در جست‌وجوي فروشنده امنيت

شهاب شهسواري

ايالات متحده امريكا در پي حملات اخير نيروهاي مسلح يمن به امارات متحده عربي، به ابوظبي وعده داده است كه جنگنده‌هاي خود را براي پشتيباني از امارات به اين كشور اعزام كند. امارات در طول يك ماه گذشته سه بار هدف حملات تلافي‌جويانه نيروهاي مسلح يمن قرار گرفته است كه به گفته مقام‌هاي امريكايي دست‌كم در يكي از اين رويدادها سامانه‌هاي پدافند پاتريوت امريكايي مستقر در پايگاه هوايي الظفره، حمله را ناكام گذاشته‌اند. پدافند هوايي امارات در حال حاضر با مجموعه‌اي چند لايه از جديدترين فناوري‌هاي روز دنيا از كره جنوبي، روسيه و امريكا شكل گرفته است. اما اين مجموعه گران‌قيمت هنوز نتوانسته امارات را در مقابل حملات تلافي‌جويانه جنگي كه بيش از 1000 كيلومتر دورتر از مرزهايش عليه مردم يمن راه انداخته است، حفظ كند. اماراتي‌ها براي جبران ضعف‌ها و حفره‌هاي ديواره دفاع هوايي‌شان دست به دامن متحدان‌شان شده‌اند تا با هزينه كردن دلارهاي نفتي، امنيت خود را تضمين كنند، هر چند كه هنوز از سوي اين كشور براي دست كشيدن از جنگ عليه مردم يمن تمايلي ابراز نشده است.

جنگنده‌هاي نسل پنجم امريكا در راه امارات
لويد آستين، وزير دفاع امريكا روز سه‌شنبه در گفت‌وگويي تلفني با محمد بن زايد، وليعهد ابوظبي خبر داد كه ناوشكن امريكايي يو‌اس‌اس كول مسلح به موشك‌هاي هدايت‌شونده و جنگنده‌هاي نسل پنجم امريكايي به امارات خواهند رفت. در بيانيه پنتاگون در خصوص محتواي اين مكالمه تلفني آمده است: «وزير [دفاع امريكا] تصميمش را براي اعزام جت‌هاي جنگنده نسل پنجم با هدف تهديدهاي جاري به عنوان سيگنالي روشن براي نشان دادن موضع امريكا در همبستگي با امارات متحده عربي كه يك متحد استراتژيك قديمي است به وليعهد [ابوظبي] اطلاع داد.»
بر اساس جزيياتي كه پايگاه خبري اينديپندنت فارسي از اعزام جنگنده‌هاي امريكايي به امارات منتشر كرده است: «گشت مسلحانه هوايي جنگنده‌هاي اف-۱۶سي بلاك۳۰ گارد ملي هوايي ايالات متحده امريكا بر فراز امارات متحده عربي به‌صورت شبانه‌روزي انجام مي‌شود. ماموريت اين جنگنده‌ها و خلبانان آنها مقابله سريع با خطر پهپادهاي انتحاري شبه‌نظاميان حوثي است.» اين گزارش مي‌افزايد: « شش فروند از ۱۲ فروند اف-۱۶سي اعزامي گارد ملي هوايي امريكا به پايگاه هوايي شاهزاده سلطان در عربستان سعودي به پايگاه هوايي الظفره در امارات متحده عربي منتقل‌ شده‌اند. از ميان‌ آنها، دو فروند كه هركدام به چهار موشك هوابه‌هوا مسلحند و يك فروند هواپيماي سوخت‌رسان و يك فروند هواپيماي هشدار زودهنگام هوابرد نيروي هوايي امريكا كه از آنها پشتيباني مي‌كنند، دايما به گشت‌زني هوايي بر فراز جنوب امارات متحده عربي  مشغولند.»
براي دفاع از خود و نه دفاع از امارات
آندرياس كرگ، استاد دانشگاه مطالعات امنيتي كينگ كالج لندن، معتقد است كه تصميم پنتاگون براي اعزام تسليحات پيشرفته به امارات متحده امريكا در درجه اول «براي دفاع از دارايي‌ها و منافع امريكا در خاك  امارات»  است و نمي‌توان آن را «دفاع معني‌دار» از اماراتي‌ها از طريق «حمايت از خاك امارات در مقابل حملات پهپادي و موشك‌هاي بالستيك حوثي‌ها» دانست. اين تحليلگر مسائل امنيتي به الجزيره مي‌گويد كه اين «اشاره به حمايت» را نمي‌توان به معناي تغيير استراتژي امريكا و احياي علاقه واشنگتن به منطقه خاورميانه تلقي كرد. اين استاد دانشگاه معتقد است: «امريكا هيچ علاقه‌اي ندارد كه دوباره به درگيري‌ها در خاورميانه و به ويژه در يمن فروكشيده شود.»
پاتريوت‌هاي الظفره، ناجي ابوظبي
در طول يك ماه گذشته امارات متحده عربي سه بار هدف حملات تلافي‌جويانه نيروهاي مسلح يمن قرار گرفته است. نخستين حمله موفقيت‌آميز به صورت پهپادي به فرودگاه بين‌المللي و يك منطقه صنعتي در نزديكي ابوظبي انجام شد كه بر اثر انفجار چند پهپاد مسلح، دست‌كم سه كارگر خارجي يك شركت نفتي كشته‌ شدند. در حمله دوم كه هفته پيش اتفاق افتاد، دولت ايالات متحده امريكا مدعي شد كه با شليك چند فروند موشك پاتريوت از پايگاه هوايي الظفره در امارات، موفق شده است يك حمله موشكي به خاك اين كشور را خنثي كند. پايگاه الظفره در امارات ميزبان بيش از 2000 نظامي امريكايي است كه در زمينه هشدار سريع و اطلاعات نظامي و پدافند دفاعي با امارات همكاري مي‌كنند. اين پايگاه ميزبان ناوگان جنگنده‌هاي پنهانكار اف- 35 و پهپادهاي مسلح امريكايي است.
دوشنبه اين هفته بار ديگر، همزمان با سفر رييس‌جمهور اسراييل به امارات، نيروهاي مسلح يمن اعلام كردند كه يك حمله گسترده پهپادي و موشكي عليه ابوظبي انجام داده‌اند، با اين حال ابوظبي مدعي شد كه حمله فقط با يك موشك انجام شده و اين موشك توسط سامانه‌هاي پدافندي امارات رهگيري و منهدم شده و سكوي پرتاب اين موشك در استان جوف امارات توسط نيروي هوايي امارات از بين رفته است. مقام‌هاي امريكايي در مورد عامل ناكام ماندن حمله موشكي روز دوشنبه به ابوظبي، اظهارات متناقضي مطرح كرده‌اند. جن ساكي، سخنگوي كاخ رياست‌جمهوري امريكا گفته كه اين موشك با استفاده از سامانه‌هاي پاتريوت امريكايي منهدم شده است، اما پنتاگون مي‌گويد كه موشك‌هاي زمين به هواي امارات موشك مذكور را سرنگون كرده‌اند. ژنرال كنت مك‌كنزي، فرمانده ناحيه مركزي ارتش امريكا (سنتكام كه از سوي ايران گروه تروريستي شناخته مي‌شود) گفته است كه سامانه‌هاي پاتريوت مستقر در پايگاه الظفره روز دوشنبه آماده به شليك بودند و نيروهاي امريكايي به پناهگاه رفته ‌بودند، اما پيش از اينكه نيازي به استفاده از پاتريوت باشد، سامانه‌هاي پدافندي اماراتي مهاجم را سرنگون كردند. جان كربي، سخنگوي پنتاگون هم گفته است كه موشك‌هاي پاتريوت شليك شدند، اما اين موشك‌هاي زمين به هواي اماراتي بودند كه موشك را سرنگون كردند.» به‌‌رغم ادعاي امارات در خصوص توانايي كافي براي دفاع از آسمانش در مقابل حملات موشكي و پهپادي يمن، دولت ابوظبي در طول هفته‌هاي گذشته براي جلوگيري از تكرار حملات موفق يمني‌ها به تكاپو افتاده است. نماينده امارات متحده عربي در سازمان ملل متحد، هفته گذشته در گفت‌وگويي با شبكه خبري سي‌ان‌ان از تلاش امارات براي ارتقاي توانمندي‌هاي پدافند هوايي‌اش خبر داده ‌بود. لانا نسيبه، نماينده دايم امارات متحده عربي نزد سازمان ملل متحد به سي‌ان‌ان گفته ‌بود: «توانايي ما براي رهگيري و انهدام حملات در حد كلاس جهاني است. با اين حال هميشه جاي ارتقا و بهبود وجود دارد.»
تركيب دفاع  هوايي امارات
پدافند ضد موشكي امارات متحده عربي عمدتا بر پايه فناوري وارداتي موشك‌هاي زمين به هواي توليد كره جنوبي MIM23 Hawk و تعدادي از سامانه‌هاي پاتريوت MIM-104 pac3 امريكايي، سامانه موشكي THAAD و سامانه روسي Pantsir-S1s است. امارات نخستين كشوري در جهان است كه از سامانه THAAD امريكايي در شرايط غيرآزمايشي بهره‌برداري كرده است. درست چند روز پيش از نخستين حمله يمني‌ها به خاك امارات، در سفر مون جائه اين، رييس‌جمهور كره جنوبي به امارات متحده عربي، قرارداد 3500 ميليون دلاري براي فروش سامانه‌هاي مدرن گئونگونگ 2 كره جنوبي به امضا رسيده ‌بود. اين سامانه‌هاي مدرن ضد موشكي كره جنوبي قرار است جانشين سامانه‌هاي MIM23 Hawk شوند كه نزديك به 6 دهه از طراحي نخست آنها مي‌گذرد. امارات نخستين مشتري اين سامانه جديد ضد موشكي كره‌اي است كه با فناوري مشابه سامانه‌هاي اس400 روسي ساخته‌ شده است. اماراتي‌ها سامانه جديد كره‌اي را براي رهگيري و انهدام پرنده‌هاي ارتفاع پايين‌تر كه توسط پاتريوت و THAAD قابل رهگيري نيستند، سفارش داده‌اند. اما كره جنوبي تنها تامين‌كننده تجهيزات نظامي مورد نظر امارات نيست.
سامانه‌هاي اسراييلي در راه ابوظبي
خبرهاي متعددي در مورد درخواست‌هاي امارات از امريكا و اسراييل براي تامين تجهيزات دفاعي و پدافند موشكي و هوايي منتشر شده است. از جمله خبرهاي متناقضي در مورد موافقت و مخالفت اسراييل براي ارايه سامانه‌هاي پدافندي، از جمله فروش سامانه‌هاي هشدار سريع يا قرارداد فروش سامانه جامع گنبد آهنين.  گفته مي‌شود كه اماراتي‌ها اظهار تمايل كرده‌اند تا زمان دريافت سامانه‌هاي كره‌اي، براي رهگيري پرنده‌هاي كم ارتفاع، مانند پهپادها يا موشك‌هاي كروز، از سامانه‌هاي اسراييلي همچون باراك 8، باراك ئي‌آر يا اسپايدر يا تركيبي از اين سه سامانه استفاده كنند.
شبكه 13 تلويزيون اسراييل روز دوشنبه در گزارشي اعلام كرد كه مذاكراتي براي فروش تعدادي سامانه‌هاي تسليحاتي از سوي اسراييل به امارات در جريان است كه توانايي هشدار سريع در خصوص پرنده‌هاي در حال ورود به حريم هوايي و همچنين رهگيري آن را دارند. اين گزارش در ادامه با مطرح كردن احتمال واگذاري سامانه گنبدآهنين به امارات مي‌گويد: «فروش اين سامانه به امارات مي‌تواند سرآغاز ايجاد يك ساختار دفاع منطقه‌اي باشد كه مي‌تواند به اسراييل هشدار زودهنگام در خصوص هرگونه حمله احتمالي از سوي تهران بدهد.» با اين حال يك شبكه تلويزيوني ديگر اسراييلي، تصميم‌گيري در خصوص فروش گنبدآهنين به امارات را رد كرده است. شبكه 12 در گزارشي مي‌گويد كه هيچ تصميمي در خصوص واگذاري سامانه گنبد آهنين به امارات متحده عربي يا عربستان سعودي گرفته ‌نشده است. 

رزمايش مشترك در درياي سرخ با حضور عربستان و اسراييل

ارتش رژيم اسراييل سه‌شنبه اعلام كرد كه براي نخستين‌بار در مانور دريايي سالانه به رهبري امريكا و با حضور كشورهاي عربي در درياي سرخ شركت مي‌كند. به گزارش ايرنا و به نقل از شبكه تلويزيوني الجزيره، در اين مانور كه به رهبري امريكا و مشاركت اسراييل در درياي سرخ برگزار مي‌شود، كشورهاي عربي از جمله مصر، امارات متحده عربي، بحرين، عمان و عربستان سعودي نيز حضور دارند. اين رزمايش كه از دوشنبه آغاز شده به عنوان بزرگ‌ترين رزمايش دريايي در خاورميانه توصيف شده است. حضور ارتش اسراييل در كنار ارتش كشورهاي عربي رويدادي متفاوت و بيانگر روند رو به رشد نزديكي در روابط بين اين رژيم و كشورهاي عربي است. پيش از اين امارات و بحرين در رزمايشي مشترك با حضور امريكا و اسراييل در درياي سرخ مشاركت كرده‌ بودند، اما اين نخستين‌بار است كه عربستان سعودي علنا در يك رزمايش مشترك نظامي با اسراييل مشاركت مي‌كند