تصميم بايدن براي انتصاب آموس هاكستين به عنوان نماينده ويژه وزارت خارجه امريكا در امور بين‌المللي انرژي
دشمن نورد استريم مجري اجراي توافق با آلمان مي‌شود
محمدحسين لطف‌الهي
رييس‌جمهور ايالات متحده روز گذشته آموس هاكستين را به عنوان نماينده ويژه وزارت امور خارجه در امور بين‌المللي انرژي منصوب كرد. يكي از اصلي‌ترين مسووليت‌هاي اين مقام وزارت خارجه، اجراي توافقي ميان واشنگتن و برلين است كه به آلمان و روسيه اجازه مي‌دهد خط لوله نورد استريم2 را تكميل كنند.
اين انتصاب در حالي صورت گرفته است كه هاكستين يكي از صداهاي پيشرو در انتقاد از پروژه نورد استريم2 بوده و معتقد است طرحي كه يك اولويت استراتژيك و مالي براي كرملين محسوب شده و به روسيه اجازه مي‌دهد اوكراين را دور زده و گاز را مستقيما به قلب اروپا برساند، خطرناك است. ناظران معتقدند بايدن با انتصاب يك منتقد تندرو مخالف روسيه تصميم دارد از حجم انتقادها و فشارها عليه دولت كه او را به مماشات با روسيه در موضوع نورداستريم2 متهم مي‌كنند، بكاهد. پيش‌تر، موافقت دولت بايدن با تكميل پروژه نورداستريم2 باعث شده بود تا علاوه بر جمهوري‌خواهان به عنوان منتقدان هميشگي دولت كنوني، برخي از دموكرات‌ها و همچنين متحدان ايالات متحده در شرق اروپا نيز زبان به انتقاد از اين تصميم بگشايند.
پايگاه خبري اكسيوس به نقل از منابع آگاه نوشته است كه اصلي‌ترين اولويت ذكر شده در برنامه كاري آموس هاكستين اجراي توافق ايالات متحده و آلمان است. به نوشته اين پايگاه خبري، هاكستين بازيگري شناخته شده و فعال در حوزه سياست خارجي ايالات متحده در قبال شرق اروپاست و در برخي كشورهاي اين منطقه از او به عنوان «پسر بايدن» ياد مي‌كنند. او همچنين قرار است اختيارات ويژه‌اي در تعيين سياست‌هاي امريكا در بازار جهاني انرژي داشته باشد.
نگراني‌ها در شرق اروپا
منابع نزديك به هاكستين مي‌گويند از اينكه او اين شغل را كه با شهرت و مواضع پيشينش در تضاد است پذيرفته، «شگفت‌زده» شده‌اند. او حتي چندي پيش اين خط لوله را «بحراني» خوانده بود كه «ماهيت وجودي اوكراين را تهديد مي‌كند.» يكي از اين منابع كه سال‌ها با آموس هاكستين همكار بوده و براي او به عنوان يك «مخالف جدي خط لوله نورد استريم» احترام قائل است بر اين باور است كه «دولت بايدن تلاش مي‌كند توافق با آلمان را پشت اين انتصاب پنهان كند و اميد دارد مردم فراموش كنند كه اين توافق تا چه اندازه وحشتناك و بد است.» اوكراين نيز به عنوان كشوري كه خط لوله نورد استريم2 را تهديد مي‌داند، نگاهي ترديدآميز به انتصاب آموس هاكستين دارد. يك منبع نزديك به رييس‌جمهور اوكراين در اين باره به اكسيوس گفته، «كي‌يف اميدوار است اين انتصاب به معناي نااميدي واشنگتن از سياست پيشين و آغاز تغيير در مواجهه دولت بايدن با پروژه نورد استريم باشد، نه فقط يك پوشش براي ادامه سياست قبلي.»
دفاع مقامات دولتي از انتصاب هاكستين
در مقابل مقامات دولت بايدن اين انتصاب را «اتفاقي خوب» مي‌دانند. يك مقام آگاه دولتي تأكيد دارد زماني كه فردي نگاهي مظنونانه به يك توافق دارد و مسوول اجراي آن توافق مي‌شود، يعني مي‌توان اطمينان داشت منافع امريكا در اجراي اين توافق لحاظ مي‌شود. اين مقام ادعا مي‌كند كه ديدارهايي ميان رييس‌جمهور، مشاورانش و آموس هاكستين برگزار شده و انگيزه اين انتصاب به هيچ‌وجه «فرونشاندن خشم منتقدان» نبوده است.
در ماه آوريل، نشريه امريكايي پوليتيكو گزارش داد كه بايدن قصد دارد آموس هاكستين را به عنوان نماينده ويژه وزارت امور خارجه امريكا در امور بين‌المللي انرژي و مذاكره‌كننده ارشد امريكا در گفت‌وگوهاي نورد استريم منصوب كند تا مطمئن باشد اين خط لوله تكميل نخواهد شد. با اين وجود گذشت زمان نشان داد كه بايدن معافيت‌هايي براي تحريم‌ها عليه پروژه نورد استريم در نظر گرفت تا اين خط لوله امكان تكميل داشته باشد و پس از آن بود كه تازه گمانه‌زني‌ها در خصوص انتصاب هاكستين به عنوان نماينده ويژه وزارت خارجه امريكا در حوزه انرژي آغاز شد.
مقامات دولت بايدن مي‌گويند تجربه هاكستين مي‌تواند به ايالات متحده كمك كند تا توافق با آلمان به خوبي اجرايي شود و او مي‌تواند در ارتباط مستقيم با همتاي آلماني‌اش و با سابقه‌اي كه در گفت‌وگوهاي بين‌المللي درباره بازار انرژي دارد، دولت را ياري كند.
هاكستين كيست؟
آموس هاكستين در سال‌هاي 2014 تا 2017 نماينده ويژه وزارت امور خارجه در امور بين‌المللي انرژي بود و همزمان به عنوان مشاور جو بايدن، معاون اول وقت رييس‌جمهور ايالات متحده در حوزه انرژي فعاليت مي‌كرد. او پس از پايان دولت اوباما، به عنوان ناظر در هيات‌مديره شركت اوكرايني Naftogaz كار خود را آغاز نمود و وظيفه نظارت بر اصلاحات ضد فساد را كه يك پروژه دولتي براي مقابله با اليگارش‌هايي بود كه غول‌هاي حوزه انرژي را در اين كشور در اختيار گرفته بودند، انجام مي‌داد.
در طول اولين استيضاح دونالد ترامپ رييس‌جمهور پيشين ايالات متحده، فيونا هيل يكي از مقام‌هاي ارشد امنيت ملي ايالات متحده، در كنگره شهادت داد كه آموس هاكستين پيش‌تر در خصوص سياست‌هاي ترامپ در اوكراين كه از سوي رودي جولياني هدايت مي‌شود و نشانه‌هايي از سوءاستفاده شخصي در آنها وجود دارد، هشدار داده بود. آموس هاكستين كمي بعد در اكتبر 2020 با انتشار مقاله‌اي در روزنامه كي‌يف‌پست، پروژه فسادستيزي دولتي در اوكراين را شكست خورده معرفي كرد و نوشت كه تصميم دارد از مقام خود در هيات‌مديره شركت Naftogaz استعفا دهد.
وعده تكميل نورد استريم 2 در كمتر از يك ماه
همزمان با اين تحولات، سفير روسيه در برلين روز دوشنبه اعلام كرد كه پروژه خط لوله گاز روسيه به آلمان موسوم به نورداستريم۲ طي هفته‌هاي آينده تكميل خواهد شد. براساس گزارش خبرگزاري تاس، «سرگئي نچائف» سفير مسكو در آلمان در مصاحبه با روزنامه ايزوستيا گفت: پروژه نورداستريم در مراحل پاياني كار قرار دارد و مخالفت‌هاي امريكا تاثيري بر روي ساخت آن و روز تكميل آن نخواهد داشت. كار در مراحل پاياني قرار دارد و طي چند هفته آينده تكميل خواهد شد. او با اشاره به مذاكرات اخير امريكا و آلمان و توافق اين دو كشور درباره پروژه نورداستريم نيز گفت: اين يك توافق رسمي نيست و فقط يك بيانيه غيرالزام‌آور است و براي روسيه كه هيچ مشاركتي در آن نداشته است معناي خاصي ندارد. پروژه نورد استريم۲ احداث دو خط لوله براي صادرات سالانه ۵۵ ميليون متر مكعب گاز از سواحل روسيه به آلمان از طريق درياي بالتيك است. اين پروژه در ماه دسامبر گذشته به دليل تحريم‌هاي امريكا عليه شركت سوييسي سازنده آن متوقف شده بود، اما پس از مدتي دوباره از سر گرفته شد. براساس گزارش يورونيوز، آلمان و امريكا در ماه جولاي به توافقي رسيدند كه بر اساس آن اجازه اتمام ساخت خط لوله گاز روسيه به اروپا، بدون اعمال تحريم‌هاي بيشتر از سوي واشنگتن، داده شده است. با اين حال در اين توافقنامه هر دو كشور متعهد شده‌اند در مقابل هرگونه استفاده روسيه از خط لوله گازي نورد استريم۲ به عنوان يك اهرم سياسي عليه اروپا مقابله كنند. روسيه پيش از اين‌بارها اعلام كرده است كه به هيچ‌وجه از انرژي به عنوان يك اهرم فشار سياسي استفاده نخواهد كرد.