يكي از تبار روحانيت رفت
رسول منتجب‌نيا
جاي بسي تاسف است كه يكي از علماي بزرگ و شخصيت‌هاي باسابقه در تاريخ انقلاب اسلامي، مرحوم آيت‌الله خزعلي از اين دنيا رفتند و به لقاي الهي پيوستند. در ابتدا لازم مي‌دانم كه اين ضايعه را خدمت خانواده شريف و بزرگوار ايشان و آقازاده‌هاي محترم مرحوم تسليت عرض كنم و اميدوارم كه خداي متعال آن مرحوم را با نبي اكرم(ص) و ائمه طاهرين(ع) محشور بفرمايد. در توصيف شخصيت مرحوم آيت‌الله خزعلي، مقدمتا بايد اين نكته را يادآوري كنم كه در مقام داوري و ارايه نظر در مورد افراد و شخصيت‌ها بايد جامع‌نگر و واقع‌گرا باشيم. به اين معنا كه نقاط قدرت و ضعف را در كنار هم ببينيم و در مقام قضاوت تنها به نقاط ضعف يا فقط نقاط قوت بسنده نكنيم. ضمن اينكه در آموزه‌هاي ديني هم داريم «اذكروا موتاكم بالخير» درگذشتگان را به نيكويي ياد كنيد و نقاط قوت و مثبت را ببينيد. از عملكرد مرحوم آيت‌الله خزعلي در كنار سلايق و گرايشات خاص سياسي و فرهنگي كه داشتند –كه البته جاي بحث و گفت‌وگوي فراوان است و من وارد آن نمي‌شوم- نقاط قوت فراواني در خاطر دارم. ايشان از مجتهدين بنام حوزه علميه قم و از اساتيد معروف و بزرگ آن، هم استاد فقه و اصول و هم استاد تفسير قرآن بودند.
نگارنده در سال 46 بخشي از مكاسب شيخ انصاري را خدمت ايشان تلمذ كردم آن هم در شرايطي كه ايشان متواضعانه در حجره بنده مي‌آمدند و تنها براي چند نفر از طلبه‌ها تدريس مي‌كردند. يكي از ديگر امتيازات مرحوم احاطه بر تفسير قرآن بود. زماني كه در حوزه علميه قم هنوز تفسير قرآن رايج نشده بود و كمتر اساتيدي در حوزه به آن مي‌پرداخت، اما مرحوم خزعلي هفته‌اي يك روز در مسجد فاطميه، مسجدي كه حضرت آيت‌الله بهجت در آنجا نماز مي‌خواندند به تفسير قرآن مي‌پرداخت و با بياني شيوا و تسلطي كه داشتند آيات قرآن را براي طلاب تشريح مي‌كرد. ايشان در مسائل فقهي و اصولي نيز دقت‌نظر خوبي داشت. در همان زمان تدريس و در مقام مقايسه با بعضي اساتيد ديگر ايشان به دليل دقت‌نظر و سليس بودن بيان به مراتب در رتبه بالايي قرار داشتند. يكي ديگر از امتيازات ايشان در رابطه با مسائل ديني حافظ بودن كل قرآن، نهج‌البلاغه و روايات فراواني بود. خداوند حافظه غريبي را به ايشان عنايت كرده بود. مرحوم آيت‌الله خزعلي در جريان نهضت اسلامي سهم بسزايي داشت. از آغاز نهضت به عنوان يك شاگرد ممتاز و سرباز فداكار در خدمت امام و انقلاب بود.
دوران تبعيد و تحت نظر قرار گرفتن ايشان به لحاظ حمايتي بود كه مرحوم از انقلاب داشت. ايشان جزو 12 نفري از مراجع و مدرسين بودند كه در سخت‌ترين شرايط كه رژيم شاه نقشه محكوم كردن امام به اعدام را در سر مي‌پروراند، مرجعيت تقليد حضرت امام را امضا كردند. بعد از پيروزي انقلاب هم مرحوم خزعلي همواره در جريان انقلاب و در تقويت نظام بودند و در سخنراني‌ها، كلاس‌ها، مجلس خبرگان و شوراي نگهبان نقش مفيد و موثري را ايفا مي‌كرد. در رابطه با بنياد غدير هم كه از زمان تاسيس، مسووليت آن را برعهده داشتند، تلاش‌هاي زيادي را در اين زمينه مبذول مي‌داشتند. البته در كنار اين همه جنبه‌هاي مثبت، مرحوم خزعلي سليقه خاصي نيز داشتند كه هرچند ما با سليقه سياسي و بعضي از ديدگاه‌هاي ايشان چندان موافقت نداشتيم اما دليلي نمي‌شود كه نقاط قوت شخصيت ايشان را ناديده بگيريم.
معتقدم كه آن مرحوم شخصيت موثر و مفيد و جزو وزنه‌هاي علمي و انقلابي كشور بودند و فوت ايشان يقينا خسراني براي حوزه‌هاي علميه و ملت و نظام جمهوري اسلامي محسوب مي‌شود. اميدواريم كه فرزندان برومند و خانواده شريف ايشان بتوانند راه ايشان را ادامه دهند تا آثار و نتايج زحمات و خدمات آن مرحوم براي هميشه ماندگار باشد.