ادامه از صفحه اول
اشعه ماوراء بنفش، خطرِ در كمين
تخريب لايه اوزون كه به دليل مواد شيميايي ساخته شده توسط بشر صورت گرفت، از حدود ۳۰ سال پيش شناخته شد و كنوانسيون وين و پروتكل مونترال براي مقابله با مواد مخرب آن شكل گرفت. در بين كنوانسيون‌ها و پروتكل‌هاي محيط زيستي اين دو نسبتا موفق ارزيابي مي‌شوند، چرا كه كشورها با هدف‌گذاري‌هاي مشخص براي آن اقدام كردند و موفقيت‌هاي خوبي به دست آمد. اين كنوانسيون هرساله نشست تخصصي دارد. در دوره مسووليتم در برخي از اين نشست‌ها به عنوان نماينده ايران در سطح وزرا شركت كردم و هموطنان عزيز بدانند كه ايران جزو كشورهايي بوده كه در بسياري از مراحل توانسته مواد مخرب لايه اوزون را از فرآيندهاي مختلف صنعتي حذف كند و بابت تلاش‌هايش در اين زمينه مورد تقدير جهاني نيز قرار گرفته است. با اين حال و به رغم آنكه روند تخريبي لايه اوزون تا حدي مهار شده، هنوز نگراني‌هايي وجود دارد؛ از جمله اينكه كماكان تابش يو‌وي بتا بيش از حد مجاز براي انسان است كه البته ميزان استاندارد آن براي توليد ويتامين دي ضروري و مطلوب است. همچنين اثرات نامطلوبي را بر طبيعت مي‌گذارد و مي‌تواند به فتوسنتز و انبارش كربن در گياهان آسيب جدي بزند. اين مساله با گرمايش زمين و افزايش ميزان گازهاي گلخانه‌اي نيز ارتباط دارد و مطالعات علمي اخير بر آن صحه گذاشته است. ولي از مهم‌ترين آثار افزايش اين تابش سرطان پوست است. گزارش‌هاي 2019 حاكي از حدود چهار ميليون كارسينوماي بازال سل، دو ميليون و چهارصد هزار كارسينوماي اسكواموس سل و سيصد هزار ملانوماي بدخيم است. اين موارد اگرچه در بعضي كشورها كاهش يافته و در بعضي مهار شده، ولي كماكان مساله‌اي جدي است. همين‌طور بيماري‌هاي چشمي كه سبب اختلالات بينايي مي‌شود ۸ درصد شايع بوده و دو نوع آب مرواريد مرتبط با يو وي مطرح است؛ آب مرواريد هسته‌اي و كورتيكال كه افراد ۲۰ سال به بالا و درصدي هم در افراد ۶۰ سال به بالا را در نواحي مختلف مبتلا كرده است.
البته چنانچه گفته شد اشعه يو وي فوايدي هم دارد كه مهم‌ترينش تامين ويتامين دي بوده و همچنين دانش روز نشان داده در كشتن ويروس‌ها و ميكروب‌ها موثر است. در دوره همه‌گيري كرونا نيز اين بحث مطرح بود كه ميان تابش اشعه يو وي و انتشار كوويد رابطه‌اي است و آيا افزايش تابش در برخي كشورها باعث غيرفعال كردن ويروس كرونا شده؟ كه اين هم بحث مهمي است. تابش يو وي در تجزيه مواد ارگانيك و موجودات مرده در آب و خاك و آزاد كردن دي اكسيد كربن و گاز متان كه گازهاي گلخانه‌اي محسوب مي‌شوند، نقش مفيد دارد و جزو فوايد آن است. در عين حال تاثير يو وي در بحث گرمايش زمين اينگونه است كه مي‌تواند آن را تشديد كند و به زيست بوم‌ها، گياهان و تنوع زيستي آسيب بزند. بنابراين بر سر اين موضوعات، بررسي‌ها و مطالعاتي مانند تاثيرات آن بر مواد شيميايي و غيره ادامه دارد و هرسال گزارش‌هايي به پنل‌هاي تخصصي كنوانسيون وين ارايه مي‌شود. اما دستورالعمل‌هاي لازم براي حفاظت از تابش مضر يو وي براي انسان‌ها چيست؟
نخستين دستورالعمل اطلاع‌رساني است. در شوراي سوم شهر تهران اين دستورالعمل را مصوب كرديم و بعد در سازمان حفاظت محيط زيست آن را مورد تاكيد قرار داديم. از جمله مكاتبه و پيگيري با دستگاه‌هاي ذي‌ربط كه بايد در كنار اطلاعات هواشناسي، اطلاعات مربوط به تابش اشعه يو وي مخصوصا در فصولي كه اين تابش افزايش پيدا مي‌كند، اطلاع‌رساني شود. مثلا در روزهايي كه تابش زياد است مانند همين روزهايي كه الان در آن قرار داريم به مردم گفته شود تا ميزان حضور زير نور آفتاب مخصوصا براي كودكان كاهش پيدا كند. همچنين افرادي كه شغل‌شان ايجاب مي‌كند مثلا كشاورزان عزيز از كلاه‌هاي آفتابگير استفاده كنند. اگرچه استفاده از كرم‌هاي ضدآفتاب هم توصيه مي‌شود ولي بهترين كار اجتناب از حضور طولاني زير تابش مستقيم آفتاب و وسايلي است كه سبب سايه مي‌شود. در مورد حفاظت از چشم نيز استفاده از عينك‌هاي آفتابي استاندارد مورد تاكيد است. اين آگاهي‌رساني و عمل به آن مي‌تواند از سرطان پوست و آب مرواريد پيشگيري كند. توصيه ديگر فعال بودن در همكاري‌هاي جهاني عليه تخريب محيط زيست و به تبع آن نجات انسان‌ها از شرايط سخت زندگي است. همراهي با جامعه جهاني در حوزه محيط زيست نشان مي‌دهد كه كشور ما براي چند جانبه‌گرايي اهميت قائل است. اين امر مي‌تواند وجهه عمومي كشور را ارتقا بخشد و هم بهره‌گيري از خدمات و تبادل تجربه مشترك در اين حوزه مهم را ميسر كند. بنابراين از دولت انتظار مي‌رود در اين زمينه اقدامات لازم را انجام دهد و رسانه ملي و ساير رسانه‌ها نيز به آگاهي‌بخشي و اطلاع‌رساني مبادرت ورزند. ما بايد به‌طور مستمر به آموزش اصلاح سبك زندگي همت گماريم تا شاخص‌هاي سلامت شهروندان ايراني به صورت فزاينده بهبود يابد.
شاخص‌هاي گرفتار ميان تناقضات
بر اساس اين آمارها نرخ تورم نقطه‌اي گروه عمده «خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات» به 81.6 درصد و گروه «كالاهاي غيرخوراكي و خدمات» به 36.8 درصد رسيده است. آمارهايي كه نشان مي‌داد نرخ تورم بعد از آزادسازي قيمت‌ها كه دولت تلاش دارد از آن ذيل عنوان اصلاحات اقتصادي نام ببرد، بالاترين نرخ در تمام سال‌هاي پيش از پيروزي انقلاب را ثبت كرده است.اين در حالي است كه دولت به مناسبت‌هاي مختلف اعلام مي‌كند كه درآمدهاي ارزي كشور با رشد قابل توجهي مواجه بوده و دولت توانسته دارايي مسدودي ارزي را نيز آزاد سازد. با چنين وضعيتي، طبيعي است كه اين پرسش در اذهان عمومي شكل بگيرد، چرا با وجود اين گشايش‌ها كه وزير اقتصاد نيز روي آنها صحه مي‌گذارد، شاخص‌هاي اقتصادي رو به نزول است و چرا دولت تلاش مي‌كند تاثير تحريم‌ها در بروز مشكلات اقتصادي را انكار كند؟واقع آن است كه بخش قابل توجهي از مشكلات از يك طرف به كسري بودجه عميق دولت باز مي‌گردد و از سوي ديگر به تحريم‌هاي اقتصادي و فقدان درآمدهاي ارزي برآمده از صادرات نفت. دو گزاره‌اي كه دولت تلاش زايدالوصفي صورت مي‌دهد تا اين گزاره‌ها را انكار كند.دولت از يك طرف اعلام مي‌كند كه كسري بودجه‌اي ندارد و از طريق ماليات و افزايش درآمدهاي ارزي نيازهاي بودجه‌اي خود را پوشش داده و از سوي ديگر، تاثير تحريم‌ها در بروز مشكلات را يكسره انكار مي‌كند. طبيعي است زماني كه ريشه اصلي مشكلات شناسايي نشود، برنامه‌ريزي براي حل و فصل آنها امكان‌پذير نخواهد شد. بايد اميدوار باشيم كه دولت هرچه سريع‌تر متوجه واقعيت‌ها شود و بي‌توجهي به تاثير تحريم‌ها و وجود كسري بودجه را كنار بگذارد. دولت بايد قبول كند، آزادسازي قيمت‌ها در زمان تحريم و تورم توامان نه تنها كمكي به حل مشكلات نمي‌كند، بلكه قدرت خريد مردم را به باد مي‌دهد. اگر بدانند.