شوك «موك» بر آموزش كسب و كارهاي كوچك و متوسط
عادل سليماني
به دليل شيوع پاندمي كرونا، در هفته پژوهش، سيلي از وبينارها و كارگاههاي آموزش مجازي در دانشگاهها برگزار شد. هر چند برگزاري اين كارگاهها مستلزم نيازسنجي هدفمند بود و مخاطبان دانشگاهي و باسواد خاص خود را داراست اما چنين نشستهايي غالبا متناسب با نياز كارآفرينان متنوع و متكثر در اقصا نقاط كشور نبود، چراكه كارآفرينان شهري و عموم مردم روستايي، آموزشهاي فني و حرفهاي اثربخشي را براي رونق كسب و كارهاي كوچك و متوسط مقياس خود با تاكيد بر ترميم و تكميل حلقههاي مفقوده زنجيره ارزش محصولات غالب در مراحل توليد، پشتيباني، فرآوري، بازاريابي و برندسازي ميطلبيدند در واقع شيوع بيماري كرونا حضور فيزيكي آنان را در آموزشگاهها، دورهها و مراكز آموزشي مختلف با چالش روبهرو كرد و در عين حال دورههاي مذكور ممكن است متناسب با زمانبندي و اوقات فراغت آنان نباشد لذا ميتوان گفت در فضاي كسب و كار كنوني ذينفعان و بنگاههاي اقتصادي با توان يادگيري مستمر، قادر به رويارويي با تغييرات و در نهايت حفظ بقاي خود هستند. در اين راستا موك (MOOC) مخفف Massive Open Online Course بهمثابه نوعي دوره آموزشي آنلاين تحت بستر وب با رونق جهاني ميتواند گزيدار مناسبي در اين شرايط قلمداد شود. از ويژگيهاي اصلي موك قابل دسترس بودن براي همه افراد و مشاركت در مقياس بزرگ است. موك در واقع شبكه اجتماعي بزرگي را در زمينه آموزش فراهم ميكند تا افراد به تناسب علايق خود در دورههاي آموزشي موجود در آن شركت كنند. معمولا موكها رايگان هستند و قابليت سودآوري نيز دارند مدارك دورههاي موك به عنوان واحدهاي درسي پذيرفته ميشود كه ميتوانند در بازار كار ارزشمند واقع شوند، موكها قابليت پوشش آموزشهاي فني و حرفهاي مخاطبمحور را نيز دارا هستند. اغلب آنها زمان شروع و پايان مشخصي دارند. موكها علاوه بر محتواي رايج درسي نظير ويديوها، متون و مجموعه مسائل، فضاي تعاملي به وجود ميآورند كه مخاطبان و ساير ذينفعان در آن شركت كنند. اين دورهها ميتوانند گروههاي مختلفي از مردم را در بسياري از نقاط كشور به خود جذب كنند. دورههاي با كيفيت كه به وسيله اساتيد ماهر در بسياري از دانشگاههاي مطرح تدريس ميشود و گام مهمي را براي استفاده از فرصتهاي برابر آموزشي برميدارد. تنها پيشنياز شركت در بسياري از اين دورهها تنها يك دستگاه رايانه يا گوشي هوشمند و يك خط اينترنت است كه در صورت فراهم كردن زيرساخت مناسب فناوري اطلاعات و ارتباطات به ويژه در مناطق محروم و روستايي ميتواند پوششدهنده مناسبي براي آموزش آزاد كسب و كارهاي كوچك و متوسط آنلاين با مخاطب انبوه به صورت هدفمند در مناطق مختلف كشور باشد و تحولي عميق را در حوزه يادگيري مادامالعمر با توسعه حرفهاي ذينفعان ايجاد كند. اين نوع از يادگيري به جاي تمركز روي يادگيري يكنواخت در يك برهه از زندگي و استفاده از آن در بقيه عمر، ناگزير از توزيع همه حواس و امكانات يادگيري در سراسر عمر است تا فرد بتواند متناسب با تغييرات و پديدههاي نامتعارف روزمره زندگي نظير كرونا و همراه با آنها، كسب و كار و سرمايههاي معيشتي خود را در اين سازگاري جديد به صورت پايدار و تابآور مديريت كند.
دكتراي جغرافيا و برنامهريزي روستايي