي پنهان كردن ابتلاي احتمالي افراد به ويروس كرونا از طرف اين وزارتخانه وجود ندارد، گفت: «به تازگي موج آنفلوآنزا را در كشور پشت‌سر گذاشته‌ايم و بيش از ۱۰۰ نفر به واسطه اين بيماري فوت كردند. در آن شرايط هم آمار ابتلا و فوتي‌ها به علت آنفلوآنزا را به صورت هفته به هفته اعلام كرديم، پس دليلي براي پنهانكاري وجود ندارد. از طرفي ميزان مرگ و مير ناشي از ابتلا به ويروس كرونا از آنفلوآنزا كمتر است به اين معنا كه حتي در صورت ابتلا به ويروس كرونا، از هر ۱۰۰ نفر، ۹۸ نفر بهبود پيدا مي‌كنند چنانكه حالا هم در چين با جمعيت يك ميليارد و 500 ميليون نفري، ۱۷ هزار نفر مبتلا شده‌اند كه ۹۸درصد آنها بهبود يافته‌اند.»
در حالي كه هم‌اكنون بخش ايزوله فشار منفي تنفسي بيمارستان شهداي يافت‌آباد، با اختصاص 5 تخت، يكي از مكان‌هاي قرنطينه بيماران مشكوك به كرونا ويروس است، رييسي ديروز ضمن تاكيد بر اينكه تمام موارد مشكوك و حتي بيماران، نيازي به بستري در بخش ايزوله منفي بيمارستاني ندارند، خبر داد كه در شهر تهران
8 بيمارستان براي پذيرش بيماران احتمالي درنظر گرفته شده و در هر استان هم يك بيمارستان به تناسب جمعيت استان معرفي خواهد شد. رييسي با تاكيد بر اينكه تمام بيمارستان‌هاي كشور در حالت آماده‌باش هستند، اعلام كرد كه اخبار مربوط به ورود اين بيماري ويروسي در كشور بدون هيچ پنهانكاري و ملاحظات امنيتي و سياسي اعلام خواهد شد به ايرنا گفت: «نمي‌توانيم خيلي اصرار كرده و قسم بخوريم كه هنوز كسي مبتلا نشده اما اگر مورد ابتلايي وجود داشته باشد، حتما اعلام مي‌كنيم كه خوشبختانه هنوز هيچ مورد ابتلا به ويروس كرونا در كشور اتفاق نيفتاده و مراقبت‌هاي بهداشتي و كنترل‌ها نيز ادامه دارد. اما مردم هم بايد بهداشت شخصي و شست‌وشوي دست‌ها و پرهيز از بغل كردن و دست دادن را رعايت كنند.»
همان‌قدر كه شايعات و اخبار غيررسمي درباره كرونا ويروس مي‌تواند التهاب عمومي را دامن زده و شرايطي مانند ناياب شدن ماسك‌هاي پزشكي ايجاد كند، بي‌توجهي به توصيه‌هاي متوليان سلامت هم مي‌تواند خطرناك باشد چون هرگونه سهل‌انگاري در رعايت اين توصيه‌ها، زمينه ابتلا به اين بيماري مسري را تسهيل مي‌كند. روح‌الله درستكار، رييس بخش ويروس‌شناسي دانشگاه بقيه‌الله، ديروز در گفت‌وگو با فارس تاكيد كرد: «جاي هيچ‌گونه نگراني نيست و در بدترين وضعيت ممكن هم، بيماراني كه مشكلات زمينه‌اي حاد نداشته باشند در صورت ابتلا به كرونا به احتمال زياد بهبود پيدا مي‌كنند و همه امكانات لازم براي مقابله با اين كرونا ويروس جديد در سراسر كشور تعبيه شده است. ويروس كرونا و آنفلوآنزا بسيار مشابه هم عمل مي‌كنند و در ابتدا علايمي مانند هم در بدن انسان بروز مي‌دهند، اما آنفلوآنزا بسيار خطرناك‌تر از كرونا است. آنفلوآنزا در سال گذشته با وجود واكسن در سراسر جهان صدها هزار نفر قرباني گرفته درحالي كه الان تعداد متوفيان كرونا بسيار كمتر هستند. البته كرونا هنوز واكسن ندارد اما با اين حال، كل تلفات خارج از كشور چين، فقط 2 نفر بوده و شمار اندكي از مردم ساير كشورها به اين بيماري مبتلا شده‌اند، بنابراين در حال حاضر به هيچ عنوان وضعيت نگران‌كننده‌اي در مورد كرونا ويروس جديد وجود ندارد و پيش‌بيني متخصصان بخش ويروس‌شناسي اين است كه اگر تا به حال كشوري درگير اين اپيدمي نشده، از اين به بعد هم شيوع گسترده بيماري در آن كشور بسيار بعيد به نظر مي‌رسد.»
رستگار در ادامه افزوده است: «اساسا هيچ ويروسي قابليت ماندن در بدن انسان را ندارد و جز برخي ويروس‌هاي ويژه مانند ويروس اچ‌آي‌وي هيچ ويروسي بيش از يك هفته در بدن نمي‌ماند. يعني در صورت ابتلا به ويروس‌ها، اگر سيستم ايمني بدن قدرتمند بوده و فرد مبتلا، سالخورده يا مبتلا به بيماري‌هاي زمينه‌اي نباشد، به‌طور حتم بيماري او بهبود پيدا مي‌كند در حالي كه حتي يك بيماري عفوني ساده هم براي سالمندان مي‌تواند مخاطرات جدي به همراه داشته باشد. كرونا ويروس به هيچ عنوان در رديف ويروس‌هاي خطرناك دسته‌بندي نمي‌شود و كودكان به هيچ‌وجه در معرض ابتلا به اين بيماري ويروسي نبوده اما از آنجا كه راه ابتلا به اين بيماري، مجاورت طولاني مدت در كنار يك بيمار ديگر و آن هم از طريق سرفه، عطسه و ديگر ترشحات آلوده به ويروس است، بهترين راه پيشگيري، شست‌وشوي مداوم دست‌ها و تقويت سيستم ايمني بدن است. اگر كرونا شبيه به آنفلوآنزا بود شيوع آن همه دنيا را درگير خود مي‌كرد اما كرونا قابليت‌هاي خطرناك آنفلوآنزا را ندارد. اين بيماري كشنده نيست با اين حال پيشگيري از ابتلا، بسيار مهم است. البته اپيدمي كرونا ويروس به هيچ‌وجه به ايران نمي‌رسد، با اين حال بيمارستان‌هاي كشور در آماده‌باش كامل به سر مي‌برند و تكنيك شناسايي اين بيماري هم به كادر درماني بيمارستان‌ها آموزش داده شده، علاوه بر آنكه در مبادي ورودي و مرزهاي زميني و هوايي هم براي پيشگيري و غربالگري اوليه دوربين‌هاي حرارتي كار گذاشته شده و بر فرض مثال اگر كسي با علايم مشكوك به اين بيماري تب پايدار وارد كشور شود در همان مبادي ورودي، از باقي افراد جدا شده و به قرنطينه منتقل مي‌شود.»
طي روزهاي گذشته و به دنبال تشديد موج نگراني عمومي، جمعيت هلال احمر و سازمان نظام پزشكي كشور دست به كار شده و آموزش آنلاين مراقبت‌هاي پيشگيرانه از ابتلا به اين بيماري ويروسي را در قالب يك برنامه ويديويي 15 دقيقه‌اي در دسترس عموم قرار داده‌اند. اين برنامه آموزشي شامل مباحث علايم و نشانه‌ها، راه‌هاي انتقال، راهكارهاي پيشگيري، روش صحيح استفاده از ماسك، كليپ‌هاي آموزشي مفيد در سامانه آموزش آنلاين معاونت آموزشي سازمان نظام پزشكي جمهوري اسلامي ايران به آدرس لينك http://corona.irimc.org قابل مشاهده است كه محتواي آن زير نظر سازمان نظام پزشكي جمهوري اسلامي ايران و با همكاري جمعيت هلال احمر و همچنين انجمن پزشكان عمومي ايران تهيه شده است.