انتشار شماره ششم دوفصلنامه «كاج سبز»
تو فكر يك سقف‌ام
جابر تواضعي
ششمين شماره دوفصلنامه فرهنگي، هنري، ادبي «كاج سبز» ويژه بهار و تابستان 1401 منتشر شد. اولين نكته شماره جديد مجله اين است كه ترتيب انتشارش از فصلنامه به دوفصلنامه تغيير كرده است. در زمانه‌اي كه فشار اقتصادي سبد فرهنگ را روزبه‌روز كوچك و كوچك‌تر مي‌كند، اتفاق عجيبي نيست. فقط بايد اميدوار باشيم كه ترتيب انتشار اعلام شده رعايت شود و مجله، مداوم و منظم منتشر شود.
اين شماره «كاج سبز» هم به روال شماره‌هاي پيشين از چهار بخش ويژه، داستان، شعر و بوم تشكيل شده. موضوع بخش ويژه اين شماره هم «خانه» است. محمود ساطع در سخن سردبير، ضمن اشاره به معناي خانه در فرهنگ كهن ايراني تا نمود عيني اين مفهوم در مناسبات اجتماعي و صنفي مي‌نويسد: «اين دهه‌ها خانه و خانمان در جهاني بي‌قرار از كژتابي‌هاي «قرن پرآشوب، قرن شكلك‌چهر» در تلاقي پرشتاب داده‌ها و معناها، گسست‌هاي بي‌شمار يافته است؛ لااقل در اين جاي جهان كه ماييم. مايي كه در تاريخ انديشه اجتماعي سرزمين‌مان تدبير مُدُن و تدبير منزل داشته‌ايم، گويي ديگر تدبيرمان چاره‌ساز نيست. يا تدبيرمان بي‌تدبيري را ماننده‌تر است. ناگزير بايد از كلمه، از كلمات، خانه‌اي بسازيم فراخور ماي جمعي‌مان. مايي كه با همه تفاوت‌ها و گسست‌هاي انديشگي روشناي چراغ خانه را نگاه‌دار باشد و به سبزي و آبادي‌اش بكوشد.»
يكي از ويژگي‌هاي اين شماره، تركيب متوازن نويسندگان نام‌آشنا با نويسندگان بومي منطقه فرهنگي كاشان در بخش‌هاي مختلف است. مثلا در بخش ويژه، جواد مجابي از رابطه تمدن و معماري اتاق نوشته و علي خدايي زندگي‌نگاره‌اي دارد درباره خانه زاون قوكاسيان كه اگر كمي با او خاطره داشته باشيد، بعيد است بتوانيد جلو اشك‌تان را بگيريد. نسرين ظهيري از تجربه كتابش درباره خانه هنرمندان مختلف تهران نوشته و خاطره سهراب مهدي‌پورعمراني از ديدارش با احمد محمود، خواندني از كار درآمده. ميثم اسماعيلي، سالار كاشاني و محمدصادق ماجدي ضمن حفظ جنبه‌هاي ادبي يك نوشته خواندني، به ساحت علوم اجتماعي هم نظر داشته‌اند و نوشته‌هاي عطيه راد، بهروز هاشمي، شهره احديت، مصطفي طوقانيان و ابوالفضل شاهي، جنبه داستاني و ادبي پررنگ‌تري دارد. حسن ميرعابديني درباره خانه و مكان در داستان معاصر نوشته و ابوالفضل نجيب و علي رستگار از خانه در سينما.
در بخش داستان، به نام‌هايي مثل شمس لنگرودي، كيهان خانجاني، ليلا تاتاري، جابر تواضعي، محمود ساطع، فاطمه فريدن، محمد فيني‌زاده و جواد كبيري برمي‌خوريم و ميلاد الخميس، مرضيه انصاري‌زاده، امير سرافراز، سروش عبدالهي و فرناندو پسوا همنام شاعران اين شماره است.
دست‌اندركاران مجله تلاش كرده‌اند وحدت موضوعي را در بخش‌هاي ديگر مجله هم حفظ كنند. اين تلاش، مخصوصا در بخش «بوم» به پرونده خوبي درباره احياي خانه‌هاي تاريخي كاشان به عنوان مركز اقامتي در ساليان اخير منتهي شده كه با وجود گسترش آنها از منظر فرهنگي و گردشگري و نقش آنها در اقتصاد منطقه، هنوز مستندنگاري و تاريخ‌نگاري درست و درماني درباره آنها تدوين نشده است. اين بخش، شامل گفت‌وگوهايي است با سيف‌الله امينيان، رييس پيشين اداره ميراث فرهنگي كاشان و همچنين مديركل ميراث فرهنگي استان اصفهان؛ حسين محلوجي، وزير صنايع و معادن دولت هاشمي‌رفسنجاني و علي‌اكبر حلي معمار و مرمتگر نام‌آشناي خانه‌هاي تاريخي. در ادامه گفت‌وگوي جمعي محمود ساطع، اكبر رضوانيان و ابوالفضل شاهي را مي‌خوانيم به عنوان سه نفري كه آغازگر جريان احياي خانه‌هاي تاريخي در كاشان بودند. كاشان شهري است با سابقه‌اي طولاني و درخشان در عرصه فرهنگ و هنر كه متاسفانه در اين سال‌ها از گذشته خودش عقب افتاده و به دلايلي كه جاي طرحش در اين نوشته كوتاه نيست، بسيار بيش از اينها به خودش بدهكار است. انتشار «كاج سبز» و مستندنگاري موضوعاتي مثل «كارخانه شماره يك» (در شماره 4 فصلنامه) يا همين «خانه» (در همين شماره 6) و تعيين نسبت جغرافياي خودش با موضوعاتي كه شايد در نگاه اول ساده و كلي به نظر مي‌رسند، شايد اولين قدم در جهت ثبت تاريخ شفاهي و كسب دوباره هويت فرهنگي اين خطه باشد. شماره ششم «كاج سبز» با مديرمسوولي عطيه جوادي‌راد و سردبيري محمود ساطع، در 368 صفحه و با قيمت 70 هزار تومان منتشر شده است. براي خريد نسخه فيزيكي به @kaajmag دايركت بدهيد و براي خريد نسخه الكترونيكي، به طاقچه مراجعه كنيد.