ملا اختر منصور كيست؟
سامي يوسف زي /
آنچه كاملا مشخص است ملا اختر منصور، جانشين ملا عمر و رهبر جديد طالبان افغانستان در تلاش است تا اقتدار گذشته اين گروه تروريستي را بازگرداند. در حالتي كه بسياري اميدوار بودند مذاكرات صلح ميان طالبان و دولت افغانستان به نتيجه برسد اما ملا اختر منصور در نخستين سخنان خود پس از جانشيني ملا امر اعلام كرد جهاد ادامه دارد موضوعي كه نشان از تند‌تر شدن نگرش اين گروه تروريستي با رهبري ملا اختر دارد. منصور در حدود 50 سال پيش در روستايي در حوالي شهر ميوند قندهار در خانواده فقير و كشاورزي متولد شد و او مانند بسياري از افغان‌ها در طول اشغال اين كشور توسط شوروي به همراه خانواده‌اش به پاكستان نقل مكان كرد و در آنجا مستقر شد. او در سال 1994 به يك مدرسه ديني در نزديكي پيشاور رفت و در آن دوران توانست دوستان و طرفداراني را براي خود به دست بياورد. ملا اختر موقعيت و محبوبيت خود را در اتحاديه دانشجويي اسلامي به نام حركت اسلامي به دست آورد.
اگرچه ملا اختر منصور فعاليت‌هايي را در مبارزه عليه اشغال افغانستان توسط شوروي انجام داد اما به سرعت به سمت جنبش طالباني رفت كه در آن دوران رو به رشد مي‌نهاد، تا بتواند خلأهايي كه براي كسب قدرت دارد را پر كند. او در ژوئن 1995 تصميم گرفت تا مدرسه مذهبي در پاكستان را ترك كند و به افغانستان باز‌گردد. منصور به همراه خود 150 دانش‌آموز را از اردوگاه پناهندگان افغان در پاكستان به قندهار آورد تا با طالبان بيعت كنند. او در آن دوران به‌شدت درگير عقايد و رفتارهاي طالبان و به خصوص ملا عمر شد و تا جايي پيش‌رفت كه به يكي از وزراي رژيم طالبان تبديل شد. در سال 1997 در حالي كه طالبان در تلاش براي تصرف مزار شريف شكست خورده بود منصور توانست يكي از جنگ‌سالاران ازبك را اسير كند و از اين طريق توانست او را با تعدادي از زندانيان طالباني مبادله كند. دوسال بعد ملا اختر منصور شهرت جهاني يافت. وي نقش مهمي را در ربودن هواپيماي هندي و فرودآوردن آن در قندهار ايفا كرد. موضوعي كه در نهايت با وساطت سازمان ملل و مديريت بحران پايان يافت. اما پس از آن، عمليات تروريستي يازده سپتامبر تبديل به يك فرصت براي ملا اختر منصور شد. زيرا يك به يك رقباي ملا اختر منصور توسط نيروهاي امريكايي يا دولت افغانستان دستگير يا كشته شدند. اگر چه مقام ملا اختر منصور در سال 2012 كه روز‌به‌روز رشد پيدا مي‌كرد توسط عبدالقيوم ذاكر به چالش كشيده شد. اما منصور توانست به صورت زيركانه و به صورت كاملا سياسي ذاكر را كنار بگذارد. او با استفاده از نفوذ خود توانست با دادن موقعيت و مناصب مختلف جايگاه خود را در تعدادي از قبايل نيز تثبيت كند. با اين حال آن‌گونه كه گفته مي‌شود ملا منصور بلند‌پرواز به اندازه ملا عمر سخنور نيست، اما متواضع است. از آنجا كه او توانسته است مرگ ملا عمر را از سال 2013 تا به حال از سازمان‌هاي جاسوسي مخفي نگه دارد مي‌توان او را فردي باهوش و با سياست در افغانستان دانست.
٭ نيوزويك