آراد كوه به اين زودي‌ها جا به جا نمي‌شود
مركز دفع پسماند آرادكوه بيش از نيم قرن است كه در حاشيه شهر تهران قرار دارد و اكنون به يكي از معضلات زيست محيطي استان تهران تبديل شده و جابه‌جايي آن محل اختلاف اداره كل محيط زيست و شهرداري تهران است. اين مركز دفع پسماند به عنوان يكي از كانون‌هاي اصلي انتشار بوي نامطبوع در مسير فرودگاه بين‌المللي شناخته مي‌شود.
مجتمع دفع و پردازش آرادكوه به عنوان بزرگ‌ترين سايت پسماند خاورميانه شناخته مي‌شود كه ميراث‌دار معضلات نيم قرن پسماندهاي كلانشهر تهران است و با توجه به جمعيت تهران و حجم پسماند توليدي، آرادكوه ديگر پاسخگوي دفع زباله‌هاي تهران نخواهد بود و نياز به جابه‌جايي دارد. موضوعي كه چند سالي است در كانون توجه متوليان محيط زيست و شهرداري تهران قرار دارد اما عيسي كلانتري اخيرا اعلام كرد كه جابه‌جايي آرادكوه نيازمند صرف بودجه‌اي حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ ميليون دلار است. او ابراز اميدواري كرده است كه پس از تحريم‌ها و تامين منابع صندوق ملي توسعه، مشكلات جابه‌جايي سايت آرادكوه نيز رفع شود.اين مجتمع در بخش كهريزك شهرستان ري قرار دارد و روزانه بيش از ۷۵۰۰ تُن پسماندهاي شهري پايتخت به آنجا منتقل مي‌شود و اين مركز علاوه بر تمام آثار مخربي كه براي محيط زيست ايجاد مي‌كند از توليد شيرابه تا آلودگي خاك و هوا به عنوان يكي از كانون‌هاي اصلي بوي نامطبوع مسير فرودگاه امام خميني و شهر تهران نيز شناخته مي‌شود و اين مساله باعث شده تا مسوولان سازمان حفاظت محيط زيست بر انتقال اين مجتمع به مكان ديگري تاكيد كنند. زهرا صدراعظم نوري، رييس كميسيون سلامت و محيط زيست شوراي شهر تهران با اشاره به اظهارنظر اخير رييس سازمان حفاظت محيط زيست مبني بر اينكه جابه‌جايي مجتمع آرادكوه به 500 تا 700 ميليون دلار نياز دارد، گفت: سايت آرادكوه از دهه 40 راه‌اندازي و مورد بهره‌برداري قرار گرفت. در آن مقطع زماني، جانمايي اين سايت درست بوده است براي اينكه شهر تهران توسعه درون‌محور نداشته و اين سايت در خارج از تهران قرار داشته است. از طرفي جمعيت تهران نيز آنقدر زياد نبوده كه حجم پسماند توليدي نيز زياد باشد. شهر تهران به مرور زمان توسعه پيدا كرده و رشد جمعيت باعث توليد پسماند بيشتر شده است و شرايطي را به وجود آورده كه اكنون در سايت آرادكوه وجود دارد. موضوع جابه‌جايي آرادكوه بايد در يك افق بلندمدت مورد توجه قرار بگيرد و به آن پرداخت يعني لازم است جانمايي و مكان‌سنجي آن انجام شود. همچنين مورد ارزيابي زيست محيطي قرار بگيرد و در نهايت منابع كافي براي آن تامين تا سايت جديد بتواند تجهيز و آرادكوه به آنجا منتقل شود. با مصوبه‌اي كه شوراي شهر درباره مديريت پسماند داشته، طرح جامع مديريت پسماند به سمتي مي‌رود كه طي سال‌هاي آينده معضلات آرادكوه كاهش مي‌يابد و مسائل محيط زيستي آن كمتر مي‌شود. به موجب اين طرح آرادكوه از اين وضع خارج مي‌شود و در ايستگاه‌هاي مياني با تجهيزاتي كه فراهم مي‌شود بسياري از پسماندها و مشكلات شيرابه پسماندها رفع مي‌شود. امكان اينكه اكنون براي انتقال آرادكوه تصميم گرفته شود، وجود ندارد. اگر قرار به جابه‌جايي است حتما بايد مطالعه كافي انجام و طرح آن تهيه شود و به تصويب برسد. ضمن اينكه منابع آن نيز بايد تامين شود اما براي اينكه از معضلات بيشتر آرادكوه جلوگيري شود، سازمان مديريت پسماند موظف است بر اساس طرح جامع مديريت پسماند، استانداردها و اصول را در آرادكوه رعايت كند.سيدآرش حسيني‌ميلاني، رييس كميته محيط زيست و خدمات شهري شوراي شهر تهران هم به تازگي درخصوص وضعيت مجتمع آراد كوه (مركز پردازش و دفن زباله پايتخت) به برنا گفته است كه بايد تصميم جمعي در خصوص آرادكوه گرفته شود.
او با اشاره به وضعيت بو در مركز آرادكوه اظهار كرد: بوي نامطلوب آرادكوه چند منبع دارد كه يكي بحث شيرابه‌هاست. به منظور كاهش و حل اين معضل، تصفيه‌خانه‌اي در مجتمع آرادكوه احداث و ايجاد شده كه تاثير بسزايي در كاهش اين معضل داشته و بخشي به آن دليل حل شده است. سيستم هوادهي هم جزو ساير موارد است. بدين‌ترتيب بناست هوادهي براي فرآيندهاي بعدي آماده شود. اصلاحاتي در مركز آرادكوه انجام شده البته اصلاحات موضعي است، دستگاه‌هاي همزن زباله در اين ميان تعمير شده و يك دستگاه جديد هم بناست، خريداري شود. يكي ديگر از موارد اصلاحي خريد دستگاه‌ها و تجهيزات مرتبط با خطوط پردازش است. با ابتكاراتي موفق شده‌اند كه راندمان بازيافت مواد را در فرآيند سرند كردن افزايش دهند. رييس كميته محيط زيست و خدمات شهري با بيان اينكه پساب تصفيه شده فاضلاب كهريزك به مركز آرادكوه منتقل مي‌شود، افزود: استخر ذخيره پساب در مركز آرادكوه ايجاد شده است. اين حوضچه پساب توسط خط لوله 5 كيلومتري، فاضلاب كهريزك را جمع‌آوري كرده و از آن براي آبياري فضاي سبز حوالي آرادكوه استفاده مي‌شود كه اقدام محيط زيستي مهمي است و براي حفظ فضاي سبز در اين مجموعه اهميت زيادي دارد. او در پاسخ به اين سوال كه تكليف انتقال آرادكوه به كجا خواهد رسيد، گفت: بر اساس تكاليف طرح جامع پسماند، مشاور در حال مطالعه امكان‌سنجي و مكان‌يابي انتقال است كه يك سال ديگر خروجي اين كار مشخص مي‌شود. شهرداري هم‌اكنون مطالعه امكان‌سنجي تغيير محل دفن را انجام مي‌دهد تا نگراني شهر ري و كهريزك رفع شود. گزارش‌هاي آرادكوه و مطالعات طرح جامع پسماند براي محيط زيست تهران، فرمانداري و استانداري ارسال شده و بر اساس مصوبه شورا، كميته راهبري طرح جامع پسماند متشكل از دستگاه‌هاي مرتبط تشكيل مي‌شود و دستگاه‌هاي مرتبط با كميته راهبري در ارتباط هستند. ان‌شاءالله با تغيير مديريت، خللي در اين طرح رخ نمي‌دهد. جابه‌جايي آراد كوه در افق زماني كوتاه‌مدت صورت نمي‌گيرد و حداقل ظرف 5 سال آينده انجام نمي‌شود. مقدمات آن بايد پيش رود كه يكي از اين مقدمات، مطالعات لازم براي جانمايي و بهينه‌ترين زمان انتقال آرادكوه است كه نتايج طي يك سال آينده منتشر خواهد شد.