گروه ديپلماسي| در برنامه «من طهران» از شبكه خبري العالم روز گذشته مصاحبه تفصيلي با سيدعباس عراقچي، معاون امور حقوقي و بين‌الملل وزارت امور خارجه پخش شد. عراقچي در اين گفت‌وگو به بيان نكاتي در خصوص داده‌ها و ستانده‌هاي ايران در توافق جامع هسته‌اي پرداخت. مهم‌ترين و تازه‌ترين اطلاعات مذاكره‌كننده ارشد ايراني از آنچه در برجام به دست آمد، به شرح زير است:
قطعنامه 2231 در آن‌بندي كه مربوط به موضوع موشكي است از عبارتي استفاده مي‌كند كه مشخص است اين يك الزام قطعي و يك الزام حقوقي براي ايران نيست. از ايران خواسته شده كه به فعاليت‌هاي مرتبط با موشك‌هاي بالستيكي كه براي قابليت حمل كلاهك اتمي طراحي شده‌اند، دست نزند و اين به‌طور طبيعي وجود دارد. تمام سيستم موشكي و تمامي موشك‌هاي ما خارج از صلاحيت قطعنامه جديد شوراي امنيت هستند و به هيچ‌وجه جاي نگراني نيست.
حتي اگر ايران اقدام به آزمايش موشك‌هاي ميان‌برد كند، حداكثر اين است كه اين نقض قطعنامه به حساب مي‌آيد و نه نقض توافق وين. حساب توافق وين به‌طور كامل از قطعنامه جداست.
موضوع بازرسي از مراكز حساس و نظامي ايران، حل شده است و درك مشترك خوبي بين ايران و آژانس درباره آن وجود دارد. بر اساس ترتيباتي كه مربوط به حل و فصل موضوع‌هاي گذشته است، بين طرفين توافق شده و دسترسي به مراكز نظامي در آنجا كاملا مطرح شده و حل و فصل شده است و جاي هيچ نگراني نيست. درخصوص آينده نيز ايران پروتكل الحاقي را اجرا خواهد كرد و هر آنچه را كه در چارچوب پروتكل الحاقي آمده است؛ در رابطه با مراكز غيرهسته‌اي كه استاندارد معمول بين‌الملل و متعارف بين‌الملل است، همان اجرا خواهد شد.
اين از ابتدا يك بازي برد برد بوده و هر دو طرف در آن برنده شده اند؛ دو طرف خواسته‌هايي داشته‌اند كه به اين خواسته‌ها كم و بيش رسيده‌اند. با انعطافي كه جمهوري اسلامي ايران در پذيرش برخي محدوديت‌ها يا در پذيرش برخي نظارت‌ها از خود نشان داد، اين اطمينان را به طرف مقابل داديم؛ بنابراين طرف مقابل ما به خواسته خودش كه همان اطمينان از برنامه هسته‌اي ايران بوده است، رسيده است.
توافق وين مورد تاييد شوراي امنيت سازمان ملل قرار گرفته و به لحاظ حقوق بين‌الملل اجراي آن براي همه كشورها الزامي است. البته در امريكا طبق قوانين داخلي آنها، حقوق داخلي آن كشور بر الزامات بين‌المللي تفوق دارد و لذا روال قانوني آن بايد طي شود و كنگره بايد نظر خود را در اين خصوص اعلام كند.
مخالفت كنگره امريكا با توافق مسلما يك اشتباه بزرگ از طرف كنگره خواهد بود واعتبار بين‌المللي دولت امريكا را زيرسوال خواهد برد و حتما مشروعيت تحريم‌هايي را كه وجود دارد از بين خواهد برد.
هفته گذشته من در كميسيون امنيت ملي حضور پيدا كردم و ديروز نيز جلسه‌اي برگزار شد. اين جلسات ادامه خواهد داشت تا وقتي كه نمايندگان مجلس شوراي اسلامي به يك برداشت واقعي و دقيق از اين توافق برسند و بتوانند نظر خودشان را اعلام كنند، البته شوراي عالي امنيت ملي كشور هم در اين خصوص دخيل است.
ما حضور بازرسان امريكايي را در بين بازرسان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي هيچ‌وقت نپذيرفتيم. توافق وين هم تصريح دارد كه آژانس بازرساني را كه براي بازرسي در ايران معرفي مي‌كند، بايد از بين كشورهايي باشند كه تهران با آنها رابطه ديپلماتيك دارد، بنابراين در آينده هم امكان حضور بازرسان امريكايي وجود نخواهد داشت.
مسائل بين ما و امريكا فقط مساله هسته‌اي نيست. دو كشور اختلافات بسيار جدي‌تر، عميق‌تر و تاريخي‌تري دارند كه حل آنها به اين آساني شايد صورت نگيرد، ما با امريكا در مسائل منطقه و مربوط به نظام سلطه و خيلي از مسائل ديگر اختلافات اساسي و بنيادين داريم و من به شخصه چشم‌انداز نزديكي را براي ايجاد روابط بين ايران و امريكا مشاهده نمي‌كنم.
در سه موضوع در ظرف چند ماه آينده همكاري‌هاي خوبي را ان‌شاءالله با روسيه و چين خواهيم داشت؛ موضوع اول اراك است كه با همكاري چين و بقيه اعضاي 1+5 كه علاقه‌مند باشند بحث مدرنيزه كردن رآكتور موجود اراك تصميم‌گيري و انجام خواهد شد. در چارچوب يك مشاركت بين‌المللي راكتور آب سنگين اراك به يك رآكتور آب سنگين مدرن‌تر تبديل خواهد شد كه در عين حال پلوتونيوم كمتري را توليد مي‌كند و خطر كمتري دارد. اين همكاري بين ايران و چين و بقيه كشورهاي 1+5 كه علاقه‌مند باشند انجام مي‌شود. ظرف چند ماه آينده در دو موضوع توليد ايزوتوپ‌هاي پايدار و صادرات و واردات اورانيوم غني شده با روسيه همكاري خواهيم داشت.
توليد ايزوتوپ‌هاي پايدار قرار است در فردو انجام شود و طبق توافق وين فردو به يك مركز هسته‌اي فيزيك و فناوري تبديل خواهد شد. توليد ايزوتوپ‌هاي پايدار براي مصارف پزشكي كاربرد زيادي دارد و تعدادي از سانتريفيوژهاي موجود در فردو به اين امر اختصاص پيدا خواهد كرد و در زمينه اين فناوري خاص بين ايران و روسيه همكاري مي‌شود. در اين خصوص مذاكراتي با مسكو انجام شده كه در اين معامله صادرات و واردات را با روسيه انجام مي‌دهيم چراكه اين مذاكرات كما‌كان ادامه دارد و ممكن است در اين خصوص هم به جمع‌بندي برسيم كه مواد ذخيره شده اورانيوم غني شده خود را به روسيه صادركنيم و قبل از آن اورانيوم طبيعي يا كيك زرد را به كشور وارد كنيم.
براي گسترش روابط اقتصادي آنچه مدنظر داريم منافع ملي كشور و منافع مردم است. بازارهاي ايران به‌طور اتوماتيك به روي هر كشوري باز نخواهد شد حتي كشورهاي اروپايي و كشورهاي كه رابطه قديمي با آنها داريم. مسلما دولت جمهوري اسلامي ايران در ايجاد و گسترش روابط اقتصادي آنچه در نظر دارد فقط منافع ملي كشور و منافع مردم است و دقت كافي در اين خصوص صورت خواهد گرفت.
بايد ديد توافق هسته‌اي اجرا مي‌شود يا نه و آيا به يك تجربه خوب تبديل خواهد شد يا خير. ممكن است كه ما بعد از اين تجربه، تجربه‌هاي ديگري را مد نظر قرار بدهيم كه مي‌تواند مجموعه مسائلي را كه جامعه بين‌الملل با آن مواجه است خصوصا مسائل مقابله با افراط‌گرايي و تروريسم و داعش را در بر گيرد.