ظريف از همكاري‌هاي بيشتر منطقه‌اي سخن گفت
سفري براي دلگرم كردن همسايگان
گروه ديپلماسي| رييس دستگاه ديپلماسي ايران روز گذشته را در سه كشور عربي كويت، قطر و عراق گذراند؛ تور منطقه‌اي با انتخاب سه كشوري كه رابطه متشنجي با تهران در مناسبات منطقه‌اي ندارند در راستاي تقويب روابط دوجانبه در سايه توافق جامع هسته‌اي. اين سه كشور در زمره كشورهايي بودند كه به استقبال از توافق هسته‌اي انجام شده ميان ايران و 1+5 رفتند اما در گوي كشورهاي عربي منطقه هم عربستان سعودي و امارات متحده عربي و بحرين هستند كه نگران افزايش نفوذ ايران در سطح منطقه‌اي پس از توافق با قدرت‌هاي جهاني بر سر برنامه هسته‌اي اين كشور هستند. اگر مخالفت‌ها با مذاكرات هسته‌اي ايران تا پيش از اين توافق به شكل علني انجام مي‌گرفت از فرداي توافق ورق برگشت و حتي از عربستان هم اين ندا به گوش مي‌رسد كه توافق هسته‌اي به دست آمده ميان ايران و غرب مي‌تواند به افزايش ثبات امنيتي منطقه و كاستن از احتمال دستيابي ايران به سلاح هسته‌اي منجر شود.
همكاري‌هاي منطقه‌اي يك ضرورت است
نخستين مقصد تور منطقه‌اي ظريف، كويت بود. وزير امور خارجه كويت صبح روز گذشته با حضور در فرودگاه پايتخت اين كشور از همتاي ايراني خود استقبال كرد. ظريف در اين سفر چندساعته علاوه بر ديدار با وزير امور خارجه كويت با شيخ صباح احمد جابر الصباح، امير كويت نيز ديدار كرد. امير كويت سال گذشته براي نخستين‌بار به تهران سفر كرده بود. امير كويت در اين ديدار ضمن خوشامدگويي گرم به وزير خارجه كشورمان، دستيابي به توافق هسته‌اي با كشورهاي 1+5 را تبريك گفت. شيخ‌الصباح با استقبال از توسعه همكاري‌هاي منطقه‌اي ميان ايران و كشورهاي خليج فارس، ضرورت همكاري براي مبارزه با تروريسم و افراط‌گرايي در منطقه را مورد تاكيد قرار داد. محمدجواد ظريف نيز با اشاره به توافق اخير، بحران ساختگي هسته‌اي را مانعي غيرضروري در راه گسترش همكاري جمهوري اسلامي ايران با ديگر كشورها توصيف كرد و افزود: امروز همكاري منطقه‌اي يك ضرورت فوري و مهم براي همه است. ظريف ثبات و امنيت منطقه و كشورهاي همسايه را خواست هميشگي جمهوري اسلامي ايران برشمرد و خاطرنشان ساخت: كشورهاي منطقه به ويژه همسايگان همواره اولويت اصلي جمهوري اسلامي ايران براي گسترش روابط و همكاري در همه زمينه‌ها است.
برخي كشورهاي منطقه بايد گام‌هاي عملي بردارند
محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان پيش از ديدار با امير كويت با شيخ صباح الخالد همتاي كويتي خود ديدار و درخصوص مسائل منطقه‌اي و دوجانبه گفت‌وگو كرد. ظريف در اين ديدار گفت: ما هميشه و حتي از 30سال قبل بر گفت‌وگو، همكاري و گسترش روابط دوستانه بين همسايگان تاكيد داشته و آن را اولويت اصلي در سياست خارجي كشورمان دانسته‌ايم؛ ولي لازم است گام‌هايي عملي ازسوي برخي كشورهاي منطقه نيز برداشته شود. ظريف با اشاره به اينكه هدف اصلي ما دستيابي به تفاهم منطقه‌اي است، افزود: ما با وجود آنكه از برخي كشورها بي‌مهري ديده‌ايم، ولي هيچگاه عليه كشورهاي همسايه اقدامي نكرده‌ايم. وي با تاكيد بر اينكه كشورهاي منطقه بايد مشكلات خودشان را بدون دخالت بيگانگان حل كنند، آمادگي جمهوري اسلامي ايران براي توسعه روابط دوجانبه و چندجانبه با كشورهاي همسايه را مورد تاكيد قرار داد. وزير امور خارجه كويت با استقبال از سفر منطقه‌اي دكتر ظريف و شروع آن از كويت، بر علاقه‌مندي كشورش براي گسترش همكاري‌هاي همه‌جانبه با جمهوري اسلامي ايران تاكيد كرد. الخالد افزود: همه كشورهاي منطقه متفق‌القول هستيم كه ضرورت دارد هرچه سريع‌تر گفت‌وگوي فراگير منطقه‌اي با ايران به عنوان يك كشور مهم و تاثيرگذار را آغاز كنيم و در حالي كه ما با بسياري از كشورها و سازمان‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي در زمينه‌هاي مختلف گفت‌وگو و تعامل داريم، چرا نبايد چنين گفت‌وگو و همكاري را با ايران داشته باشيم.
سفري براي شكستن سدها
قطر، دومين ضلع از سه ضلعي تور ديپلماتيك ظريف بود. هرچند محمدجواد ظريف اصلي‌ترين هدف خود از اين سفر را ارتقاي روابط دوجانبه اعلام كرده است اما بر هيچ كس پوشيده نيست كه حجم تحريم‌هاي اعمال شده بر ايران در چند سال گذشته عملا امكان گشايش‌هاي سياسي ميان تهران و همسايگان را هم كاهش داده بود. به نظر مي‌رسد ظريف در پايتخت سه كشور ميزبان خود به همتاهاي خود در خصوص توافق به دست آمده ميان ايران و 1+5 اطمينان داده و همچنين به آنها يادآوري خواهد كرد كه اكنون دروازه‌ها براي همكاري‌هاي سياسي و اقتصادي ايران با همسايگان هم گشوده شده است. قطر و ايران، حوزه‌هاي گازي مشترك با يكديگر دارند و به نظر مي‌رسد با برداشته شدن تحريم‌هاي ايران، اكنون دو طرف مي‌توانند در زمينه استخراج از اين منابع گازي راحت‌تر عمل كنند. در عراق، بخش اعظم گفت‌وگوهاي ظريف بر گسترش همكاري‌هاي امنيتي و سياسي استوار خواهد بود، چرا‌كه در يك سال گذشته تهران نقش چشمگيري در مهار پيشروي‌هاي جريان داعش در عراق بر عهده داشته است. بسياري از كارشناسان مسائل منطقه‌اي بر اين باور هستند كه عراق مي‌تواند نخستين حوزه همكاري‌هاي ميان ايران و امريكا پس از اجراي توافق هسته‌اي باشد. فعاليت جريان‌هاي تروريستي در عراق عملا اين كشور را به گردابي امنيتي براي كاخ سفيد تبديل كرده است و به نظر مي‌رسد كه واشنگتن بي‌ميل به كمك خواستن از ايران در اين حوزه نباشد. محمدجواد ظريف در حالي براي نخستين‌بار پس از حصول توافق هسته‌اي راهي كشورهاي منطقه شده است كه تنش ميان عربستان سعودي و بحرين با ايران همچنان ادامه دارد. همزمان با سفر منطقه‌اي ظريف، بحرين سفير خود را از ايران فراخوانده است. اقدامي كه گفته مي‌شود براي انجام رايزني‌هاي ميان دولت بحرين با سفير خود در ايران انجام گرفته است اما نمي‌توان از كنار معناهاي تلويحي اين احضار در فضاي فعلي منطقه‌اي به سادگي گذشت. وزارت امور خارجه بحرين اعلام كرده است كه دليل اين احضار مشورت با سفير اين كشور در ايران در خصوص ادامه موضع‌گيري‌هاي خصمانه تهران عليه منامه است. دولت بحرين، ايران را متهم به حمايت از جريان‌هاي شيعه مخالف حاكميت در منامه كرده است، اتهامي كه ايران همواره آن را رد كرده است. ايران همواره حمايت خود را از جرياي‌هاي مردمي در بحرين اعلام كرده اما هرگونه دخالت در كشورهاي همسايه و منطقه را رد كرده است. روز گذشته مرضيه افخم، سخنگوي وزارت خارجه كشورمان نيز در پاسخ به اعتراض‌هاي اخير انجام گرفته از سوي منامه، ادعاهاي دو وزارت كشور و خارجه بحرين را بي‌اساس و تكراري خواند و گفت: روشن است كه دولت بحرين قصد دارد با تكرار اتهامات بي‌پايه فضاي منطقه را متشنج سازد. اين‌گونه روش‌هاي غيرسازنده، بر خواست و اراده جدي جمهوري اسلامي ايران در تداوم و پيگيري سياست منطقه‌اي مسوولانه و اعتمادآفرين و معطوف به همكاري مشترك منطقه‌اي به ويژه عليه تهديداتي چون افراط‌گرايي و تروريسم، خللي ايجاد نخواهد كرد. بهتر است مقامات بحريني به جاي فرافكني در روش‌هاي خود تجديدنظر كنند. سفر محمدجواد ظريف به سه كشور منطقه‌اي براي ارايه توضيحاتي در خصوص توافق هسته‌اي انجام گرفته، بازتاب‌هاي متفاوتي در رسانه‌هاي مختلف منطقه‌اي داشته است. الاهرام در تازه‌ترين تحليل خود در اين خصوص جهان عرب را بزرگ‌ترين بازنده توافق هسته‌اي ميان تهران و واشنگتن دانسته و نوشته است: جهان عرب بزرگ‌ترين بازنده توافق نهايي است. ايران در گذشته از متحدان قديمي امريكا بوده و هيچ مانعي وجود ندارد كه بخواهد دوباره اين اتحاد را احيا كند. به راستي هم واقعا چه كسي مي‌تواند جلوي نزديكي روابط ايران و امريكا را بگيرد؟ نفت ايران و عراق مي‌تواند تمام نيازهاي غرب از توليد نفت را تامين كند در عين حال كه انرژي‌هاي جايگزين نيز مي‌روند كه به زودي به جايگاهي ويژه در اقتصاد پرتنش جهاني دست يابند. جهان عرب بايد در تمامي محاسبات خود در سايه توافق بين‌المللي جديد جهاني با ايران تجديد نظر كند به ويژه كه در برابر آن سه محوري حضور دارند كه براي نفوذ و تصاحب دنياي عرب خيز برداشته‌اند كه عبارتند از اسراييل، تركيه و ايران كه هر كدام به دنبال دستيابي به قسمت بزرگ‌تري از اين كيك هستند.