واكنش‌‌‌هاي بين‌المللي به خانه‌سازي جديد ولاديمير پوتين
از همصدايي اروپا تا بسته تحريمي جديد امريكا
گروه جهان
«به خانه خوش آمديد.» اين جمله ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه خطاب به ساكنان مناطق دونتسك، لوهانسك، زاپوريژيا و خرسون كه كرملين مي‌گويد در همه‌پرسي برگزار شده به نفع الحاق اين مناطق متعلق به اوكراين به روسيه راي مثبت دادند خشم اروپايي‌ها را برانگيخت و پرونده اين اقدام خلاف حقوق بين‌الملل روسيه را به شوراي امنيت سازمان ملل متحد برد. واكنش‌ها به اين اقدام روسيه ساعاتي پس از سخنراني ولاديمير پوتين آغاز شد.
تا پوتين رييس‌جمهور است
از مذاكره خبري نيست
ولودمير زلنسكي، رييس‌جمهور اوكراين پس از سخنراني ولاديمير پوتين به‌طور رسمي خواستار تسريع روند پيوستن اين كشور به پيمان آتلانتيك شمالي شد و در پاسخ به توصيه همتاي روس براي ازسرگيري مذاكرات گفت: تا زماني كه پوتين رييس‌جمهور روسيه است، اوكراين با مسكو مذاكره نخواهد كرد.
اقدام روسيه خلاف منشور ملل متحد است
در نخستين واكنش، 27 كشور عضو شوراي اروپا، امريكا و رژيم اسراييل در بيانيه‌اي، الحاق چهار منطقه از خاك اوكراين به روسيه را محكوم كردند. براساس ترجمه خبرگزاري فارس در اين بيانيه آمده است: «الحاق غيرقانوني دونتسك، لوهانسك، زاپوريژيا و خرسون توسط روسيه را قويا و مشتركا محكوم مي‌كنيم. ما الحاق اين نواحي از طريق برگزاري همه‌پرسي را ناقض حقوق اساسي اوكراين در داشتن حق حاكميت، استقلال و تماميت ارضي و مغاير با اصول اساسي منشور سازمان ملل متحد مي‌دانيم. ما نتيجه همه‌پرسي‌اي كه در اين چهار منطقه از اوكراين برگزار شده به رسميت نخواهيم شناخت و از نهادهاي بين‌المللي نيز مي‌خواهيم آن را رد كنند. اين بيانيه با تاكيد بر تداوم حمايت اتحاديه اروپا از اوكراين در مقابل روسيه آورده است: اوكراين در حال استفاده از حق مشروع براي دفاع از خود است تا نواحي اشغال‌شده را مجدد پس بگيرد. تهديدات اتمي كرملين، بسيج نيروها و تلاش براي جا زدن سرزمين‌هاي اوكرايني به عنوان خاك روسيه در عزم اروپا براي كمك به اوكراين تاثيري ندارد.
روسيه تهديدي براي امنيت اروپا است
به گزارش خبرگزاري فارس، علاوه بر بيانيه‌اي كه از سوي اتحاديه اروپا صادر شده، وزارت امور خارجه هلند روز جمعه سفير روسيه در آمستردام را بابت الحاق اين چهار منطقه احضار كرد. «پدرو سانچز» نخست‌وزير اسپانيا نيز در واكنشي گفت: «همان روزي كه پوتين الحاق زاپوريژيا را امضا كرد، روس‌ها در اين منطقه دست به كشتار زدند. ما اين الحاق را به رسميت نمي‌شناسيم.» «جورجيا ملوني» رهبر حزب پيروز در انتخابات ايتاليا نيز در بيانيه‌اي نوشت: الحاق اين مناطق به روسيه، از ديد وي فاقد ارزش است. او ضمن درخواست از غرب براي اتخاذ موضع واحد در برابر اقدامات روسيه، اين كشور را تهديدي براي امنيت اروپا توصيف كرد.
رييس‌جمهور مولداوي در همسايگي اوكراين در بيانيه تندي نوشت: «ما اقدام روسيه در الحاق غيرقانوني مناطق اشغالي بعد از راي‌گيري جعلي به زور اسلحه را قويا محكوم مي‌كنيم.» وزارت امور خارجه لهستان نيز در بيانيه‌اي اعلام كرد: «جامعه جهاني نمي‌تواند در برابر نقض نظم بين‌المللي توسط روسيه بي‌تفاوت بماند.» وزارت امور خارجه اتريش نيز در پيامي جداگانه اعلام كرد: «دونتسك، لوهانسك، خرسون و زاپوريژيا، مانند شبه‌جزيره كريمه بخشي از اوكراين خواهند ماند.» وزارت امور خارجه انگليس سفير روسيه را احضار كرده و نامه اعتراضي دولت اين كشور عليه الحاق اين نواحي اوكراين را تحويل داد. دولت انگليس همچنين اعلام كرد تحريم‌هايي را عليه رييس بانك مركزي روسيه اعمال كرد. وزارت امور خارجه دانمارك نيز در بيانيه‌اي اعلام كرد: «نقض آشكار منشور سازمان ملل نيازمند پاسخي روشن است و ما اين الحاق غيرقانوني را هرگز به رسميت نمي‌شناسيم.» «مولود چاووش اوغلو» وزير خارجه تركيه نيز با انتشار بيانيه‌اي الحاق دونتسك، لوهانسك، زاپوريژيا و خرسون به خاك روسيه را رد و تاكيد كرد كه آنكارا اين اقدام را به رسميت نخواهد شناخت. براساس گزارش خبرگزاري تاس، در اين بيانيه آمده است، تركيه الحاق كريمه به روسيه كه در همه‌پرسي غيرقانوني سال 2014 انجام شد را به رسميت نشناخته و همواره بر تماميت ارضي و يكپارچگي اوكراين تاكيد كرده است. مطابق با اين موضع كه در سال 2014 اعلام شد، ما تصميم روسيه به الحاق دونتسك، لوهانسك، خرسون و زاپوريژيا كه بخشي از اوكراين هستند را نيز رد مي‌كنيم. تركيه همچنين گفته، اين تصميم كه نقض شديد اصول حقوق بين‌الملل است براي ما قابل قبول نيست. ما مجددا حمايت خود را از حل‌وفصل اين جنگ كه روز به روز تشديد مي‌شود براساس مذاكره و از طريق راه‌حل سياسي اعلام مي‌كنيم.
ناتو وارد درگيري مستقيم با روسيه نمي‌شود
«ينس استولتنبرگ» دبيركل ناتو شامگاه جمعه گفت هر كشور دموكراتيك در اروپا حق درخواست براي عضويت در ناتو را دارد. وي در ادامه سخنانش گفت: «از حق اوكراين براي انتخاب مسير خود و پيوستن به ائتلاف‌هاي امنيتي كه خواهان پيوستن به آن بوده، حمايت مي‌كنيم. رييس‌جمهور روسيه را فرا مي‌خوانيم كه به جنگ در اوكراين پايان دهد و اگر روسيه جنگ را متوقف كند، اوكراين نيز اقدام مشابهي انجام خواهد داد. هرگز وارد درگيري مستقيم با روسيه نخواهيم شد و ما طرف درگيري در اين جنگ نخواهيم بود. پس از لفاظي‌هاي نابخردانه روسيه، شاهد الحاق سرزمين‌هاي اوكراين هستيم كه اقدامي خطرناك به شمار مي‌آيد. به نفع ما و نفع اوكراين است كه در برابر گام‌هاي روسيه متحد باشيم. تهديد مسكو درباره به‌كارگيري تسليحات هسته‌اي، باج‌خواهي از جامعه بين‌المللي بوده و روسيه بايد بداند كه هيچ برنده‌اي در تشديد تنش هسته‌اي وجود ندارد. تمركز اصلي كنوني ما، ارايه حمايت فوري به اوكراين براي دفاع از خود در برابر حمله روسيه است. در اوكراين با جنگي طولاني‌مدت و خطرناك مواجه بوده و از كي‌يف حمايت كرده‌ايم تا جنگ براي ما هزينه زيادي به همراه نداشته باشد. ناتو بخشي از جنگ روسيه با اوكراين نبوده و نقش اين ائتلاف در حمايت از حق حاكميت اوكراين است.» اين سخنان دبيركل ناتو درحالي مطرح شد كه «ولودمير زلنسكي» رييس‌جمهور اوكراين عصر جمعه به‌طور رسمي خواستار تسريع روند پيوستن اين كشور به پيمان آتلانتيك شمالي شده بود. اين سخنان رييس‌جمهور اوكراين با واكنش ديميتري مدودف، معاون شوراي امنيت ملي روسيه مواجه شد كه در سخناني گفت: «درخواست زلنسكي براي پيوستن (اوكراين) به ناتو، شتاب بخشيدن به آغاز جنگ جهاني سوم است.»
پيام بايدن به پوتين: از تو نمي‌ترسم
رييس كميته روابط خارجي سناي امريكا نيز در واكنش به اين اقدام روسيه گفت: «واشنگتن هرگز اعلام الحاق سرزمين‌هاي اوكراين توسط پوتين را به رسميت نخواهد شناخت.» «جو بايدن» رييس‌جمهور امريكا نيز در بيانيه‌اي اعلام كرد: «از جامعه جهاني مي‌خواهم الحاق غيرقانوني استان‌هاي اوكراين را مردود اعلام كنند. روسيه در حال نقض قوانين بين‌المللي و منشور سازمان ملل است. ما به حمايت از تلاش اوكراين براي پس گرفتن كنترل سرزمين‌هاي خود از طريق تقويت اين كشور به لحاظ نظامي و ديپلماتيك ادامه مي‌دهيم.» «جو بايدن» همچنين در سخناني گفت تهديدات رييس‌جمهور روسيه، امريكايي‌ها را مرعوب نمي‌كند و امريكا آماده دفاع از همه متحدان خود در ناتو است. رييس‌جمهور امريكا اضافه كرد: «اتفاقي كه براي خطوط گاز نورد استريم در درياي بالتيك افتاد، اقدام عمدي خرابكارانه بوده و امريكا تجهيزاتي را براي كمك به تحقيقات ارسال كرده است. به پوتين مي‌گويم كه حرف‌هاي من را اشتباه متوجه نشود، ايالات‌متحده آماده دفاع از هر وجب خاك متحدان خود است و بر آن تاكيد مي‌كنم.»
صدها فرد و شركت روسي تحريم شدند
وزارت خزانه‌داري امريكا در پي اقدام ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه در امضاي اسناد الحاق رسمي چهار منطقه اوكراين به خاك كشورش، صدها فرد و شركت مرتبط با روسيه را از جمله در بخش مجتمع صنعتي- نظامي و اعضاي پارلمان اين كشور هدف تحريم قرار داد. به نوشته خبرگزاري «رويترز»، «جنت يلن»، وزير خزانه‌داري امريكا در بيانيه‌اي اعلام كرد: «ما همچنان كه پوتين متقلبانه براي ملحق كردن بخش‌هايي از اوكراين تلاش مي‌كند دست روي دست نمي‌گذاريم.» «آنتوني بلينكن»، وزير امور خارجه امريكا هم در بيانيه‌اي در واكنش به اقدام ولاديمير پوتين گفت: «امريكا صراحتا تلاش متقلبانه روسيه در تغيير دادن مرزهاي به رسميت شناخته‌شده اوكراين در سطح بين‌المللي، از جمله با برگزاري همه‌پرسي‌هاي ساختگي را رد مي‌كند.» به نوشته رويترز، وزارت خزانه‌داري امريكا در توضيح تحريم‌هاي جديد اعمال‌شده عليه روسيه گفت، ۱۴ فرد را در مجتمع صنعتي- نظامي روسيه، دو رهبر بانك مركزي اين كشور، اعضاي خانواده مقامات ارشد و ۲۷۸ تن از نمايندگان پارلمان روسيه را به بهانه «مقدور ساختن همه‌پرسي‌هاي ساختگي روسيه و تلاش براي ملحق ساختن مناطق حاكميتي اوكراين» هدف تحريم قرار داده است. وزارت خزانه‌داري امريكا همچنين به كساني در خارج از روسيه كه درصدد ارايه حمايت اقتصادي يا سياسي از مسكو باشند، در خصوص افزايش ريسك تحريم‌ها هشدار داد. خبرگزاري رويترز نوشت، از جمله افرادي كه هدف تحريم‌هاي امروز امريكا قرار گرفته‌اند، آلكساندر نوواك، معاون نخست‌وزير روسيه، ۱۰۹ نماينده مجلس دوماي دولتي روسيه، «شوراي فدراسيوني مجمع فدرال روسيه» و ۱۶۹ نفر از نمايندگان اين شورا و «الويرا نابيولينا»، رييس بانك مركزي روسيه هستند. همچنين وزارت خزانه‌داري امريكا يك شركت چيني را متهم به حمايت از شركت روسي «راديواتماتيكا»، از شركت‌هايي كه توسط امريكا، شريك در تدارك اقلام نظامي روسيه خوانده شده، هدف تحريم‌هاي خود قرار داد. واشنگتن درباره اين شركت چيني با نام شركت «سينو الكترونيكس» اعلام داشت، اين شركت بعد از حمله به اوكراين روابطش با شركت روسي را حفظ كرده است. وزارت بازرگاني امريكا همچنين نام ۵۷ فرد يا شركت در روسيه و شبه‌جزيره كريمه را نيز به ليست سياه صادراتش اضافه كرد. اين وزارتخانه در سندي اعلام كرد، محدوديت‌هاي وضع‌شده توسط امريكا عليه صادرات به روسيه مي‌تواند گريبان كسان ديگر در كشورهاي ديگر كه از بخش‌هاي صنعتي و نظامي روسيه و بلاروس با انتقال دادن فناوري‌ها و ديگر اقلام ممنوع شده حمايت مي‌كنند را بگيرد. وزارت امور خارجه امريكا در بيانيه جداگانه‌اي اعلام كرد، محدوديت‌هاي ويزا عليه بيش از ۹۰۰ نفر از جمله اعضاي ارتش روسيه و بلاروس و آنچه «نايبان روسيه» خوانده به بهانه «نقض تماميت ارضي، حاكميت و استقلال اوكراين» اعمال و سفر آنها به امريكا را ممنوع كرده است.
وتوي روسيه به نفع خودش
روسيه شامگاه جمعه قطعنامه شوراي امنيت كه در آن الحاق چهار منطقه از اوكراين به خاك روسيه محكوم شده بود را وتو كرد. چين به اين قطعنامه راي ممتنع داد. اين قطعنامه به صورت مشترك توسط امريكا و آلباني در شوراي امنيت ارايه شده بود و در آن همه‌پرسي‌ها در ۴ منطقه اوكراين براي پيوستن به روسيه غيرقانوني توصيف و محكوم شده بود. از ميان ۱۵ عضو شوراي امنيت ۱۰ كشور به آن راي مثبت داده و ۴ كشور راي ممتنع دادند. روسيه تنها كشور مخالف قطعنامه بود كه از حق وتوي خود براي بلااثر كردن آن استفاده كرد.