پس از ريزشي‌شدن شاخص‌هاي بورس رخ داد
هجوم سفته‌بازان به بازار ارز
با گذشت 20 ماه از ركوردشكني قيمت ارز در بازار غيررسمي و همزمان با تشكيل صف‌هاي فروش در بازار بورس، حالا شاخص بازار ارز با تكانه‌هاي جدي مواجه شده
گروه اقتصادي
با گذشت 20 ماه از ركوردشكني قيمت ارز در بازار غيررسمي و همزمان با تشكيل صف‌هاي فروش در بازار بورس، حالا شاخص بازار ارز با تكانه‌هاي جدي مواجه شده و روز گذشته بيش از 300 تومان افزايش قيمت را تجربه كرد. همزمان با تشكيل صف‌هاي فروش سهام در بازار بورس، اين‌بار صف‌هاي خريد ارز مقابل صرافي‌ها شكل گرفت و به نظر مي‌رسد فرصت بزرگي براي «سفته بازان» و «افزايشي»هاي عمده بازار براي به هم ريختگي جديد نرخ ارز ايجاد شده باشد. اين در حالي است كه قيمت ارز بر تابلوي صرافي‌هاي وابسته به بانك مركزي كه به‌طور كلي نقش «بازارسازي» براي سياست‌گذار پولي را بازي مي‌كنند؛ بدون تغيير نسبت به روز دوشنبه بود. گرچه قيمت‌گذاري اين صرافي‌ها در روز دوشنبه، تا حد زيادي موجب افزايش قيمت در بازار آزاد شد اما با ثبات قيمت صرافي‌هايي كه به نوعي بازيگر اصلي بازار ارز هستند؛ چرا باز هم افزايش نرخ ارز كليد خورده است؟
نظر وزير كشور درباره بورس
در هفته‌هاي گذشته، درست در شرايطي كه بازار ارز و خيابان فردوسي كم‌فروغ‌ترين روزهاي خود را سپري مي‌كرد، در تالار شيشه‌اي بورس تهران حجم عظيمي از سرمايه‌هاي خانگي و كلان در حال ركوردشكني بوده‌اند و شايد در طول تاريخ كسي به ياد نداشته باشد اينقدر سرنوشت دو بازار بورس و ارز به هم گره خورده باشد و شايد هيچ معامله‌گري در فردوسي فكرش را نمي‌كرد كه بازار سرمايه چنين حجمي از نقدينگي را به سمت خود بكشد.
با اين حال افزايش نرخ ارز يك روز پس از آن اتفاق مي‌افتد كه عبدالرضا رحماني فضلي، وزير كشور «از تلاش برخي رسانه‌ها و گروه‌ها در خارج از كشور براي برخورد منفي به منظور تضعيف بازار سرمايه» خبر داده است. به گفته وزير كشور، اين گروه «با پخش اطلاعات، سيگنال‌ها و داده‌هايي تلاش دارند اين بازار را بي‌ثبات نشان دهند.» شاخص‌هاي عمده بازار سرمايه برخلاف روند يك ماه گذشته خود، با ريزش مواجه شده و به نظر مي‌رسد كه با ورود شاخص كل بورس به عدد 1ميليون واحد، روند اصلاح شاخص و برگشت از برخي قيمت‌ها براي سهام آغاز شده است. دولت در سال جاري يكي از بزرگ‌ترين هولدينگ‌هاي اقتصادي كشور را وارد بورس كرد و با عرضه سهام «شستا» و البته آزادسازي سهام عدالت و ايجاد ساز و كاري براي خريد و فروش سبد سهام شركت‌هاي اين حوزه، شرايط را براي ورود نقدينگي به بازار سرمايه تسهيل كرده است. اما رحماني فضلي، وزير كشور گفته است «افرادي كه با سرمايه خرد وارد بازار بورس شده‌اند به سبب اينكه از آموزش كافي برخوردار نيستند، در معرض ريسك بالايي قرار دارند.»
تنيدگي بورس و ارز
روز گذشته همزمان با افت 26 هزار واحد شاخص كل بورس و تشكيل صف فروش، رشد خزنده قيمت ارز در صرافي‌هاي رسمي بانك‌ها باعث شد تا دست فعالان بازار آزاد براي گران‌كردن انواع ارز باز شود تا جايي كه قيمت دلار روز گذشته پس از 20 ماه به كانال ۱۷ هزار توماني وارد شد و البته ساير بازارهاي موازي بورس نيز در مسير رقابت براي گراني افتادند.
نرخ دلار كه آغاز هفته آرامي را پشت سر گذاشته بود، با رفتار عجيب صرافي‌هاي وابسته به بانك مركزي مبني بر افزايش نرخ‌ها مواجه شد و دست سفته‌بازان را براي رشد قيمت آنچه «دلار فردايي» خوانده مي‌شود باز كرد. درباره ريشه اصلي اين افزايش قيمت جزيي در بازار نيز عده‌اي معتقدند تلاش نوسان‌گيران جهت سودهاي جزيي عامل اصلي اين افزايش نسبي بود اما عده‌اي ديگر خيلي با اين نظر موافق نبودند و افزايش نسبي بهاي ارز در قيمت‌هاي همسايه را دليلي بر اين نوسان عنوان كردند. فعالان بازار مي‌گويند هدف سياست‌گذار پولي از بالا بردن نرخ ارز در صرافي‌هاي وابسته، نزديك كردن دو نرخ بازار آزاد با بازار رسمي و كاهش نوسان قيمتي بوده است. اما سفته‌بازان و واسطه‌ها با تشكيل صف خريد مقابل صرافي‌هاي رسمي، موجب رشد قيمت دلار در دو روز گذشته شدند. از طرف ديگر، افزايش قيمت حواله درهم كه سهم بالايي در تعيين قيمت دلار در بازار داخلي دارد؛ شرايطي را به وجود آورده كه تقاضا براي دلار را بالاتر ببرد. با اين حال به نظر مي‌رسد اقدام سياست‌گذار پولي براي بالا بردن نرخ ارز پايه فروش در بازار آزاد، موجب پمپاژ هيجانات به بازارهاي موازي شده است. تاكنون تلاش بانك مركزي، «هدايت جريان نقدينگي به سمت بازار سرمايه بوده» و در مقابل سفته‌بازي بازار ارز سكوت اختيار شده است. اما افزايش نرخ ارز؛ حتي در سطح تكانه‌هاي كوچك كنوني ممكن است بار ديگر هجوم نقدينگي را به بازار به دنبال داشته باشد. بحران كمبود كالا در بعضي بازار‌ها همچون بازارهاي كامپيوتري و لوازم جانبي يا تجهيزات پزشكي در روزها و ماه‌هاي آينده موجب ذخيره شدن حجم عظيمي از نياز بازار به ارز خواهد شد كه در هفته‌هاي پيش رو، تقاضا در بازار را افزايش دهد. در اين شرايط است كه فشار رواني و هيجانات، اصلي‌ترين استراتژي سفته‌بازان در بازار است.
سفته‌بازي سكه
در بازاري كه به دليل هيجان خريد دلار، تقاضا بالا مي‌رود و طرف عرضه، امكان يا توان پاسخ به اين تقاضاي موجود را براي ارز ندارد؛ راهي براي مصرف‌كننده نمي‌ماند كه به سراغ خريد سكه برود. با وجودي كه قيمت انس جهاني طلا افزايش چنداني پيدا نكرده است اما ميزان رشد تقاضا در بازار طلا و سكه باعث شده تا نرخ‌ها در اين بازار نيز دستخوش تغييرات بالاي قيمت قرار گيرند. سكه كه ارزش واقعي آن كمتر از نرخي است كه امروز در بازار اين كالا داد و ستد مي‌شود با حباب قيمت 400 هزار توماني روبرو است اما طرف تقاضا، خريدار چنين كالايي هستند. افزايش حباب سكه در نهايت به افزايش تقاضاي سفته‌بازانه در اين بازار نيز منجر شده است. بيش از يك هفته است كه قيمت گواهي سكه يك‌روزه در بورس كالا 500 تا700 هزار تومان بيشتر از بازار است و به اعتقاد برخي فعالان بازار، محركي براي قيمت سكه فيزيكي شده است چرا كه انتظار افزايش بيشتر قيمت در آينده و اقدامات معامله‌گران منجر به اين تفاوت معني‌دار شده است. فرآيند كار به اين صورت است كه شما سكه فيزيكي را به يكي از چهار بانك رفاه، صادرات، سامان و ملت تحويل مي‌دهيد و پس از كارشناسي و تحويل سكه گواهي سكه را دريافت مي‌كنيد كه هر گواهي سكه معادل 10سهم است و به كارگزار بورس تحويل داده و به قيمت بالاتر مي‌فروشيد.
با فروش 10 سكه روزانه 5 تا 7 ميليون به جيب زده‌ايد و با خريد دوباره سكه از بازار اين سيكل قابل تكرار است. نوعي سفته‌بازي جديد در بازار طلا و سكه كه نمونه آن به شكلي ديگر در سال‌هاي ابتدايي دهه 90 خورشيدي رخ داد و موجب هجوم بيشتر نقدينگي به بازارهاي غيررسمي شد. طبق بند د ماده 11 قانون پولي و بانكي، بانك مركزي وظيفه تنظيم مقررات و نظارت بر معاملات طلا را به عهده دارد و تنها توليد‌كننده انحصاري سكه طلاست. اين بانك تاكنون مجوزي براي فروش سكه در بورس كالا صادر نكرده و اين روش فروش سكه با مجوز شوراي عالي بورس انجام مي‌شود. اما اگر اين روند دلالي بدون هيچ ارزش افزوده‌اي كه برهم زننده بازار است ادامه يابد، بعيد نيست سكه يك‌روزه بورس كالا به سرنوشت سكه آتي دچار شود.