ماجراي يك تكاپوي توييتري
هشتگ واكسن بخريد
چه آدرسي مي‌دهد؟
گروه اجتماعي|شايد آنها كه هشتگ «واكسن بخريد» را طراحي كرده بودند انتظار چنين استقبالي را در فضاي توييتر نداشتند. بررسي‌هاي خبرنگار اعتماد نشان از آن دارد كه ايده واكسن بخريد متوجه دو پزشك است كه فعال رسانه‌اي هم هستند. البته هنوز خود آنها اين موضوع را تاييد نكرده‌اند. بررسي‌هاي توييتري نشان از آن دارد كه 3 روز قبل نخستين تقاضاها براي استفاده از هشتگ «واكسن بخريد» مطرح شده است و طبق اين دعوت ساعت 9 شب آخرين روز پاييز يعني همان شب‌يلدا كاربران شروع به نوشتن با استفاده از اين هشتگ كردند. جالب اينجاست كه پايگاه خبري اينترنتي ديد‌بان ايران، از ترند شدن اين هشتگ خبر داد. اين پايگاه خبري در اشاره به توييت‌هايي كه با اين هشتگ نوشته شده از اين توصيف استفاده كرد: «بي‌عملي و بي‌برنامگي مسوولان دولتي در مورد خريد واكسن خارجي كرونا و وعده دادن به مردم درباره واكسن كروناي ايراني كه حتي هنوز به مرحله تست انساني نرسيده و درصد تاثيرگذاري آن هم هنوز نامشخص است، باعث واكنش‌هاي مردم در فضاي مجازي شد. در حالي كه برخي كشورهاي همسايه مثل عراق سفارش واكسن فايزر را داده‌اند و حتي كشوري مثل عربستان وعده واكسيناسيون رايگان را داده است، مسوولان علمي ستاد مقابله با كرونا به بهانه نبود امكانات لازم اعلام كردند از خريد واكسن فايزر و مدرنا انصراف داده‌اند.» اما پرسش اين است كه مساله خريد واكسن و آنچه با استفاده از هشتگ «واكسن بخريد» مطرح شد تا واقعيت چقدر فاصله دارد؟ يكي از مهم‌ترين فرضيه‌هايي كه كاربران توييتر در مورد عدم خريد واكسن كرونا توسط ايران مطرح كردهاند اين است كه مشكل ناشي از نداشتن منابع مالي است. برخي نيز اين عدم خريد را تعمد از سوي دولت عنوان كردهاند. كاربران به خريد واكسن توسط عراق و عربستان و همين‌طور لبنان اشاره كردهاند و گفته‌اند چطور ما واكسن نخريده‌ايم. برخي از كاربران نيز موضوع عدم خريد را ممانعت مقامات ارشد كشور تحليل كردهاند كه آنها معتقدند احتمال حمله بيولوژيك از اين طريق به ايران وجود دارد! از سوي ديگر در همين فضاي ساخته شده با استفاده از هشتگ «واكسن بخريد» حرف‌ها و شايعات ديگري هم زبان به زبان نقل شد. از جمله آنكه عده‌اي مدعي شدند در ايران برخي واكسن كرونا را استفاده كردهاند. اما هيچ‌كس از راويان تا زمان تنظيم اين مطلب نتوانست سندي دال بر واقعي بودن ادعاي خود ارايه كند. اما پرسش اين است كه آيا ما پول نداريم كه نمي‌توانيم واكسن بخريم؟ مهم‌ترين گزاره در نقض اين ادعا اشاره به منابع مالي بلوكه شده ايران در كره جنوبي است. بالغ بر 8 ميليارددلار پول ايران توسط كره جنوبي بلوكه شده است.
اگر بخواهيم تخمين بزنيم براي خريد واكسن كرونا چه رقمي پول نياز داريم كافيست بهاي واكسن توليدشده را در بازار بررسي كنيم. هر دوز واكسن كرونا ساخت شركت مدرنا 37دلار اعلام شده است كه طبق تعريف براي واكسيناسيون هر نفر بايد دو دوز استفاده شود. بنابراين واكسيناسيون هر نفر 74دلار هزينه مي‌برد. اگر يكجا همه مردم ايران را بخواهيم واكسينه كنيم عدد83ميليون نفر را بايد در نظر بگيريم كه با اين حساب 6ميليارد و 142 ميليون دلار پول لازم است. فقط كافيست از رقم 8 ميليارددلاري بلوكه شده ايران در كره‌جنوبي اين رقم پرداخت شود. يعني به عبارت خودماني كره‌اي‌ها حتي پول را به خودمان ندهند آن را در وجه سازمان بهداشت جهاني و طرح كوواكس پرداخت كنند. اما چنين اتفاقي نيفتاده است زيرا اساسا امريكا و آژانس اوفك يكي از زيرمجموعه‌هاي وزارت خزانه‌داري امريكا چنين اجازه‌اي براي نقل و انتقال پول ايران را نداده است. همين تحريم‌ها بود كه سبب شد در اواخر تابستان و اوايل پاييز امسال هلال‌احمر در تركيه نتواند 2.5 ميليون دوز واكسن آنفلوآنزا تهيه كند. اين درحالي است كه اساسا هيچ كشوري در حال حاضر واكسيناسيون كل جمعيت خود را در دستور كار ندارد و صرفا به واكسيناسيون تيم‌هاي سلامت و اقشار آسيب‌پذير مبادرت كردهاند. پس پرسش اين است كه هشتگ «واكسن بخريد» دقيقا چه مطالبه‌اي دارد؟ دكتر كيانوش جهانپور در پاسخ به «اعتماد» تاكيد كرد «ما به عنوان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تقاضاي 42ميليون دوز واكسن را در سازمان بهداشت جهاني ثبت‌كرده‌ايم.» اما مساله متوجه بانك مركزي و وزارت امور خارجه براي انتقال وجه اين پول است كه باز هم موضوع به همان تحريم‌ها و نقش امريكا در جلوگيري از پول ايران برمي‌گردد. بسياري از كاربران نقدها و گله‌مندي‌هاي تندي نسبت به دولت و حاكميت در عدم خريد يا اينكه به هر طريقي واكسن نخريده‌اند مطرح كردند. اما در همين زمان كه كاربران ايراني مشغول بحث درباره «واكسن بخريد» بودند خبر رسيد كه گونه‌اي جهش‌يافته از كرونا در انگليس موجب آلودگي شده است. وزير بهداشت انگليس با اشاره به تصميم اضطراري دولت براي تشديد محدوديت‌هاي كرونايي در پايتخت و مناطق جنوب شرقي اين كشور عنوان كرد كه شيوع گونه جهش‌يافته و جديد ويروس كرونا از كنترل خارج شده است. او پيش‌بيني كرد كه محدوديت‌هاي جديد ممكن است ماه‌ها ادامه پيدا كند و افزود: تا زماني كه واكسن كرونا به تمام مردم توزيع نشود، گونه جديد ويروس كرونا يك چالش عمده به شمار مي‌رود.
تمام كشورهاي منطقه پروازهاي خود چه به مقصد و چه از مبدا انگليس را تعليق كردند. رييس شوراي اتحاديه اروپا نشست اضطراري برگزار كرد زيرا مواردي از اين ويروس جهش‌يافته در بلژيك، هلند و دانمارك رصد شده بود. حال پرسش اين است كه آيا باز هم اصرار داريد واكسن كرونا بخريد در حالي كه هيچ تضميني براي مهار كرونا از طريق واكسن وجود ندارد؟