پرويز فتاح؛ رييس كميته امداد در پاسخ به « اعتماد»:
مددجويان ما نتيجه تصميمات اقتصادي تمام دولت‌ها هستند
بنفشه سام‌گيس/ آنهايي كه پرويز فتاح را به عنوان وزير نيرو در دولت نهم مي‌شناسند معتقدند كه يك مدير فني و علمي است. پرويز فتاح فروردين ماه امسال به عنوان نخستين رييس كميته امداد منصوب شد؛ مسووليتي كه شايد با ماهيت تخصص و وظايفي كه تا پيش از اين داشته چندان همخواني ندارد؛ فارغ‌التحصيل رشته عمران كه يكي از جزيياتي كه توجهش را جلب كرده، پي‌ريزي اصولي و سازه مستحكم دفتر مركزي كميته امداد واقع در منطقه سوهانك بوده است. اما به نظر مي‌رسد كميته امداد، بعد از سال‌ها يك نگرش فني را بر سر خود دارد. مديريتي كه بيش از آنكه شعارزده و ملهم از التهابات سياسي خط‌دهنده باشد، واقعيت را مي‌بيند و از جامعه هم مي‌خواهد كه آنها هم واقعيت را ببينند. واقعيتي كه از سوي رييس كميته امداد، وضعيت جمعيت تحت پوشش نهادهاي حمايتي و در واقع، وجود اين جمعيت به عنوان برآيند فعاليت تمام دولت‌هاي جمهوري اسلامي تاكنون تعريف مي‌شود. فتاح كه در دوران حضور در وزارت نيرو- با آنكه از مديران نزديك به رييس‌جمهوري وقت هم به شمار مي‌آمد- چندان در تعاملات سياسي خبرساز نشد، اكنون هم به «اعتماد» اين قول را مي‌دهد كه بزرگ‌ترين نهاد حمايتي كشور وارد فعاليت‌هايي به رنگ سياست نشود. شايد بايد اين قول را كه غير واقعي و شعار به نظر نمي‌رسد، تلاشي در نظر گرفت براي حذف يكباره شايبه‌هايي كه تا امروز درباره هزينه‌كرد بودجه‌هاي امداد مطرح بوده و رد بعضي از اين شايبه‌ها هم با شايعاتي مبني بر پركردن چاله‌هاي هزينه‌هاي انتخاباتي گره مي‌خورده است.
غروب شنبه، رييس كميته امداد ميزبان خبرنگاران بود و در پاسخ به سوالاتي كه از مناظر گوناگون مطرح مي‌شد، درباره علت اصلي فروش ساختمان دفتر مركزي كميته امداد، واقعيت و تبعات زنانه شدن فقر، به خصوص در جمعيت تحت پوشش اين نهاد حمايتي و نگرش كميته امداد به فعاليت خيريه‌ها توضيح داد.
شما داراي تخصص فني هستيد. تا پيش از اينكه به رياست كميته امداد منصوب شويد هم احتمالا تصوري از خانواده‌هاي زير خط فقر نداشتيد. گفتيد كه به منزل يكي از مددجويان رفته بوديد و از اينكه ديده بوديد در يخچال‌شان چيزي نبوده متاثر شديد. رويكردهاي تازه‌اي در كميته امداد مي‌بينيم. دستوري به معاونان‌تان داديد كه مستمري مددجويان زودتر از حقوق كارمندان پرداخت شود. گفته مي‌شود كميته امداد نمي‌خواهد وارد تعاملات سياسي شود و مي‌خواهد از خانواده‌هاي معتادان حمايت كند. اين تغيير رويكردها بر چه اساسي اتفاق افتاده؟ ماهيت مسووليت كميته امداد كه تغييري نكرده. آيا اين تغييرات مبتني بر نگرش خود شماست؟
به حساب تغيير فرد نبايد گذاشت. براي فصل جديدي كه در كميته امداد شروع شده، هيات امنا، رياست كميته و اساسنامه كميته امداد تغيير كرد. برخورد ما با مقوله فقر بايد متناسب با زمان تغيير كند. در حال حاضر، فقر از نوع پيشرفته است و علمي و فني شده. مثل دهه 60 نيست كه فرد از گرسنگي به امداد مي‌آمد و نان و آب مي‌خواست. امروز كسي براي نان و آب به كميته امداد مراجعه نمي‌كند. نيازها متفاوت شده. رفع فقر گران شده. درخواست افراد تحت پوشش متنوع شده. اين نگاهي كه شما مي‌گوييد متناسب با اين دوره است. كميته امداد بدون ترديد در گذشته عملكرد موفقي داشته و اگر اين كارها را انجام نمي‌داد، جامعه ما مشكلات بسيار زيادي را بايد به چشم مي‌ديد. اما امروز، علت طلاق‌ها و نوع اعتياد و فرهنگ جامعه تغيير كرده و البته نبايد از نوسانات اقتصادي كه بايد آن را بيماري اقتصادي بناميم غافل شد كه آثار اين تغييرات را بايد در همين جمعيت تحت پوشش امداد ببينيم. آنهايي كه مي‌خواهند نتيجه تصميمات اقتصادي تمام دولت‌ها را ببينند بايد به همين جامعه مددجويي ما نگاه كنند. درك اين مساله مهم است. ما راه مي‌رويم و خيابان‌هاي شيك و ماشين‌ها و تهران را مي‌بينيم. اما اين مددجويان هستند و واقعيت نظام و كشور ما هستند. اگر آنها را به درستي نبينيم و تحليل نكنيم نمي‌توانيم نسخه صحيحي هم بدهيم. نسخه صحيح اين نيست كه وضعيت مددجوي ما بهتر شود. بهترين نسخه اين است كه اقتصاد ما به نحوي عمل كند كه فقير توليد نكند. امروز در كشور ما فقر توليد مي‌شود. نه به اين معنا كه فرد، فقير به دنيا آمده و نه به اين معنا كه فقير بالذات است. بسياري از اين افراد، مردم آبرومندي بودند. فرد، راننده بوده و بر اثر تصادف فوت مي‌كند و براي خانواده بدهكاري مي‌ماند. آن خانواده كه بيمه تامين اجتماعي هم ندارد چطور زندگي كند؟ به كميته امداد مراجعه مي‌كند. ضعف كجاست؟ من در مجلس و به همه دولتمردان و به آقاي نوبخت و جهانگيري گفتم كه تا تامين اجتماعي را اجباري نكنيم اين مشتري‌ها مي‌آيند.
هفته گذشته با دبيركل ستاد مبارزه با مواد مخدر جلسه‌اي درباره حل مشكل اعتياد داشتيد. حتما با هيات امنا هم مشورت مي‌كنيد. اما اعضاي هيات امناي امداد كه از سرپرستان سابق امداد هم بين‌شان هستند آيا موافقند كميته امداد به حمايت از معتادان بپردازد آن هم در حالي كه معتادان هميشه خط قرمز امداد بودند؟
حمايت از معتادان وظيفه امداد نيست. ما قبول نكرديم. دولت هم از ما چنين تقاضايي ندارد. ما خانواده و فرزندان معتادان را تحت پوشش مي‌گيريم كه آنها دچار آسيب نشوند. اگر سرپرست خانواده معتاد شده يا به زندان رفته يا بر اثر اعتياد، خانه را ترك كرده يا حتي براي درمان اعتياد بستري شده، خانواده او از كجا بايد نان بخورند؟ اگر او با همان شرايط برگردد، ممكن است خانواده هم معتاد شوند. امداد از خانواده معتادان حمايت مي‌كند كه آنها از اعتياد همسر متاثر نشوند.
يعني خانواده معتاد تحت درمان را حمايت مي‌كنيد؟
امروز بيش از 100 هزار خانواده را تحت پوشش داريم كه سرپرست آنها دچار اعتياد است. اگر سرپرست درمان شود به خانواده بازمي‌گردد و دنبال شغل مي‌رود و آنها از پوشش حمايتي ما خارج مي‌شوند.
اگر دوباره به اعتياد بازگردد آيا حمايت‌تان را از خانواده قطع مي‌كنيد؟
بايد دوباره متواري شود و ما حمايت كنيم.
قرار نيست كه امداد وارد فعاليت‌هاي سياسي بشود؟
خير به فضل خدا. بسيار مراقب هستيم كه اين اتفاق نيفتد. من نمي‌گويم كه قبلا اين اتفاق افتاده اما واقعا مراقب هستيم كه اين اتفاق نيفتد.
قصد نداريد مستمري مددجويان را افزايش دهيد؟
من با آقاي نوبخت صحبت كردم. دولت و مجلس هم موافقند كه در سري جديد افزايش يارانه‌ها، مستمري جمعيت تحت پوشش كميته امداد و بهزيستي را افزايش دهند.
چه زماني اين اتفاق مي‌افتد؟
در نخستين فرصت.
نيمسال اول؟ نيمسال دوم؟ در برنامه ششم توسعه؟
اميدواريم تا پايان امسال اين اتفاق بيفتد.
فكر نمي‌كرديد شرايط خانواده‌هاي زير خط فقر اينطور باشد؟
چرا. من آشنايي داشتم. اما واقعا مقوله‌هايي كه مي‌بينيم - نه همه - اما بعضا تكان‌دهنده است.
جملات كليدي رييس كميته امداد
من در مجلس و دولت گفتم كه زنانه شدن فقر در كشور حكايتي است بسيار مهم. بايد به يك راه اساسي درباره زنانه شدن فقر برسيم. راهكارهاي موقت جواب نخواهد داد. پيچيده‌تر از آني هست كه با يك اظهارنظر ساده مرتفع شود.
افكار عمومي خواهان اين هستند كه چرا دفتر كميته امداد اينجاست و چرا پايين شهر نيست. البته به ساير دستگاه‌ها اين ايراد را ندارند، بلكه در مورد كميته امداد كه بايد حامي فقرا باشد و هست اين سوال را دارند. ما هم مي‌خواهيم به افكار عمومي پاسخ بدهيم.
ما وجود خيريه‌ها را ايراد نمي‌دانيم. اما آيا نظارتي بر خيريه‌ها وجود دارد؟ آيا مردم مطمئن هستند پولي كه به خيريه‌ها مي‌دهند به دست نيازمندان مي‌رسد؟ بايد در صورت لزوم قانوني وضع شده و ساماندهي خيريه‌ها براي كميته امداد تكليف شود.
اطمينان مي‌دهم كه نه در گذشته و نه امروز مجاز نبوده و نيستيم از صدقه و ذكات مردم به ساير كشورها بدهيم.نظام ما از غزه ،لبنان ،سوريه و عراق حمايت مي‌كند و نيازي نيست از صدقات مردم به آنها بدهد.فراخوان هم داده‌ايم كه كارمندان دفاتر خارج از كشورمان كه تعدادشان هم واقعا زياد نيست به كشور بازگردند.